Geri Dön

Finansal krizlerin nedenleri, oluşumu ve sonuçları; Güneydoğu Asya, Meksika ve Türkiye örnekleri

The Reasons, formation and results of the financial crises; Southeast Asia, Mexico and Turkey as examples

  1. Tez No: 117782
  2. Yazar: ELİF BİRCAN
  3. Danışmanlar: DOÇ. DR. ÖMER FARUK ÇOLAK
  4. Tez Türü: Yüksek Lisans
  5. Konular: Ekonomi, Economics
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2001
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Gazi Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: İktisat Politikası Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  13. Sayfa Sayısı: 137

Özet

125 ÖZET Kriz kelimesinin kökeni Yunanca olup“ayırmak ya da bölmek”anlamında kullanılmaktadır. Kelime ilk kez on yedinci yüzyılda yaşamsal önemdeki kesin aşama dönüm noktası değişimin yakın olduğu durum şeklinde kullanılmıştır. Finansal bir kriz dendiğinde ise finansal sistemin çeşitli organlarındaki bozulmanın giderek arttığı, bunun sonucu fonların sağlıklı bir şekilde üretkenliği yüksek olan yatırımlara aktarılamadığı ve ekonomik daralmayla sonuçlanan süreçler anlaşılmaktadır. Finansal bir krizin ortaya çıkabilmesi için döviz piyasalarında gerilimin ortaya çıkması, piyasalarda ödeyememezlik durumunun belirmesi ve bankacılık sektöründe paniğin ortaya çıkması gerekmektedir. 1990 sonrasında yaşanan finansal krizlerde bu üç öğeye de rastlanmaktadır. Yukarıda sayılan unsurların yanı sıra piyasalarda asimetrik bilginin varlığı, ülkenin finansal serbestleşme sürecini gerekli denetim mekanizmalarını oluşturmadan gerçekleştirmiş olması, finansal istikrarsızlık, sistemdeki kırılganlık ve bankacılık sistemindeki sorunlu yapılanma finansal krizlerin ortaya çıkmasında etkili olan faktörlerdir. Finansal krizlerin oluşum süreci faiz oranlarında yükselme belirsizliğin artması, hisse senedi fiyatlarında düşme, ve bankacılık sektöründe panik şeklinde ortaya çıkmaktadır. 1929 Ekonomik Bunalımı ve 1973 Petrol Krizi yirminci yüzyılın başından beri yaşanan en büyük krizler arasında yer almaktadır. 1980'lerde yaşanan borç krizi ise gelişmekte olan ülkelerin izlediği ithal ikameci modelin yerini ihracata dayalı büyüme modeline bırakmasına neden olmuştur.126 Güneydoğu Asya ülkeleri kriz öncesine kadar ihracata dayalı bir büyüme modeli izlemektedir. Bölge ekonomilerinin büyük ölçüde ihracata dayalı olması bu ülkeleri global ekonomik konjonktürel hareketlere karşı duyarlı olması sonucunu doğurmuştur. Bölge ülkelerinin dalgalı kur sistemine izin vermeyecek politikalar uygulanması paralarının aşırı değer kazanmasına neden olmuştur. 