Asaf Halet Çelebi'nin şiirlerinde sürrealist ve letrist etkileri
Surrealistic and letristic influences on Asaf Halet Çeleb.'s poetry
- Tez No: 107018
- Danışmanlar: YRD. DOÇ. DR. NUR GÜRANİ ARSLAN, YRD. DOÇ. DR. ZEYNEP SABUNCU
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2001
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Boğaziçi Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 113
Özet
IX KISA ÖZET Asaf Halet Çelebi'nin Şiirlerinde Sürrealist veLetrist Etkiler Kabil Demirkıran Asaf Halet Çelebi, bilinçaltı ve varoluş sorunlarına dayalı, mistik, masalımsı ve düşsel şiirleriyle, 1940'h yılların“yeni şiir”taraftarı genç kuşağı arasında kendine özgü bir yer edinmiştir. Yaşayışı, kişiliği ve eserleriyle döneminde genellikle alay konusu olan şair, kazandığı ünü bir bakıma bu alaycı yaklaşımlara borçludur. Fakat Çelebi'nin şiirleri dikkatle incelendiğinde, bu şiirlerin arkasında, sınırları İslam tasavvufu ve Hint mistisizminden, tarih öncesi uygarlıklara kadar uzanan geniş bir kültür evreni olduğu görülür. Şiirlerinde kullandığı ve o devrin sanat çevrelerince anlamsız bulunan“om mani padme hum”,“kama pet kama ta”,“halaka's-semavati ve'l-arz”gibi farklı dil ve kültürlere ait pek çok yabancı sözcük ve cümle, bu geniş kültür evreninin bir yansımasıdır. Asaf Halet Çelebi, şiirini besleyen kaynaklar dikkate alındığında“Doğulu bir şair kimliği”ne sahip gözükse de, Galatasaray Lisesindeki öğrencilik yıllarından başlayarak Batı felsefesi ve sanatıyla ilgilendiği gerçeği göz ardı edilmemelidir. Bunun bir sonucu olarak, onun şirinde Batı kaynaklı edebiyat akımlarının izlerini görmek mümkündür. Bu çalışmanın amacı, Doğu kültürü ve uygarlığının şairi olarak bilinen Asaf Halet Çelebi'nin şiirlerinde, Batılı edebiyat akımlarının, özellikle Çelebi'nin şiirleri tartışılırken her fırsatta üzerinde ısrarla durulan sürrealizm ve letrizmin etkilerini saptamaktır. Asaf Halet Çelebi, şiiri bilinçaltının dışavurumu olarak görmüş ve iç dünyasını masallar, düşler ve mistik duyarlılıkların biçimlendirdiği varoluş sorunlarıyla dile getirmiştir. Onun şiiri, bu açıdan sürrealist şiir anlayışıyla benzerlik taşır. Fakat Çelebi'nin şiirinin, dili harflere ve hecelere indirgeyen, anlamsız ve sadece harflerin yarattığı ses ahengine dayalı bir şiir anlayışını benimseyen letrizmle doğrudan bir ilişkisi olduğunu söylemek çok güçtür. Kimi şiirlerinde, ses ahengini artırmak ve içeriğe uygun bir atmosfer yaratmak için yabancı sözcük ve cümleleri anlamlarından soyutlayarak kullansa da, bu sözcük ve cümleler anlamsız değillerdir.X Sonuç olarak; Asaf Halet Çelebi'yi, şiirleri sürrealist etkiler içeren, letrizmle doğrudan bir ilişki kurmasa da bu sanat akımının farkında olan, hem Doğu hem de Batı kültürünü şiirlerinde birleştiren bir şair olarak tanımlamak mümkündür.
Özet (Çeviri)
VII ABSTRACT Surrealistic and Lettristic Influences on Asaf Halet Çelebi 's Poetry by Kabil Demirkıran Asaf Halet Çelebi,found a special place with his mystical, tale-like and dreamy poems which depend on the subconscious and the existential matters among the 1940s young generation that were in favour of the“new poetry.”The poet who generally became a mockery subject because of his lifestyle, personality and his works ört that time, owes his fame, in a sense, to these mocking evaluations. But, when Çelebi's poems are examined carefully, it is seen that there is a wide cultural universe behind this poetry whose borders extend from Islamic and Indian mysticism to prehistoric civilizations. In Asaf Halet's poems, many foreign words and sentences which belong to different languages and cultures, such as“om mani padme hum”,“kama pet kama ta”,“halaka's-semavati ve'l-arz”etc., and that were regarded as meaningless by the literary circle of that time, are the reflection of this huge cultural universe. When it is taken notice of the cultural sources that nourish» his poetry, even if Asaf Halet Çelebi seems to have“the identity of an Eastern poet”, the fact that he had been interested in Western philosophy and art dating from his studentship years in Galatasaray High School, should not be ignored. As a result of this, it is possible to see the traces of Western literary currents in his poems. The aim of this study is to find out the influences of Western literary currents, especially Surrealism and Lettrism on which have been put emphasis insistently in every time, while arguing his poems, on the poetry of Asaf Halet Çelebi known as a poet of Eastern culture and civilizations. Asaf Halet Çelebi considers poerty as an expression of subconsciousness and depicts his own inner world by tales, dreams and the existential problems that are shaped by mystical sensibility. His poetry carries a similarity with Surrealist poetry in this aspect. But it is very difficult to say that there is a direct relationship between Çelebi's poetry and Lettrism which reduces language to letters and syllables and adopts the meaningless poetry based on only vocal and rythmic characteristics of letters. Namely, although he uses foreign words andVIII sentences by isolating them from their meanings in some of his poems in order to increase the sound and rythmic quality of that poems and create a suitable atmosphere to the content, these words and sentences are not meaningless. In conclusion, it is possible to define Asaf Halet Çelebi as the poet whose poems include surrealistic influences, who is aware of Lettrism even though he doesn't establish a direct relationship with this literary current, and synthesizes both Western and Eastern culture in his poems.
Benzer Tezler
- Asaf Halet Çelebi'nin şiirlerinde insan
Başlık çevirisi yok
MUSTAFA AKAY
Yüksek Lisans
Türkçe
2008
Türk Dili ve EdebiyatıHarran ÜniversitesiTürk Edebiyatı Bölümü
YRD. DOÇ. DR. LEVENT BİLGİ
- Asaf Hâlet Çelebi'nin şiirlerinde sözcük dünyası
The word world in the poems of Asaf Hâlet Çelebi
OKTAY DALKÜREK
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
DilbilimSivas Cumhuriyet ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ HATİCE EMİNOĞLU
- Asaf Hâlet Çelebi'nin şiirlerinde kültürden hareketle imgenin inşası
Construction of the image moving from culture in the poems of Asaf Halet Çelebi
ÖZKAN BAKİOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Dilbilimİstanbul Arel ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ÜRÜN ŞEN SÖNMEZ
- Âsaf Hâlet Çelebi'nin şiirlerinde tasavvufî muhteva
Sufic contents in Asaf Halet Çelebi's poems
MEHMET ENES ÖZCAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
DinNecmettin Erbakan ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. DİLAVER GÜRER
- Asaf Hâlet Çelebi'nin şiirlerinde varlık, yokluk ve benlik
Being, nothingness and the self in the poetry of Asaf Hâlet Çelebi
MELİHA ÖZHAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
Türk Dili ve Edebiyatıİstanbul 29 Mayıs ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. ALPHAN YUSUF AKGÜL