Çok amaçlı orman amenajman planlarının coğrafi bilgi sistemlerine dayalı olarak amaç programlama yöntemiyle düzenlenmesi (ormanüstü planlama birimi örneği ile)
Developing a multi-objective model forest management plan using GIS and goal programming (a case study of ormanüstü planning unit)
- Tez No: 106506
- Danışmanlar: DOÇ. DR. EMİN ZEKİ BAŞKENT
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Ormancılık ve Orman Mühendisliği, Forestry and Forest Engineering
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2001
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Karadeniz Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Orman Mühendisliği Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 156
Özet
ÖZET Günümüz ormancılığında temel amaç, ekolojik dengeyi bozmadan ormanları çok amaçlı yararlanma ilkesine göre sürdürülebilirlik çerçevesinde planlamaktır. Bu araştırmada, çok amaçlı bir orman amenajman planlama süreci ve uygulaması gerçekleştirilmiştir. Çok amaçlı planlamanın alt yapısı olan orman fonksiyonları sayısal olarak ortaya konulmuştur. Fonksiyonlara bağlı envanterin gerçekleştirilmesinde geçici ve devamlı örnekleme alanları alınmıştır. Örnekleme alanlarının alınmasından yararlanmanın düzenlenmesine kadar yapılan tüm işlemlerde Coğrafi Bilgi Sistemi (CBS) teknolojisinden yararlanılmış ve alanının coğrafi veri tabam kurulmuştur. Çalışmada, fonksiyonların belirlenmesinde ve çok amaçlı planlamada amaç programlama tekniği kullanılmıştır. Odun üretimi, toprak erozyonunu önleme ve su üretimi gibi her üç orman fonksiyonu, işletme amacı olarak ele alınmış ve çok amaçlı bir planlama modeli kurulmuştur. Çok amaçlı planlama modellerinin kurulması için nesne tabanlı Delphi programlama dili ile“ÇAPMOD”adlı bir model yazılım geliştirilmiştir. Meşcerelerin hasılat ve büyüme ilişkileri modellenerek ortaya konmuştur. Bu amaçla, kayın ve kızılağaç için daha önceden yapılan hasılat tabloları kullanılırken, ladin ağaç türü için değişik sıklık derecelerine göre ladin hasılat tablosu geliştirilmiştir. Bu araştırma ile, K.T.Ü. Orman Fakültesi Araştırma Ormanı Ormanüstü Planlama Birimi'nden elde edilecek odun ve su üretimi miktarının arttırılmasını ve toprak erozyonu miktarının azaltılmasını amaçlayan çok sayıda alternatif planlama modelleri geliştirilmiştir. Bunlar arasından en uygun ladin işletme sınıfı için üç, kayın ve kızılağaç işletme sınıfları için beşer adet çok amaçlı planlama modeli seçilmiş ve sonuçlan irdelenmiştir. Bu çalışma ile, plan yapım sürecinde bilimsel teknikler kullanılarak klasik planlama çalışmalarına göre daha kaliteli, daha hızlı, daha güvenli ve bilimsel bazda en uygun sonuçlan verebilen bir planlama süreci ortaya konulmuştur. Geliştirilen çok amaçlı planlama kavramının, sürdürülebilir ormancılık çerçevesinde Türkiye ormancılığında artık dikkate alınarak geliştirilmesi ve yaygmlaştınlması imkanlan araştınlmalıdır. Anahtar Kelimeler : Çok Amaçlı Planlama, Orman Fonksiyonu, Coğrafi Bilgi Sistemi, Amaç Programlama, Veri Tabam, Büyüme Modeli VI
Özet (Çeviri)
SUMMARY Developing A Multi-Objective Model Forest Management Plan using GIS and Goal Programming (A Case Study of Ormanüstü Planning Unit) The ultimate objective of forest management is to control forest ecosystems on the basis of sustainable use of multiple values without jeopardizing ecological integrity. In this research, multi-objective forest management planning process and application were realized in a case study involving Ormanüstü Planning Unit, Maçka, Trabzon. Forest values were quantitatively determined. Data were collected from temporary and permanent sample plots. Geographic Information Systems (GIS) were used to establish the spatial database and to conduct necessary spatial analysis. Goal programming and Delphi object oriented programming language were used in developing multi objective forest management planning model (ÇAPMOD). Forest values considered as forest management objectives in the model include wood production, soil protection and water supply. Growth and yield relations of stands were determined by modeling. Existing yield tables were used for beech and alder species. However, yield table for spruce was newly developed for different stand density. For K.T.U. Faculty of Forestry Research Forest, various management options were tested. These include combinations of maximizing wood production while minimizing soil erosion and maximizing water supply. These three objectives were prioritized differently and the best results were obtained in three alternative models for spruce and five for beech and alder planning subunits. This research developed a multi-objective forest management planning process that provided optimum schedule in terms of quality of the data used, quality of the results obtained, timing of plan preparation which all together eliminate the tedious work of classical forest management process. The multi-objective planning approach should seriously be considered during the preparation of forest management plans in Turkey. Key Words : Multi Objective Planning, Forest Values, Goal Programming, GIS, Database, Growth and Yield Modeling. VII
Benzer Tezler
- Orman amenajman planlarının hazırlanmasına yönelik karar destek sisteminin tasarımı ve prototip modelinin geliştirilmesi
Designing and developing a decision support system for forest management planning
SEDAT KELEŞ
Doktora
Türkçe
2008
Ormancılık ve Orman MühendisliğiKaradeniz Teknik ÜniversitesiOrman Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. EMİN ZEKİ BAŞKENT
- Orman amenajman planlarının hazırlanmasında konumsal yapının kombine optimizasyon teknikleri ile kontrolü: Konumsal planlama
Contoroling spatial forest structure with meta-heuristics techniques in forest management planning: Spatial planning
ALİ İHSAN KADIOĞULLARI
Doktora
Türkçe
2009
Ormancılık ve Orman MühendisliğiKaradeniz Teknik ÜniversitesiOrman Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. EMİN ZEKİ BAŞKENT
- Meşcere taslak haritalarının mekansal tahmin yöntemleri ile üretilmesi
Producing of stand draft maps with spatial prediction methods
SEVİL AKTAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2011
Ormancılık ve Orman Mühendisliğiİstanbul ÜniversitesiOrman Mühendisliği Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. OSMAN YALÇIN YILMAZ
- Coğrafi bilgi sistemleri ile orman amenajman planı haritalarının yapımı
Preparation of the forest management planning maps with geographical information systems
MEHMET MISIR
Yüksek Lisans
Türkçe
1995
Ormancılık ve Orman MühendisliğiKaradeniz Teknik ÜniversitesiOrman Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ.DR. SELAHATTİN KÖSE
- Orman ekosistem amanajmanı kavramı ve Türkiye'de uygulaması: Artvin merkez planlama birimi örneği
Forest ecosystem management concept and application: A case study in Artvin planning unit
HACI AHMET YOLASIĞMAZ
Doktora
Türkçe
2004
Ormancılık ve Orman MühendisliğiKaradeniz Teknik ÜniversitesiOrman Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF.DR. EMİN ZEKİ BAŞKENTLİ