Diseksiyon ve anatomi eğitiminde etik
Ethics in dissection and anatomy education
- Tez No: 103016
- Danışmanlar: PROF.DR. MEHTAP YÜKSEL
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Morfoloji, Morphology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2001
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Marmara Üniversitesi
- Enstitü: Sağlık Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Anatomi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 68
Özet
ÖZET Bu çalışmada, diseksiyonun tarihsel süreci, anatomi eğitiminde kadavra kullanımı ve kadavranın etik ilkeler çerçevesindeki önemi üzerinde durulmuştur. Anatomi ile ilgili çalışmalarından çok az da olsa yazılı belgeleri kalan ilk kişi Croton'lu Alcmeon'dur (M.Ö. 500). M.Ö. 3yy.'da kadavra üzerinde diseksiyonlar yapan Calcedoine'de (Kadıköy) dünyaya gelen Herophilus anatomi biliminin kurucusu olarak kabul edilmektedir. Daha sonraki dönemlerin en önemli kişisi, bilgileri hayvan diseksiyonuna dayanan Galen'dir (M.S. 129-199). Avrupa Ortaçağ'ın karanlığını yaşadığı 8.yy'dan 13.yy'a kadarki dönemde bilimsel ilerlemenin merkezi olan Doğu'nun en önemli ismi, Kanun adlı anatomi ve fizyoloji bilgileri de içeren eserin yazarı olan İbni Sina'dır. Gerçek tıp eğitimi, Salerno Okulu, anatomi çalışmaları ile ünlenen Padua ve Bolonga gibi yeni kurulan üniversitelerde yerleştirilebilmiştir. Vesalius Padua'da, Rönesans'ın getirdiği aydınlanma ortamında diseksiyon yapmış ve modern anatominin kurucusu sayılmıştır. Diseksiyon yapılan salonlar bilimin ve sanatın odağı olmuştur. Diseksiyonun yaygın şekilde yapılmasına karşın kadavra temininde güçlüklerle karşılaşılmıştır. Diseksiyonlarda suçlular, kimsesiz ve sahipsiz kişiler kadavra olarak kullanılmıştır. Osmanlı'da da kadavralar genellikle sahipsiz ölülerden ve mahkumların cesetlerinden sağlanmıştır. Günümüzde gelişmiş birçok ülke bilimsel ve eğitim amacıyla kadavra temini sorununu çözmüştür. Türkiye'de ise bu sorun henüz çözülmemiştir. Türkiye'de kadavra sayısının yeterli olmaması, artan tıp fakültesi ve tıp öğrencisi sayısı nedeniyle anatomi eğitiminde sorunlar yaşanmaktadır. Kadavra bağışının azlığı sebebiyle soruna kalıcı çözüm bulunmuş değildir. Günümüzde birçok gelişmiş ülkede kadavranın asıl kaynağını, kendini bilimsel çalışmalar için bağışlayanlar oluşturmaktadır. Türkiye'de kullanılan kadavraların büyük çoğunluğunu sahipsiz ölüler oluşturmaktadır. Anatomi eğitiminde kadavra temininin yanı sıra öğrencilerin psikolojik reaksiyonlarından kaynaklanan sorunlar da mevcuttur. Etik değerler özerklik, adalet, zarar vermeme ve yararlılık ilkesi olmak üzere dört temel ilke çerçevesinde ele alınmaktadır. Bu bağlamda onam, aydınlatılmış onam ve varsayılan onam kavramları oluşmuştur. Onam, tıbbi anlamda muayene ve tedavi için izin verilmesi anlamına gelmektedir. Aydınlatılmış onam; hastanınkendisine uygulanacak tedavi ya da girişim hakkında gerekli tüm bilgileri aldıktan sonra yapılacak tedaviye ya da girişime izin vermesi anlamına gelmektedir. Varsayılan onam; kişinin tercihini belirtmesinin mümkün olmadığı veya onam veremeyeceği durumlarda yapılacak tedaviye ya da girişime kişinin onay vereceğinin varsayılmasıdır. Ölü bedenin bütünlüğünü bozan her işlemde, ister organ transplantasyonu olsun, ister eğitim/araştırma olsun, isterse de adli soruşturma olsun saygısızlık varmış gibi görünür. Bu bağlamda kadavra, özerklik ilkesi çerçevesinde değerlendirilmelidir. Bu ilkeye göre kişi ölümünden sonra kendi bedenine ne yapılacağı hakkında karar verme hakkına sahiptir. Kişi cesedinin gömülmesine, yakılmasına veya eğitim ve bilimsel amaçlı kullanılmasına karar verebilir. Bu durum kadavranın temin ediliş yönteminin etik ilkeler açısından önemini ortaya Çıkarmaktadır. Kişi kendi özgür iradesi ile sağlığında kadavra olarak kullanılmak üzere“aydınlatılmış onam”verdiğinde etik anlamda hiçbir tartışma söz konusu olmayacaktır. Bunun dışındaki kadavra temin yöntemleri etik ilkeler açısından tartışmalara neden olmaktadır. Bir tıp öğrencisinin ilk kez mesleki anlamda insan bedeniyle karşılaştığı yer anatomi laboratuarıdır. Bu, tıp öğrencisi için hekimlik mesleğine atılan, hasta-hekim ilişkisinin başlangıcını oluşturan ilk adımdır. Kadavra - öğrenci ilişkisinin gerçekleştiği anatomi laboratuarlarında öğrencilerin gelecekte hekim olarak uyması gereken etik kuralları öğrenmesi ve benimsemesi, aynı zamanda kadavralara karşı etik ilkeler çerçevesinde davranması için gereklidir. Kadavranın etik ilkeler çerçevesinde değeri, üzerinde önemle durulması gereken bir konudur.
