Türk bankacılık sisteminde kapasite analizi (1981-2000)
Analysis of the capacity of Turkish banking system (1981-2000)
- Tez No: 117793
- Danışmanlar: PROF. DR. İŞAYE ÜŞÜR
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Ekonomi, Economics
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2001
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Gazi Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İktisat Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 218
Özet
199 ÖZET Türk Bankacılık Sistemi (TBS)'nde ve dolayısıyla, bankacılık piyasasında, mevduat bankaları ve kalkınma-yatırım bankaları yer almaktadır. Mevduat bankacılığı piyasası, 1980Tı yıllara kuvvetli oligopolistik yapıda girmiştir. Yabancı sermayeli bankaların girişi ile oligopolistik yapı zayıflamış ve mevduat bankaları arasındaki rekabet artmıştır. 1992 yılında ve daha sonra yaşanan girişler sonucu artan rekabet, mevduat bankacılığındaki zayıf oligopolistik piyasa yapısında, tekelci rekabet piyasasına doğru bir gelişim yaşanmasına yol açmıştır. Ancak, 1999 yılından itibaren, oligopolistik yapı yeniden kuvvetlenmeye başlamıştır. Kalkınma ve yatırım bankacılığı piyasası ise adeta kamusal sermayeli bankaların oluşturduğu kartel piyasası niteliğinde çalışmıştır, özellikle, 1998 yılında kuruluş ve faaliyet izni verilen yatırım bankalarına rağmen, kartel piyasası niteliği değişmemiştir. Bankaların temel fonksiyonu olan aracılık işlevine karşın, TBS'de, bankalar bu fonksiyonlarını yerine getirmek için gereken fonlardan fazlasını risksiz yatırım alternatifi olarak kabul edilen Devlet iç Borçlanma Senetlerine (DlBS) plase etmek suretiyle değerlendirmişlerdir. Bunun sonucunda, 1999 yılında, aracılık fonksiyonlarına göre olması beklenen aktif büyüklüğünün % 40'ı, 2000 yılında ise % 30'u oranında bir fazla kapasite oluşmuştur. DİBS'lerin reel faiz oranının yüksek olması, TBS'de, 2000'li yıllara kadar fazla kapasitenin ortaya çıkmamasını sağlamıştır. TBS'nin mevduat bankası ağırlıklı olması nedeniyle kapasite fazlası mevduat bankalarından kaynaklanmıştır. 1981-1991 döneminde mevduat bankacılığındaki aşırı kapasite, kamusal ve özel sermayeli büyük ve orta ölçekli bankalardan kaynaklanmıştır. 1992-2000 döneminde ise, mevduat bankalarında yaşanan aşırı kapasite sorunu, başta kamusal sermayeli bankalar olmak üzere büyük ölçekli bankalardan kaynaklanmıştır. Ancak, 2000 yılından200 itibaren, kredi talebinin azalması ve DlBS'lerin reel getirilerinin düşmesi, orta ölçekli özel sermayeli bankalardaki aşın kapasitenin de yeniden ortaya çıkmasını sağlamıştır. TBS'nin özellikleri ile birlikte değerlendirildiğinde, 1981-1991 dönemine özel olarak, mali serbestleşme ve piyasaya yeni girişler sonucu bankalar arasındaki talep kayması ve teknolojik gelişmelere adaptasyon sürecinde yaşanan şok, 1992-2000 dönemine mahsus olarak da bankacılıkla ilgili yasal düzenlemelerde ve ekonomik politikalarda sık sık değişiklikler yapılması, her iki dönem içinde geçerli olmak üzere, TBS'ne oligopolistik yapının hakim olması, ölçek ekonomilerinin bulunmaması ve özkaynak yetersizliği aşırı kapasite oluşmasına, kamusal semayeli bankaların aşırı kapasite ile çalışmaları rekabeti bozucu şekilde davranışlar sergilemelerine neden olmuştur. Gerek 1994 yılında faaliyetleri durdurulan gerekse TMSF'ye devredilen bankaların işletme giderleri/gelirler oranı, aktif ve özkaynak getirilerinin yetersiz olmasına benzer şekilde, özellikle, faaliyetlerinin durdurulmasından ya da TMSF'ye devirden önceki bir ya da birkaç dönem sonlarında yeraldıkları ölçek ve/veya sermaye grubunun ortalamasının üzerinde gerçekleşmiştir. Bu durum, yeni banka girişleri ile daha da artan ve dolayısıyla, aşırı kapasitenin yarattığı rekabette etkinlik ve verimliliği sağlayamayan bankaların mali yapılarında problemler çıkma potansiyelinin daha yüksek olduğunu göstermektedir. TBS'deki aşırı kapasite düzeyi, AB'ye üye ülkeler arasında aşırı kapasite düzeyi en yüksek olan Finlandiya ve Danimarka'ya yakın bir seviyededir. AB'ye üye ülkelerde yoğunlaşma arttıkça, bankacılık sistemindeki aşırı kapasite düzeyi de yükselmektedir. Bu yönüyle, TBS ile AB Bankacılık Sistemi benzeşmektedir. Ancak, AB'de ölçek büyüdükçe işletme giderlerinin azalması yani ölçek ekonomilerinin bulunması, küçük ölçekli bankalarda aşırı kapasite oluşmasına neden olurken, TBS'de ölçek küçüldükçe işletme giderlerinin azalması aşın kapasitenin özellikle, büyük ölçekli bankalarda ortaya çıkmasına yol açmıştır.
