Fattahi ve 'Şabistan' adlı eseri
Fattahi and his 'Shabistan'
- Tez No: 104948
- Danışmanlar: PROF. DR. SAADETTİN KOCATÜRK
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Doğu Dilleri ve Edebiyatı, Eastern Linguistics and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2001
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Doğu Dilleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 572
Özet
ÖZET Taşkın, Mehmet, Fattâhî ve“Sabistân”Adlı Eseri, Yüksek Lisans Tezi, Danışman: Prof. Dr. Saadettin Kocatürk, XTV+553s. Osmanlı'da Farsçayla birlikte Timurlu döneminin etkisine örneklerden biri, Timur'un oğlu Şahrfih (ö. H. 851/ M. 1447) devri münzevî şahsiyetlerinden olan Fattâhf dir. Mavlânâ Yahya Sibak al-Nîşâbürî al-Horasânî, her dönemde bir çok ünlüyü yetiştiren ve tarih boyunca bir kültür kenti olma özelliğini koruyan Nişâbür'da yaşamış ve orada H. 852 (veya 853), M. 1448 tarihinde vefat etmiştir. Müellif baklandaki“hurüfilik”ve“Nürbahşiyye”iddialarını pekiştirecek bir unsur bulamadık. Kesin olan, onun, önceki şairler içerisinde en fazla etkilendiği selefi Hafız gibi, serbest düşünceye dayab bir süffliği benimsediği ve buna uygun olarak da uzlet hayatını tercih ettiğidir. Müellifin etkilendiklerine oranla etkilediği kimseler daha açıktır. Fattâhî etkisinin daha ziyade yaşadığı bölge dışında Osmanlı ülkesi, Hindistan toprağı ve Buhara çevresinde görülmesi de dikkat çekicidir. Bu bölgelerde, onun eserlerinden özellikle Husn u Dil ile Şabistân adlı eseri çok etkili olmuş, Lâmi'î Çelebi, Ahi Benli Hasan, Yeni Pazarlı Vâlî, Muhyl-i Gülşenî, Surürî, Mahmad Şifâyı, Hvâca Muhammad Bldil, Bahrâm Buhârî gibi pek çok isim bu eserlerini taklit, tercüme ve şerh etmiş, tanzuierini yazmışlardır. Son dönemlerde ise A. Browne, William Price, Rudolf Dvorak ve Hermann Ethe gibi Batılı yazarların dikkatini çekmiş ve onlar vasıtasıyla“Husn u Dil”Ve“Şabistân-i Hayâl”adlı eserleri İngilizce ve Almanca gibi Batı dillerine çevrilmiş durumdadır. Yazarın üzerinde çalıştığımız“Şabistân-i Nukât ve Gulistân-i Luğât”adlı eseri, gerçek admdan ziyade“Şabistân-i Hayâl”adıyla tanınmış ve bu adla tercüme ve şerhleri yapılıp, tanzirleri yazılmıştır. Sabk-i 'Iraki ile yazan Fattâhî'nin, eserlerinde bu sebkin bütün unsurlarını sergilediği açıktır. Müellifimizin, bu devirde en fazla rağbet gören mu'ammâ tarzını ilk kullananlardan biri olduğunda kuşku yoktur. Bu eserini de mu'ammâ tarzıyla girift bir üslupla kaleme alan Fattâhî, bir çok konuyu içine alacak şekilde, hem manzum ve hem de mensur, eğlenceli bir lügat yazmayı denemiş, ama tanıtımlarda eserin bu yönü dikkate alınmamıştır. Türkçe kelimelerin de yer aldığı eser, genelde Arapçadan Farsçaya bir lügat hüviyetindedir.
Özet (Çeviri)
ABSTRACT Taşkın, Mehmet, Fattâhî and His“Shabistân”. Master's Thesis, Advisor: Prof. Dr. Saadettin Kocatürk, XTV+553s. One of the examples that afeected Ottomans as well as Timur was the isolated character Fattâhî who lived in the period of Shahruh (date: 851/1447). Mavlânâ Yahya Sibak al-Nîşâbürî al-Horasânî lived in Nîşâbür where a lot of famous people grew up and which has been a city of culture in every phase of history. We couldn't find any proof about the accusations of Hurflfiyya and Nfirbahshiyya about the author. Which is clear about him is that he was impressed by Hâfiz and he preferred living a life of isolation like him. Rather than being impressed, he impressed of people. It is also remarkable that his fame and impression can be seen in Ottoman country, India and Bukhara rather than the region that he lived in. In those countries, especially“Husn u Dil”was famous and the authors like Lâmi'î Çelebi, Ahî Benli Hasan, Yenipazarli Vâlî, Muhyî-i GulshanI, Surfirî, Mahmad Shifâyî, Hvâca Muhammad Bîdil and Bahrâm Buhârî imitated, translated or interpreted his works. Lately, western writers like A. Browne, William Price, Rudolf Dvorak and Hermann Ethe have realized him and thants to them“Husn u Dil”and“Shabistân-i Hayâl”have been translated into English and German. His work on which I have studied is“Shabistân-i Nukât wa Gulistân-i Luğât”. But this work is mostly known as“Shabistân-i Hayâl”. In his works, Fattâhî used the“Sabk-i Iraki”and you can see all the signs of this style in his works. It is no doubt that the autho was one of the first writters who used an enigmatic language full of riddles. He also wrote this book by using such language. He wed an entertaining language in this book and it is both verse and prose. This book is rather an Arabic- Persian dictionary which also consists of Turkish words.
Benzer Tezler
- Dervîş Muhammed Şifâyî, Şerh-i Şebistân-ı Hayâl (İnceleme-metin-sözlük-tıpkıbasım)
Darwish Muhammad Shifayi, Sharh Shabistan Khayal (Analysis-text-glossary-facsimile)
GÖKHAN BİLGİÇ
Doktora
Türkçe
2019
DilbilimNiğde Ömer Halisdemir ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BEKİR ÇINAR
- Abdurrahmân Gubârî'nin Şebistân-ı Hayâl adlı eseri (Metin-İnceleme-Çeviri)
Abdurrahmân Gubârî's Şebistân-i Hayâl (Text-Study-Translation)
GÖKHAN GÖKMEN
Yüksek Lisans
Türkçe
2013
Doğu Dilleri ve Edebiyatıİstanbul ÜniversitesiDoğu Dilleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET ATALAY
- Sıdkî: Hüsn ü Dil (İnceleme-metin)
Sıdkî: Hüsn ü Dil
BÜNYAMİN ABDULLAHOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
Türk Dili ve EdebiyatıMarmara ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HAKAN TAŞ
- Fattahi Nişaburi ve Hüsn ü Dil
Başlık çevirisi yok
GÜLER ALİOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
1988
DilbilimAtatürk ÜniversitesiDoğu Dilleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. İBRAHİM DÜZEN
- Nondominated points of biobjective mixed-integer programming problems
Iki amaçlı karışık tamsayılı programlama problemlerinin nondominated noktaları
ALİ FATTAHİ
Yüksek Lisans
İngilizce
2014
Endüstri ve Endüstri MühendisliğiKoç ÜniversitesiEndüstri Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. METİN TÜRKAY