İzmir ili ve çevresinde cruciferae familyasına bağlı bitkilerde zarar yapan pieridae (Lepidoptera) türleri, önemleri, bunlardan lahana kelebeği Spieris brassicae (L.)Ö'nin biyolojisi ve populasyon dalgalanmalarına ...
Investigations on the species and their importance of pieridae (Lepidoptera) which harmful on crucifers at İzmir with the biology and factors affecting the population trends of large white butterfly Spieris brassical ...
- Tez No: 10378
- Danışmanlar: YRD. DOÇ. DR. RUŞEN ATALAY
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Zooloji, Zoology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 1990
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ege Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Bitki Koruma Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 172
Özet
- 149 - ÖZET İzmir ili ve çevresinde Cruciferae familyası bitkilerinde zarar yapan Pieridae familyasına bağlı türlerin Pieris brassicae (L.) (Lahana kelebeği) ve Artogeia rapae (L.)( Küçük lahana kelebeği) olduğu belirlenmiştir. P. brassicae 'nin daha yaygın ve zararlı olduğu saptandığından biyolojik ve ekolojik çalışmalar, bu tür üzerinde yoğunlaştırılmıştır. Araştırmalar sırasında Bayındır, Bergama, Bornova, Dikili, Kemalpaşa, Menemen, Merkez, Ödemiş, Tire, Torbalı ve Urla birer survey merkezi olarak kabul edilmiştir. Her survey merkezinin en az üç değişik yöresinden, o yöreyi temsil edecek sayıda konukçu tarlası seçilmiştir. Bu tarlalara köşe genleri doğrultusunda girilmiş ve her 5 adımdaki bir bitkinin tüm yeşil ak samı kontrol edilerek temiz ve bulaşık bitkiler kaydedilerek bulaşma oranı saptanmıştır. Larvaların, yaprakları delik deşik edecek şekilde yedikleri ve ay rıca pislikleriyle bitkilerin göbek ve çiçek kısımlarını kirlettikleri saptanmıştır. Birden fazla sayıda larvanın üzerinde beslendiği lahana bitkilerinin tamamının zarara uğradığı ve pazar değerinin kalmadığı belirlenmiştir. Bununla birlikte, belirtilen survey merkezlerindeki çalışmalar sırasın da, bulaşıklık oranlarının göreceli olarak belirlenebilmesi amacıyla farklı yeniklik düzeylerini karakterize edecek bir skala kullanılmıştır. Sayım sonuçları, bu skalaya göre indeks formülü yardımıyla hesaplanarak değerlendirilmiştir. Survey çalışmaları sonucunda P.brassicae'nin bulaşıklık oranı lahana ve karnabahar tarlalarında sırasıyla ortalama % 62.68 ve % 46.72, zarar oranı ise % 40.45 ve % 27.06 olarak hesaplanmıştır. Ayni oranlar, A. rapae 'de ise bulaşır.* oranı için ortalama % 69.92 ve % 74.71 ile zarar oranı için % 19.90 ve %20.22 olarak saptanmıştır. Her iki türün konukçularının saptanması için Cruciferae familyası içindeki kültür bitkileri ile survey tarlalarının civarındaki yabancı otlar kontrol edilmişlerdir. Bunun sonucunda P.brassicae'nin konukçuları olarak lahana, karnabahar, turp, roka, yabani turp ve yabani hardal belirlenirken A.rapae'nin lahana, karnabahar ve yabani hardal üzerinde zarar yaptığı tespit edilmiştir.- 150 - Bu iki türün morfolojik özellikleri ile çeşitli taksonomik karakterlere ait ölçümler metin içinde detaylı olarak verilmiştir. Ayrıca, genital organlarının preparatları hazırlandıktan sonra çizilen resimleri de metin içinde yer almıştır. P.brassicae'nin biyolojisi, hem doğada ve hem laboratuvarda izlenmiştir. Laboratuvar çalışmaları 20+1 C, 25+1 C ve 30+2 C sıcaklık ve %6s - 70 orantılı nem koşullarında yapılmış ve zararlının yumurtadan yumurtaya ve yumurtadan ergin ölümüne kadar geçen gelişme süreleri saptanmıştır. Elde edilen değerler t(T-C)=ThC formülüne uygulanarak zararlının gelişme eşiği ve sıcaklık sabitesi hesaplanmıştır. Daha sonra Bornova koşullarındaki yıllık teorik döl sayıları ile bu döllerin başlangıç ve bitiş tarihleri bulunmuştur. Gelişme eşiği 0=7.3 C olarak hesaplanan P.brassicae'nin Borno va koşullarında ilk ergin çıkışları 16.2. 