1997 Temmuz'una kadar bölge ülkelerinin paraları ABD dolarının egemen olduğu bir kur sepetine bağlanmış durumdaydı. Bu durum ise ödemeler dengesini kötüleştirmiş, ancak yabancı sermayenin portföy yatırımları ağırlıkta olmak üzere girişini teşvik etmiştir, ödemeler dengesi sürekli kısa vadeli sermaye girişleriyle kapatılmış, bankalar ise kısa vadeli dış borçlanmayla iç kredi hacmini sürekli genişletmişlerdir. Kriz ise borç verenler borç vermeyi reddettikleri noktada ortaya çıkmıştır. Bu noktada hükümetlerin sabit kur sistemini izlemekteki ısrarı büyük miktarda rezerv erimesine neden olmuştur. Benzer şekilde Meksika finansal serbestleşme sonucu izlediği istikrar programı çerçevesinde döviz kurunu belirli bir kur bandında tutmaktadır. Finansal serbestleşme hareketi ani bir parasal genişlemeyi ve kredi hacmindeki artışı beraberinde getirmiştir. Ancak genişleyen kredi hacmini denetleyecek mekanizmalar Meksika'nın finansal sisteminde bulunmamaktadır. Meksika'da dış kaynak kısa dönem vadeli krediler zaman içerisinde büyük miktarlara ulaşarak vade uyumsuzluğunu ortaya çıkarmış bu durum ise finansal sistemi kırılganlaştırmıştır. Kısa vadeli dış borçlanmanın çoğu bankalar tarafından gerçekleştirilmiş, ve bu durum Meksika hükümetince teşvik edilmiştir. Kriz ise Meksika hükümetinin borç stoğunun vadesini uzatabilme ya da yenileme yeteneğini kaybetmesi sonucu ortaya çıkmıştır. Türkiye'de 1980 sonrasında finansal serbestleşme hareketi yaşanmıştır. Uyguladığı 17 istikrar programında sonuca ulaşamayan Türkiye, Şubat 2001 'de yaşadığı krizden sonra döviz kurunu çıpa olarak kullanmayı terketmiş, faizin çıpa olarak kullanıldığı bir enflasyonu düşürme127 programını yürürlüğe koymuştur. Türkiye bankacılık sisteminin zayıf ve sorunlu yapısı, 1990 sonrasında finansal krizlerle karşılaşılmasında önemli bir etken olmuştur. Diğer örneklerde olduğu gibi ödemeler dengesi açıkları giderek kötüleşmiş, bu açıklar çoğu bankalar tarafından olmak üzere kısa vadeli borçlanmayla kapatılmıştır. Dış kaynak girişindeki bir aksama ise finansal krizi başlatmıştır. Finansal krizlere ilişkin çeşitli çözüm önerileri ortaya atılmıştır. Bu önermeler ülkenin gelişmiş ya da gelişmekte olmasına göre farklılıklar göstermektedir. Gelişmekte olan ülkelerde sözleşmelerin çoğu yabancı para cinsinden yapıldığı için merkez bankalarının kriz anlarında likidite sağlayarak piyasaları rahatlatması mümkün olmamaktadır. Yani sözleşmelerin yabancı para cinsinde yapılması merkez bankasının son ödünç veren rolünü oynamasını engellemektedir. Diğer çözüm önerisi olan sermaye kontrollerinin ise iletişim teknolojisinin bu kadar geliştiği bir ortamda uygulamanın mümkün olmadığı düşünülmektedir.

