Hadislerin tarihsel boyutu
Historical dimension of hadiths
- Tez No: 109239
- Danışmanlar: PROF.DR. M. HAYRİ KIRBAŞOĞLU
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Din, Religion
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2001
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Atatürk Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Hadis Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 210
Özet
ÖZET DOKTORA TEZİ HADÎSLERİN TARİHSEL BOYUT Nevzat TARTI Danışman: Prof Dr. M. Hayri Kırbaşoğlu 2001 - Sayfa : X+200 Jüri : Prof. Dr. M. Hayri Kırbaşoğlu : Prof. Dr. İ. Hakkı Ünal : Yrd. Doç Dr. Tevhit Bakan İnsan, tarihsel bir varlıktır. Bu olgu üzerine Batıda gelişen teorinin adı ise“tarih- selcilik”tir. Tarihselcilik, insanın tabiat varlıklarından farklı olarak, iradesi, aklı ve ken di oluşturduğu ortamın etkisi ile hareket ettiğini vurgulamaktadır. Bu, onun bilgi ve ey lemlerinin farklılıklara, değişime açık olması anlamına gelmektedir. Öyleyse her tarih sel olay, kendi şartlan içinde değerlendirilmelidir. Fakat hiçbir tarihsel durum, gele nekten kopuk değildir. İslâm'ın cihanşümul ve vahyedilmiş bir din oluşu ve tarihselliğin kavram olarak batı kültürüne dayanması nedeniyle, hadislerin tarihselliğini tartışmak zor görünse de, günümüz insanının ulaştığı değişim bilinci ve son zamanlarda hadislerin tarihselliği konusunda yapılan bazı vurgular nedeniyle, bunu yapmak bir ihtiyaç haline gelmiştir. Diğer yandan Hz. Peygamberin söz ve davranışlanndaki şartlara bağlı değişimi ifade eden“nesh”ve“ihtilâf”,“sünnet-vahiy”tartışmaları ve“hadîslerin bağlayacılık açısın dan sınıflandırılması”gibi konular, tarihselcilik ile birebir örtüşmese de, bir tür tarihsel- lik bilinci olarak kabul edilebilir. Yine olaylar karşısında nasslann sayıca az oluşu ne deniyle içtihada başvurulmasını, tarihsellik olgusunun müslüman alimler tarafından fark edildiğine bir örnek sayabiliriz. Tarihsel yaşama olgusu, Hz. Peygamber için de geçerlidir. Çünkü o, evrensel me sajını, tarihsel şartlar içinde ve toplum kültürüne duyarlı olarak pratiğe geçirmiştir. Bu kültür, Rasûlullâh (a.s.)'ın söz ve davranışlarının tarihselleşmesine neden olmaktadır. Çok kadınla ve Hz. Âişe ile küçük yaşta iken evlenmesi buna örnek olarak kabul edebi lir. Aklî ve tecrübî birikimler ile oluşan çeşitli tedavi yöntemlerini kullanması da, ha dîslerin tarihselliğine örnektir. Yine o, içinde doğup büyüdüğü coğrafyanın da etkisin- dedir. Rasûlullâh'ın, şartlara bağlı davranışlarında da tarihsellik gözlenmektedir. Örne ğin onun gerçekleştirdiği savaşlar ve cihada yönelik tavsiyeleri, böyledir. Muhatapları nın psiko-sosyal durumlarına göre verdiği kararlar ve yaptığı değerlendirmeler de, tarih- sellikten uzak değildir. Ayrıca muhataplar, Hz. Peygamberi algılarken ve rivayetleri başkalarına naklederken hadîse kendi tarihselliklerini katmaktadır. Hadîsleri, belirli ko nulara göre kitaplarında sıralayan veya onlar üzerinde değerlendirme yapan müellifler ise, onları Rasûlullâh döneminin tarihsel ortamından çok daha farklı bir yapıda okurla rına sunmaktadırlar. Burada da iki ayrı tarihsel ortam biribirine karışmaktadır. Dolayı sıyla okuyucu hadîsi bu karışımın ışığında algılamış olmaktadır.
Özet (Çeviri)
VI ABSTRACT DOKTORATE THESIS HISTORICAL DIMENSION OF HADITHS Nevzat TARTI Supervisor: Prof. Dr. M. Hayri Kirbaşoğlu 2001-Pages: X+200 Jury : Prof. Dr. M. Hayri Kirbaşoğlu : Prof. Dr. İ. Hakkı Unal : Yrd. Doç Dr. Tevhit Bakan Humankind is a historical being. The name of the theory, grew up in the west about historical being is“historicism”. It suggests that human being, differently from natural world, acts with his free will, mind and in his cultural environment. It means that his knowledge and actions are changeable and different. Therefore each historical event should be considered in its context. But every hictorical state follows a tradition. Because of Islam is a universal and a revealed religion and historicity is a western concept, it seems hard to discuss historicity of hadiths. But it became necessity to discuss that, because of the contemporary consciousness of change and some recent stresses about historicity of hadiths. The matters, like“Naskh”and“Ikhtilâf”which express change with conditions, and“Sunnah-Vahy”can be considered as a consciousness of historicity. And another example for muslim consciousness of historicity is“ictihad”driven by shortage of texts (nusus) with innumerable events. It is a fact that Prophet Muhammad spend his life historically. Because he put his universal message into practice in a sensitivity to his social culture and within historical conditions. The social traditions made his acts historical. So he was a poligamist and able to marry Aişa in spite of her young age. He was treated with some types of historical cures. Geographical environment and conditions are also make his acts historical. The wars he realized and his incentive words for fight are examples of historicity. The Prophet Muhammad was interested socio-psychological conditions of people around him. These people also were adding their historicalness to hadiths while perceiving Prophet and telling the words to others. And compiler of hadiths, while writing books, convey the hadiths to the readers with some views different from historicity of Prophet. Here, two historical environment become intermingled and the people read the hadiths with that position.
Benzer Tezler
- Arap edebiyatında iktibâs sanatı
Citation art in the Arabic literature
MEHMET ŞİRİN ALADAĞ
Doktora
Türkçe
2021
Doğu Dilleri ve EdebiyatıVan Yüzüncü Yıl ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ABDULHADİ TİMURTAŞ
- İslam hukuk düşüncesinde farazî fıkıh
Hypothetical fiqh in islamic law thought
HALİL KILIÇ
Doktora
Türkçe
2021
DinAtatürk ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ALİ İHSAN PALA
- Osmanlı'da Türkçe yazılmış matbu kırk hadislerin din eğitimi açısından incelenmesi
Examination of forty hadiths written and printed in Turkish in the Ottoman Empire in terms of religious education
CAVİT ERDEM
- Türkiye'nin Kürt sorununun kökenleri(1908-1923 dönemi)
Origins of Turkey's Kurdish problem (1908-1923 period)
CUMALİ AKSU
Yüksek Lisans
Türkçe
2012
Kamu YönetimiBeykent ÜniversitesiUluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ENSAR NİŞANCI
- Hatay'ın anavatana katılması ve bunun dünden bugüne Türkiye-Suriye ilişkilerine etkileri
Hatay's annexation to motherland and its effects on Turkey-Syria relations from past to present
AYDIN AYDOĞAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Kamu YönetimiNuh Naci Yazgan ÜniversitesiSiyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ERGİN ULUSOY