Orta kademe memurlarda iş stresi ile aile içi uyum arasındaki ilişki ve bu ilişkinin zihinsel engelli çocuğu olan ailelerdeki durumu
The Relationship between the job stres and the intra-family adaptation of white-collar emplovees and this relationship in family with mentally retarded child
- Tez No: 113431
- Danışmanlar: DOÇ. DR. GÜLDEN GÜVENÇ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Psikoloji, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2002
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Psikoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 103
Özet
ÖZET Bu çalışmada orta kademe memurların, iş stresi algısı ve aile-içi uyum algısının cinsiyete ve zihinsel engelli çocuğun olup olmamasına göre değişip değişmediği incelenmiştir. Ayrıca bu iki yaşam alanı arasındaki ilişki örüntüsü betimlenmeye çalışılmıştır. İş stresinin, French, Caplan ve Harrison (1982) tarafından gözden geçirilerek geliştirilen ISR modelinde öngörülen aşırı iş yükü, görev belirsizliği ve görev çatışması gibi psikososyal stres kaynaklarından oluştuğu öngörülmüştür. Öte yandan aile-içi uyum, Gülerce (1996) tarafından geliştirilen Dönüşümsel Aile Modeli çerçevesinde belirtilen aile-içi iletişim, birlik, yönetim, yetkinlik ve duygusal bağlam boyutlarına göre ele alınmıştır. Yukarıda değinilen iş stresi algısını ve aile-içi uyum algısını; hem cinsiyet ve zihinsel engelli çocuğun olup olmaması hem de bu iki yaşam alanı arasındaki yayılma etkileri açısından betimlemek amacıyla ilgili ölçekler Ankara ilinde yaşayan ve kamu sektöründe çalışan orta kademe memurlara iş yerlerinde araştırmacı tarafından uygulanmıştır. Araştırmada kullanılan ölçekler; Caplan ve arkadaşları (1980) tarafından geliştirilen ve Türk (1997) tarafından Türkçe'ye uyarlanan“Örgütsel Stres ölçeği”ve Gülerce (1996) tarafından geliştirilen Aile Yapısını Değerlendirme Aracı (AYDA)' dır. Ayrıca, katılımcıların demografik bilgilerini öğrenmek amacıyla araştırmacı tarafından düzenlenen“Kişisel Bilgi Formu”kullanılmıştır. Araştırmaya, 168 erkek ve 141 kadın olmak üzere toplam 309 denek katılmıştır ve bulgular farklı istatistiksel teknikler aracılığıyla analiz edilmiştir. Araştırmanın birinci sorusuna ilişkin analiz sonuçlarına göre; Erkekler, aşırı İş yükü, görev belirsizliği ve görev çatışması gibiIll psikososyal stres kaynaklarının oluşturduğu durumlarda kadınlara kıyasla daha fazla stres tepkisi göstermektedir. Buna karşın aile-içi uyum etkileşim alanlarının hiçbirisinde kadın ve erkekler arasında bir farklılık bulunmamaktadır. Araştırmanın ikinci sorusu olarak, iş stresinde ve aile-içi uyum algısında, zihinsel engelli çocuğun olup olmamasının etkisi incelenmiştir. İş stresi alt boyutlarından aşırı iş yükü ve görev belirsizliği durumlarında zihinsel engelli çocuğa sahip bireyler daha fazla stres algılamaktadır. Buna karşın görev çatışması boyutunda zihinsel engelli çocuğun olup olmaması bir fark yaratmamaktadır, öte yandan aile-içi uyum algısında zihinsel engelli çocuğa sahip bireylerin aile-içi iletişim ve yetkinlik algıları zihinsel engelli çocuğa sahip olmayan bireylere oranla daha yüksektir. Ancak zihinsel engelli çocuğu olmayan bireylerin aile-içi birlik ve duygusal bağlam algıları zihinsel engelli çocuğa sahip bireylerden daha yüksektir. Yine zihinsel engelli çocuğa sahip olunup olunmaması aile-içi yönetim algısında herhangi bir farklılık yaratmamaktadır. Araştırmanın bir diğer sorusu ortak etkiye ilişkindir. Ortak etki aile- içi iletişim, yönetim ve duygusal bağlam algılarında görülürken iş stresi algısında ve diğer aile-içi uyum algılarında görülmemektedir. Son olarak iş stresi algısı ile aile-içi uyum algısı arasındaki ilişkiler zihinsel engelli çocuğa sahip olan ve olmayan aileler için ayrı ayrı incelenmiştir. Zihinsel engelli çocuğa sahip olmayan orta kademe memurlarda görev belirsizliği ve görev çatışmasına ilişkin algı ile aile-içi birlik, yönetim ve yetkinlik algısı arasında ters yönlü bir ilişki görülmüştür. Zihinsel engelli çocuğa sahip orta kademe memurlarda da aşırı iş yükü algısı ile aile-içi birlik ve yetkinlik algısı arasında bir ilişki görülmüştür. Öte yandan yine zihinsel engelli çocuğa sahip orta kademe memurlardaIV görev çatışması algısı ile aile-îçî birlik ve yetkinlik algıları arasında ters yönlü bir ilişki örüntüsü görülmüştür. Tüm bulgular bir arada değerlendirildiğinde; zihinsel engelli çocuğu olan ve olmayan aileler için ortak bulgu olarak aile-içi iletişim ve duygusal bağlam algısı dışındaki tüm aile-içi etkileşim algısı boyutlarının, iş stresi algısı ile ilişkili olduğu görülmektedir. Ayrıca her iki aile koşulunda da duygusal bağlam dışında genelde aile içi etkileşimden en azından orta düzeyde hoşnut oldukları ve bunun da iş yeri stresine ilişkin algıyı azalttığı doğrultusundaki yoruma katkıda bulunabileceği söylenebilir. Anılan bulgular, iş stresi ve aile-içi uyum modelleri çerçevesinde tartışılmıştır.