1986, 28.3.1987, 18.2. 1988 ve 22.2.1989 olarak tespit edilmiştir. Erginlerin, çıktıktan 2-3 gün sonra çiftleştikleri, preovipozisyon süresinin 4-5 gün, ovipozisyon süresinin 1-2 gün ve postovipozisyon süresinin ise 2 gün olduğu saptanmıştır. Bir dişinin bıraktığı toplam yumurta sayısı 150 ve yumurtaların açılma oranı ise orta lama % 98.58 olarak bulunmuştur. Bir yumurta kümesinde bulunan yumurta sayısının ortalama 56.24 adet olduğu ve kümeden kümeye 25 ile 131 adet arasında değişebildiği belirlenmiştir. Yumurtaların 20 C'de 4-6 ve 25 C'de ise 3-5 günde açıldıkları ve çıkan larvaların ayni sıcaklık koşullarında sırasıyla ortalama 17.04 ve 14.45 günde 5 dönem geçirdikten sonra pupa oldukları bulunmuştur. Pupa süresi ise, yine ayni sıcaklık koşullarında ortalama 17.9 ve 7.8 gün olarak saptanmıştır. Ergin ömrü ise 20, 25 ve 30 *C sıcaklıklarda sırasıyla 5-15» 5-12 ve 2-6 gün arasında değişmiştir. Eşeysel oran, gerek doğadaki kafes çalışmalarından ve gerekse atrap yardımıyla yakalanan bireylerin sayım sonuçlarına göre yaklaşık 1/1 olarak hesaplanmıştır. P.brassicae'nin yumurta dahil değişik biyolojik dönemlerine a- it poputasyonların belirlenmesi amacıyla Bornova, Kemalpaşa, Menemen, Di-- 151 - kili ve Bozdağ'da tesis edilen lahana tarlalarında haftâlık olârâk periyodik sayımlar yapılmıştır. Bunlara ilave olarak Bornova ve Kemalpaşa' da kafes içinde ve Dikili'de ise ağaçlarda pupa ve ergin sayımları yürütülmüştür, Periyodik sayımlar, lahananın vejetasyon süresi boyunca ve 1986-1988 yıllarında devam etmiştir. P.brassicae'nin populasyon dalgalanmalarına sıcaklık, orantılı nem, yağış ve ışık gibi abiyotik faktörlerle besin ve doğal düşmanlar gibi biyotik faktörlerin etkileri de bu araştırma ile detaylı olarak incelenmiştir. Doğal düşmanlardan Apanteles glomeratus (L. )(Hyra. rBraconidae) ile Hyposoter ebeninus (Grav.)(Hym. : Ichneumon idae) 'un larva parazitleri ve Pteromalus puparum (L.)(Hym. :Pteromalidae) 'un da pupa paraziti olarak yük sek oranda etkili oldukları ve zararlının larva ile pupa populasyonlarını baskı altında tutmada önemli rollerinin bulunduğu saptanmıştır. P.brassicae' nin predatorleri olarak da larva, prepupa ve erginlerini parçalayan Poliste spp. (Hym.:Vespidae) ile Parus major (Aves: Paridae) saptanmıştır. P.brassicae'nin değişik biyolojik dönemlerinde ölüme neden olan Bacillus thuringiensis Beri., Beauveria bassiana (Bals.) ve Entomoph- thoraaulicae (Reich.) entomopatojen mikroorganizmalar olarak belirlenmiştir. Yılda 3 döl verdiği saptanan P.brassicae'nin hayat tabloları düzenlenerek değişik biyolojik dönemlerindeki ölüm oranları bulunmuş tur. Elde edilen sonuçlara göre, doğa koşullarında P.brassicae'nin kışla yan dölüne ait pupa ve 1. dönem larvalarındaki ölümlerle 1. dölün 5. dönem larvalarındaki ölümlerin önemli oldukları dikkati çekmiştir. Zararlıya karşı ilaçlı mücadeleye karar verirken bu kriterlere dikkat edilmesi ve mücadelenin ölüm oranlarının daha az olduğu dönemlerde yapılması gerekti ği kanısına varılmıştır.