Özet (Çeviri)
SUMMARY ETHICS IN DISSECTION AND ANATOMY EDUCATION In this study, the history of the dissection, the use of cadaver in anatomy education and the significance of cadaver from the aspect of ethical principles are discussed. Alcmeon of Crotona (500 B.C.) is the earliest known person who had been studied anatomy in spite of only the slightest fragments of his writings remain. Herophilus of Chalcedon (300 B.C.) who had dissected human cadaver can be considered as the founder of anatomy as a scientific study. Later, Galen (A.D. 129- 199) whose researches was limited to animal dissections had become the most important figure of the anatomy. While the scientific studies have almost stopped in Europe at the Middle Age, East has become the center of scientific studies (8th to 13th century). Avicenne has been the most important scientist of this period. Schools of Salerno, Universities of Padua and Bolonga were important centers for medical education and anatomy. Under the effect of Enlightenment Period, Vesalius (1514 - 1564) had the oppurtunity to make dissections of the human bodies at Padua. In 16th century the dissection halls have become the center of science and art. The murderers' bodies and unclaimed bodies have been used as cadavers. In the Ottoman Empire, the unclaimed bodies and the dead bodies of guilty people have been used. The psycological reactions of the students and the source of cadaver are two of the important problems of the anatomy education. There are problems of anatomy education due to lack of cadaver, increased number of medical schools and plenty of medical students. The number of the bequest cadaver is very few. Therefore, the problem of obtaining cadavers is still a great problem. Altough in most of thedeveloped countries the major source of the cadaver is the bequested bodies the unclaimed bodies are still the major source of cadaver in Turkey. The four ethical principles are autonomy, justice, beneficence and mal- malefience. Consent, informed consent and presumed consent are the concepts developed from these principles. Consent means the permission of the patient to the medical examination, intervention and treatment. Informed consent is defined as the willing and uncoerced acceptance of a medical intervention, its risks and benefits, as well as alternatives with their risks and benefits. Under the conditions at which person cannot declare his choice or cannot give consent, it is presumed that he accepts the intervention or treatment. This is defined as presumed consent. There is the appearance of indignity in any activity which dismembers the corpse, whether that is organ transplantation, medical education/research or forensic investigation. Therefore cadaver should be evaluated from the aspect of the principle of autonomy. According to this principle person has the right to decide about his body even after his death. He may demand his corpse to be buried or to be used for educational or scientific purposes. In that situation, the way of obtaining cadaver becomes important. If informed consent is obtained from the person when he is alive there will be no problem from the aspects of ethical principles. The methods of obtaining cadaver other than this causes ethical problems. Anatomy laboratory is the place where a medical student first meets human body in a proffessional way. This is the first step of the future patient - physician relationship. The relationship of cadaver and student is a role model for the future. Therefore, it is important for medical students to learn the ethical rules of the anatomy laboratory and to behave cadavers in a decent manner.
Benzer Tezler
- Tıp fakültesi öğrencilerinde kadavra algısı ve öğrencilerin tıp eğitiminde kadavra kullanımına yönelik yaklaşımları
Perceptions of medical student regarding the use of cadavers for medical education in Turkey
ABDÜLKADİR BİLİR
Yüksek Lisans
İngilizce
2015
AnatomiAfyon Kocatepe ÜniversitesiAnatomi Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. HASAN ERBAY
- Sıvı köpük sabun, alkol, borik asit karışımı ve antiseptikten oluşan fiksasyon-preservasyon solüsyonu ile tespit edilmiş kadavralarda farklı saklama koşullarının etkisinin araştırılması
Investigation of the effect of different storage conditions on cadavers detected with fixation presservation solution consisting of liquid FOAM SOAP, alcohol, boric acid mixture and antiseptic
AYŞE KÜLEY KORKMAZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
AnatomiBurdur Mehmet Akif Ersoy ÜniversitesiAnatomi (Veterinerlik) Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ÖMER GÜRKAN DİLEK
PROF. DR. ERKUT TURAN
- Fetusta ve yetişkin kadavralarda elin vasküler ve nöral anatomisinin incelenmesi
Evaluation of vascular and neural anatomy of the hand in fetuses and adult cadavers
YADİGAR KASTAMONİ YAŞAR
- Silikon ve polyester plastinasyon metodu ile hazırlanmış sığır beyinlerinin yüz yüze ve çevrimiçi anatomi eğitimindeki etkinliği ve verimliliğinin değerlendirilmesi
Evaluation of the effectiveness of cattle brains prepared with silicone and polyester plastination method in face-to-face and online neuroanatomy education
HASEN AWEL YUNUS
Doktora
Türkçe
2023
AnatomiAnkara ÜniversitesiVeterinerlik Anatomisi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AHMET ÇAKIR
- Temel nöroanatomi eğitiminde fibril diseksiyon, traktografi, mikroskobik anatomi ve plastinasyon tekniklerinin birlikte kullanım modeli oluşturulması
Generating a collocation model of fiber dissection, tractograghy, microscopic anatomy and plastination techniques for basic neuroanatomy education
HASAN BARIŞ ILGAZ