Özet (Çeviri)
ABSTRACT The relationship between the job stress and the intra-family adaptation of white-collar employees in regard to sex and the presence and absence of a mentally retarded child was investigated in this study. The pattern of the relationship between the various dimensions of the two domains was the other focus of the research. Job stress was conceptualized along the dimensions of role overload, role ambiguity and role conflict as stated in the ISR model (French, Caplan and Harrison 1992). Perception of intra-family adaptation was originated along the dimensions of family-communication, management, competency, unitedness and emotional-context as defined in the Transformational Family Model developed by Gülerce (1996). The organizational Stress Scale (Caplan et al. 1980), the Family Structure Assessment Device (AYDA) (Gülerce 1996) and the Personal Information Form developed by the researcher were administered to white-collar workers in the government sector in Ankara. The sample consisted of 309 white-collar employees (168 male and 141 female subjects). The results of MANOVA analysis revealed that the level of stress perception along the role overload, the role ambiguity and the role conflict was higher in man than in women. On the other hand no main effects of sex on the perception of intra-family adaptation was found. The Second question of the research was the effect of the presence or absence of a mentally retarded child. In families with a mentally retarded child the level of perception of stress increased if the role overload and the role ambiguity perception also increased. In contrast the role conflict perception was not effected by this variable. OnVI the other hand, the parents who had a child with mental retardation were more pleased with family-communication and competency than the parents who had not a mentally retarded child. This effect was not found for family-management perception. The common effect of sex and the presence of a mentally retarded child were found for the perception of intra-family-communication, management and emotional-context. However no common effect was found for the job stress perception dimensions and the other intra-family perception dimensions. The canonical correlation analysis revealed a negative relationship between the perception of rote ambiguity, role conflict and the perception of family-unitedness, management and competency among employees who had not a mentally retarded child. Also for employees who had a child with mental retardation, there was a positive relationship between the perception of role overload and the perception of family-unitedness and competency. On the other hand, there was a negative relationship between the role conflict perception and the perception of family- unitedness and competency. As a result, except the perception related to the emotional-context, the other perception dimensions of intra-family adaptation were related to the perception of job stress. Also almost all of the families were satisfied with intra-family adaptation except the emotional interaction. It is possible to conclude that the general satisfaction with intra-family adaptation may lead to decrease in the perception of job stress. The above-mentioned results were discussed in relation to relevant theoretical models and literature.
Benzer Tezler
- Orta Bizans Dönemi Konstantinopolis Manastır atölyeleri ve resimli el yazmaları üretimi
Constantinopolitan monastic workshops and the production of the illuminated manuscripts in the middle Byzantine Period
İLKGÜL KAYA ZENBİLCİ
Doktora
Türkçe
2017
Sanat TarihiAnkara ÜniversitesiSanat Tarihi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ZİYA KENAN BİLİCİ
PROF. DR. ASNU BİLBAN YALÇIN
- K.K. 246 numaralı Ruus Defteri'nin transkripsiyon ve değerlendirmesi (1-130).
K.K transcription and evaluation of the Ruûs Register (nu. 246) (1-130).
HÜSEYİN BAYACAR
- Çalışma yaşamında kişilerarası iletişim ve beden dilinin etkisi (Bankacılık sektöründe bir uygulama)
Interpersonal communication and effects of body language in labor life (An application in banking sector)
SİBEL GÖK
Yüksek Lisans
Türkçe
1999
Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileriMarmara ÜniversitesiÇalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. PINAR TINAZ
- Belediyelerin personelle ilgili sorunları belediye personelinin hizmet içi eğitimi ve Ankara belediyeleri örneği
Başlık çevirisi yok
OSMAN KAPTAN
Doktora
Türkçe
1989
Kamu YönetimiAnkara ÜniversitesiKamu Yönetimi ve Siyaset Bilimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. RUŞEN KELEŞ
- XIX. yüzyılda doğu Türkistan Uygurlarında sosyal ve kültürel hayat
XIX кылымда чыгыш туркстандагы уйгурлардын коомдук жана маданый жашоосу
BAHATTİN GENCAL
Doktora
Türkçe
2012
TarihKırgızistan-Türkiye Manas ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BAYRAM KODAMAN