Özet (Çeviri)
- 152 - SUMMARY INVESTIGATIONS ON THE SPECIES AND THEIR IMPORTANCE OF PIERIDAE (LEPIDOPTERA) WHICH HARMFUL ON CRUCIFERS AT IZMIR WITH THE BIOLOGY AND FACTORS AFFECTING THE POPULATION TRENDS OF LARGE WHITE BUTTERFLY fpiERIS BRASSICAE ( L. )] By this study Pieris brassicae (Large white butterfly) and Artogeia rapae (Small white butterfly) were found as destructive on cru- cifers. Additional biological and ecological studies were confined espe cially on P. brassicae because of its wider distribution and higher den sity. During the investigations Bayındır, Bergama, Bornova, Diki li, Kemalpaşa, Menemen, Izmir (Centre), Ödemiş, Tire, Torbalı and Urla were chosen as survey units. At least three fields which represented each unit were defined for survey studies. These fields were checked along their diagonal directions and plants at each five steps were exa mined carefully. Thus by counting the clean and infested plants, the infestation ratio was determined. These two species eat the leaves of their host-plants by leaving many irregular holes on them with their excreta on the paunch or flowers. Consequently most plants attacked by several larvae lose the commercial values completely. But the scale was allowed for classifying the different eaten portions of leaves gradually. The results of count ings were calculated according to the index formula and then damage rates were evaluated. As the result the infestation rate of P. brassicae was estimated as 62.68 and 46.72 % in cabbage and cauliflower fields, respectively. Some ratios were averagely estimated as 69.92 and 74.71 % for A. rapae. Damage rates of P. brassicae and A. rapae in the cabbage and cauliflower plants were estimated as 40.45, 27.06 % and 19.90, 20.22 %, respectively.- 153 - During the studies all cultivated crucifers and weeds around the survey fields were checked to determine whether they are hosts of these pests. As the result cabbage, cauliflower, radish, rocket, wild radish and wild mustard were found as the host plants of P.brassicae and cabbage, cauliflower and wild mustard for A.rapae. Morphological properties and taxonomical data were presented in the text detailly for two species both. Besides, the genital organs described and illustrated. The biology of P.brassicae was investigated both in the field and laboratory. Laboratory studies were made under the conditions of 20+1, 25+1 and 3012 °C temperatures with 65-70 % R.H. and development periods from egg to egg and from egg to adult death were determined. Then develop ment threshold and thermal constant were calculated according to the for mula of t(T-C)=ThC. Theoretical generations were then estimated for the conditions of Bornova with their initial and final dates. First adults were noticed to appear on 16 th February 1986, 28 th March 1987 and 22 nd February 1988 in Bornova. The development threshold was calculated as 7.3 °C. Adults of P.brassicae were observed to mate within 2-3 days and preoviposition, oviposition and postoviposi- tion periods were lasted as 4-5, 1-2 and 2 days, respectively. Total eggs per female were 150 with hatching ratio of averagely 98.58 %. Averagely,56.24 eggs were counted per each batch with the range between 25-131. Incubation periods at 20 and 25 °C were found as 4-6 and 3-5 days, respectively. Larval development was completed in 17.04 and 14.45 days at the same temperatures, during 5 larval stages. Pupal periods at also same temperatures were determined as averagely 17.9 and 7.8 days, respectively. Longevity of adults at 20, 25 and 30 °C temperatures were found between 5-15, 5-12 and 2-6 days, respectively. Sex ratio was app roximately found as 1/1 during the field and cage studies both. The population fluctuations of all stages of P.brassicae were investigated by periodical countings which were made in cabbage and cauliflower fields in Bornova, Kemalpaşa, Menemen, Dikili and Bozdağ.In- 15* - addition to these weekly countings, adults and pupae countings were made in the cages in Bornova and Kemalpaşa while on the trees in Dikili. Perio dical countings were maintained throughout the vegetation period of cab bage plants. The effect of abiotic factors such as temperature, relative humidity, rainfall and ligth on the population fluctiations was also in vestigated by this study beside the effect of biotic factors such as food and natural enemies, independently. Among the natural enemies Apanteles glomeratus (L.)(Hym. :Bra- conidae) and Hyposoter ebeninus (Grav.)(Hym.:Ichneumonidae) were found as larval parasites while Pteromalus puparum (L.)(Hym. rPteromalidae) as pu pal parasites all seem highly effective on suppression the larval and pupal populations. Among the predators Polistes spp.(Hym. :Vespidae) and Parus major L.(Aves: Par idae) were found effective on larvae, prepupae and adults. Bacillus thurihgiensis Berl., Beauveria bassiana (Bals.) and Entomophthora aulicae (Reich.) were determined as entomopathogen microor ganisms causing death on the different stages. The rates of mortality were analysed by the partial life tab les of P.brassicae which has 3-4 generations per year. According to the results, mortality rates on the first instar larvae and pupae of hiberna ted generation and on the fifth instar larvae of first generation seemed rather significant. Hence, this gains importance to evaluate these criterions to make sure that the chemical control should be commenced at the stages when the mortality rates are at minimum.
Benzer Tezler
- İzmir ili ve çevresinde seçilen pilot işletmelerde mastitisin belirlenmesi ve süt kalitesine etkisi üzerine bir araştırma
Studies on the determination of mastitis and its effects to raw milk quality in pilot herds chosen from İzmir and its surroundings
HARUN KESENKAŞ
- İzmir ili ve çevresinde bulunan termal sularda gelişen bazı termofilik mavi-yeşil alglerin (siyanobakterilerin) izolasyonu ve moleküler yöntemlerle tayini
Isolation and molecular determination of blue green algae (cyanobacteria) which grow in thermal waters in Izmir and surroundings
KEREM YÜKSEL
- İzmir ili ve çevresinde endüstriyel tavukçuluk işletmelerinde kümeslerin yapısal özellikleri ve iç ayrıntıları
Başlık çevirisi yok
ALİ ALTAN
- İzmir ili ve çevresinde alternatif yumurta üretim sistemlerinin manejman, tavuk refahı ve yumurta kalite özellikleri açısından değerlendirilmesi
Evaluation of alternative egg production systems in İzmir province and its surroundings in terms of manegement, poultry welfare and egg quality characteristics
SİBEL ERTOP
- İzmir ili ve çevresinde saptanan Tinea pedis yaygınlığı ve etkenleri
Başlık çevirisi yok
AHMET OĞUZ BENDEŞ