Özet (Çeviri)

128 SUMMARY A Financial crises is a disruption to financial markets so that these markets are inable to efficiently channel funds to those who have the most productive investment opportunities. A financial crises thus results in the inability financial markets to function efficiently which leads to a sharp contraction in economic activity. The mechanism of a financial crises depends on three main points : debt defaults, bank failures, and exchange market disturbances. The linkage between this three points give the essential anatomy of financial crises. Banking system and the linkages by which it is connected to the rest of the financial sector play a pivotal role in the propagation of crises. Two set of factors have importance in the process of propagation. Asset market linkages running from debt defaults and exchange market disturbances to the stability of banking system. Some indicators have been seen in the economic enviroment before a financial crises occurs. The factors which indicates a financial crises are: increase in interest rates, stock market declines, increases in uncertainly, bank panics. In addition to above mentioned factors, the presence of asymetric information, financial liberalization, financial instability and fragility, the corruption in the structure of banking sector have effects in the presence of financial crises. As we take consider the financial crises occurred in the 20th. Century The Great Depression in 1929 and Oil Crises in 1973 took place between the crises which have greater effects. And the Debt Crises in 1980's caused129 the devoloping countries adjust their economies to growth model depending on export instead of import substitution. The South Asian countries have followed a growth model depending on export and the dependence of countries' economies on export values have made them vulnarable to changes in the international markets. Also the regional countries insist on fixed exchange rates regimes which caused their national currencies be overvalued. The value of national currencies were tied up to a currency basket dominated by USD till July 1997. The situation had worsened the balance of payments but on the other side encouraged the capital inflows such as portfolio investments. The balance of payments deficit had been covered by short term external debt which had been borrowed by natinal banks. And the volume of credit increased according to the flow of funds through capital movements. The crises occurred when the creditors refused to give or roll over credits. At this point insisting of the governments on fixed exchange rate regime caused big reserve losses. With a similar development Mexico followed a fixed exchange rate regime according to the stabilization programme after financial liberalization movement. Financial liberalization movement brought in monetary expanding and increase in volume of credit but the supervising mechanism for the placement of credits had been absent in the financial system. Also short term external sources reached a great proportion in financing so that they caused a maturity mismatch ended in financial fragility. In Mexico short term debt belonged to the banks as in South Asia. And the crises appeared when the Mexican government had lost the capability of extanding the due dates of the debt burden. Turkey has performed a financial liberalization after 1980. After failing in carrying out seventeen stabilization programme, Turkey has left the policy of foreign exchange rate as a nominal anchor. Following the130 crises at February 2001, the weak structure of Turkish banking system has played an important role in this financial crises. As in other examples in Turkey before the financial crises, the balance of payment deficits increased and used to be covered by short term external debt. And difficulty in entrance of foreign capital has started the financial crises. The solutions suggested for financial crises shows differences according to whether the country developed or not. In developing countries the contracts have been made by foreign currencies. This situation is blocking the central bank to provide liquidity to ease markets. In other words, the contracts on foreign currency hinders the role of the central banks as a lender of last resorts. Other suggestion for preventing financial crises is the capital control system which is considered inapplicable in this“global village”.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    438360

    1980 sonrası Türk ekonomisinde sermaye tabanlı krizler ve sonuçları

    Capital based cri̇ses and their in post 1980 Turkey's economy

    İPEK CAHİDE TOYDEMİR

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2016

    Ekonomiİstanbul Aydın Üniversitesi

    İşletme Ana Bilim Dalı

    YRD. DOÇ. DR. RAMAZAN KURTOĞLU

  2. Tez No

    515202

    Humanitarian assistance policies of the European Union towards syrian refugees in Turkey

    Avrupa Birliği'nin Türkiye'deki Suriyeli mültecilere yönelik insani yardım politikaları

    CANSU ÇELİKER

    Yüksek Lisans

    İngilizce

    İngilizce

    2018

    Siyasal BilimlerOrta Doğu Teknik Üniversitesi

    Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. BAŞAK KALE LACK

  3. Tez No

    644033

    1980-2010 yılları arasında Türkiye'de yaşanan ekonomik krizlerin karşılaştırmalı analizi

    Comparative analysis of the economic crisis in Turkey between the years 1980-2010

    AŞİR ÖNDER ONKAR

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2021

    İşletmeİstanbul Esenyurt Üniversitesi

    İşletme Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. ÖZLEM ARZU AZER

  4. Tez No

    431174

    Cari açıkların sürdürülebilirliğine ilişkin yeni bir yaklaşım: Cari açık risk endeksi uygulaması

    A new approach to current account deficit sustainability: Current account deficit risk index apllication

    SONER UYSAL

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2016

    EkonomiMuğla Sıtkı Koçman Üniversitesi

    İktisat Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. TURAN SUBAŞAT

  5. Tez No

    805967

    Ekonomik krizlerin dalgacık dönüşümü teorisi ile tahmini: Türkiye uygulaması

    Forcasting economic crisis by wavelet transformation theory: Turkiye case

    BERFİN AYDOĞMUŞOĞLU

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2023

    EkonometriSüleyman Demirel Üniversitesi

    Ekonometri Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ CÜNEYT TOYGANÖZÜ

Geri Dön