Özet (Çeviri)
201 ABSTRACT There are two types of banks in Turkish Banking System (TBS): Deposit Banks and Development and Investment Banks. Deposit banks dominated Turkish Banking System. During the 80s, a series of financial liberalization measures were introduced and the deregulations have considerably affected the banking conditions in Turkey. The dominance of deposit banks has not changed. As a result of the financial liberalization, many foreign banks entered into TBS and deposit banking market structure changed from tight oligoply to loose oligopoly. After 1998, degree of oligopolistic competition in deposit banking started to increase again. In contrast to depoist banking, market structure of development and investment banking seems like a cartel. In TBS, according to intermediation approach, there has been overcapacity. By the measure of this approach, total assets were roughly 40 percent too large in 1999, 30 percent large in 2000. This states that cash flow which banks receive from their issuance of insured liabilities is in excees of the amount of lending opportunities. In other words, the banks did not prefer to shrink, instead, they invested in Treasury Bills. Since, the public borrow requirement is very high, this policy can be implemented easily. Excess capacity in TBS comes from deposit banks. Among the deposit banks, overheads of the medium and large scale deposit banks are very high. Also, in TBS, both the number and share of banks having low earnings defined as a return on total assets of no more than five percent of the interbank rate and on total capital of no more than interbank rate are very high. Compared to the members of European Union (EU) countries, degree of excess capacity in Turkey is near to Finland and Denmark that have very much excess capacity in their banking system. Although, the source of excess capacity in EU Banking System is small scale banks, excess capacity has been caused by large scale banks in TBS. *S3SSS»
Benzer Tezler
- Hizmet sektöründe performans odaklı çok amaçlı karar verme: Banka performans ölçümünde analitik hiyerarşi süreci uygulaması
Performance-based multiple objective decision making in service sector: Analytical hierarchy application in banking performance evaluation
YILDIZ ESRA ALBAYRAK
Doktora
Türkçe
2004
Endüstri ve Endüstri Mühendisliğiİstanbul Teknik ÜniversitesiEndüstri Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF.DR. HALUK ERKUT
- Bankaların finansal performansının seçilmiş makro göstergeler paralelinde analizi: Türkiye örneği
Analysis of banks' financial performance in parallel of selected macro indicators: The case of Turkey
MEHMET AKİF BALCI
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
BankacılıkAnkara Hacı Bayram Veli ÜniversitesiBankacılık Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ABDURRAHMAN OKUR
- Bankacılıkta operasyonel risk ölçüm modelleri ve sermaye yeterliliğine etkisi: Türk bankacılık sektöründe faaliyet gösteren bir bankaya uygulanması
Operational risk measurement methods and its effect to bank's capital adequacy: An application on a bank in Turkısh banking sector
DİLEK LEBLEBİCİ TEKER
- İhracat finansmanı yöntemlerindeki gelişmeler ve Türkiye'de ihracat finansmanı uygulaması
Başlık çevirisi yok
KERİM ÖZDEMİR
- Türk ceza hukukunda koşullu salıverilme
La libération conditionnelle en Droit Pénal Turc
FURKAN ALİ ŞİMŞEK
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
HukukGalatasaray ÜniversitesiKamu Hukuku Ana Bilim Dalı
PROF. DR. EMİNE EYLEM AKSOY RETORNAZ