Şeyhi'nin Hüsrev ü Şirin mesnevisindeki aşk ilişkileri
The The relationships of love in Sheykhı's Khusrew and Shirin
- Tez No: 117352
- Danışmanlar: PROF. DR. TALAT HALMAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: aşk, iktidar, otorite, psikanaliz, tasavvuf, love, power, authority, psychoanalysis, mysticism VI
- Yıl: 2002
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İhsan Doğramacı Bilkent Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 125
Özet
ÖZET Osmanlı Edebiyatının klâsik dönem şairlerinden Şeyhî'nin, Hüsrev ü Şirin adlı yapıtı, Divan edebiyatında en çok kullanılan nazım şekillerinden biri olan mesnevî ile kaleme alınmıştır. İlk olarak Nizamî tarafından yazılan bu yapıtı, Anadolu ve Azerî sahalarında da pek çok şair kendi dillerine tercüme etmiş ve yeniden kaleme almıştır. Mesnevînin,“Fehat ile Şirin”adıyla halk edebiyatı varyantları yaratılmıştır. Şeyhî'nin yapıtı, ana izleği“aşk”olarak belirlenen mesneviler arasında olan Hüsrev ü Şirin'in Anadolu sahasındaki en başarılı örneği kabul edilir. Mesnevî, tarihî gerçeklere dayanan bir zemin. üzerinde, hüsrev, Şirin ve Ferhat üçgenindeki aşk ilişkilerini konu edinir. Şeyhî'nin Nizamî'ye oranla, tarihî gerçekleri daha çok önemsemesi ve Hüsrev'in iktidarı ele geçirme mücadelesine daha çok yer vermesi, onun yapıtını tamamen bir çeviri olmaktan kurtarmaktadır. Yapıtın otoriteyi ele geçirme konusuna ağırlık vermesinin yanı sıra, Hüsrev'in ve Ferhat'ın farklı toplumsal statülerde olmaları ve aynı nesneyi arzulamaları aşk izleğini iktidar- ootorite ilişkileri bağlamında irdelemek için önemli ipuçları sunmaktadır. Hüsrev ve Ferhat'ın, aşk nesneleri Şirin'i ele geçirme sürecindeki deneyimleri, bu yapıtı psikanalitik bağlamda irdelemeyi gerektiren özellikler taşımaktadır. Buna bağlı olarak, aşk acısı çekme ve kendini sevgili uğruna feda etmenin tasavvuf! boyutu da yapıtta incelenebilecek diğer bir konudur. Bu çalışmada, Şeyhî'nin Hüsrev ü Şirin adlı mesnevîsi, iktidar-otorite, psikanaliz ve tasavvuf bağlamlarında incelenerek Ferhat'ın ve Hüsrev'in asıl arzu nesnelerinin“otorite”olduğu sonucuna varılmıştır. Böylece, her ne kadar ana izleği“aşk”olarak kabul edilse de bu yapıtta aşkın, karakterleri otoriteye ulaştırma yolunda bir aracı olduğu saptanmıştır.
Özet (Çeviri)
ABSTRACT THE RELATIONSHIPS OF LOVE IN SHEYKHI'S KHUSREW AND SHÎRÎN Şeyhî (Sheykhi)'s masterpiece which is called Hüsrev ü Şirin {Khusrew and Shîrîn) is written in the form of mesnevi '{mathnawi), one of the most widely- verse used forms in Divan literature. The prototype of this work was initially written by Genceli Nizamî (Nizamî Gandjawf) and translated by many poets living in Anatolia and Azerbaijan, thereby spreading the verbal tradition related to Ferhat ile Şirin (Farhâd wa-Shîrîn). Şeyhî“ s work is recognized as the best Turkish representative of Hüsrev ü Şirin, the main theme of which is ”love". Its main subject, based on. historical realities, is the love triangle among Hüsrev, Şirin and Ferhat. Compared to Nizamî, Şeyhî gives more importance to the historical facts and emphasizes Hüsrev's efforts to gain authority more than Nizamî does. These elements save Şeyhî's work from becoming a full, direct translation. As two individuals from a divergent social status but desiring the same object, Hüsrev and Ferhat provide us with significant guidelines in analyzing the theme of love in the course of acquiring Şirin. Hüsrev and Ferhat's experiences while trying to win over Şirin, their object of love, carry some characteristics which will help us to make a psychoanalytical analysis. In relation to that, the mystical dimension of suffering from love and sacrifices made for it is another subject that can be analyzed. In this thesis, Şeyhfs mesnevî Hüsrev ü Şirin is examined within the contexts of psychoanalysis and mysticism. Although Jove is accepted as the main theme of the work, it is ascertained as only a means to help the characters reach authority.
Benzer Tezler
- Hüsrev ü Şirin metin-dil özellikleri-gramatikal dizin
Hüsrev ü Şîrin text-features of language-grammar index
TUBA TÜLÜBAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
Türk Dili ve EdebiyatıMuğla Sıtkı Koçman ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ALİ AKAR
- Şeyhi'nin Hüsrev ü Şirin mesnevisindeki kişiler ve eserin şekil, dil ve üslup incelemesi
Characters in the Şeyhis poem Hüsrev and Şirin and the scruting form, language and style of the work
MEHMET KIPÇAK
Yüksek Lisans
Türkçe
1999
Türk Dili ve EdebiyatıÇukurova ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. İ. ÇETİN DERDİYOK
- Şeyhî'nin Hüsrev ü Şîrîn Mesnevisindeki atasözü ve deyimler
Proverbs and idioms in Sheykhi's Mathnawî of Khusrew and Shirin
HATİCE ÇERİBAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
DilbilimKütahya Dumlupınar ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ KADİR GÜLER
- Şeyhî'nin Husrev ü Şîrîn'i (İnceleme-metin-çeviri-dizin/sözlük)
Sheyhi's Husrev u Shirin (Language analysing-text-translation-index/dictionary)
FUNDA ŞAN
Doktora
Türkçe
2017
DilbilimYıldız Teknik ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ZÜHAL ÖLMEZ
- Fahrî'nin Husrev u Şîrîn'i (metin ve tahlil), Nizâmî ve Şeyhî'nin eselerleriyle karşılaştırılması
Fahrî?s ?Husrev u Şîrîn? (text and analysis) and it?s comparison with Nizâmî And Şeyhî?s ?Husrev u Şîrîn?s
ÖZLEM GÜNEŞ
Doktora
Türkçe
2010
Türk Dili ve Edebiyatıİstanbul ÜniversitesiTürk Edebiyatı Bölümü
PROF. DR. KEMAL YAVUZ