Mimarlıkta su öğesi ve akvaryum yapıları
Water in architecture and modern public aquariums
- Tez No: 119659
- Danışmanlar: YRD. DOÇ. DR. İLKİM KAYA
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Mimarlık, Architecture
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2002
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Dokuz Eylül Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Mimarlık Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 215
Özet
II ÖZET Canlılar, dünyanın kuruluşundan bu yana, besin zincirinin bira* halkası, bulundukları çevrenin (ekosistemin) birer bileşeni olarak yaşamlarını sürdürür dururlar. Ekosistem, toprak, hava, su elementlerinden ve canlı varlıktan oluşur. 'Toprak9; bitkilerin tutunup kök saldıkları, hayvanların üzerinde yürüdükleri, 'hava'; canlıların solunumunu sağlayan önemli elemenetlerdir. 'Su' ise kendisi olmadan diğer iki elementin faydalı olamayacağı hayali bir sıvıdır. Suyun fiziksel ve kimyasal özellikleri, yapısı, bileşimi, doğada bulunuş şekilleri, yapılandırılan şekillendirilen çevrede suyun kullanımına ilham kaynağı olmuştur. Bu maddesel özelliklerden de öte suyun hissedilen, yaşanan, imgesel, sembolik yönünü incelemek suyun yaşamdaki önemini kavramamıza yardımcı olacaktır. İlk inanışlarda, mitolojide ve ilahi dinlerde su, canlıların yaratılışında, az ya da çok etkili olmuştur. Kimi zaman canlıları yaratan bir su tanrısı iken, kimi zaman toprak ile birlikte su, yaratılışın hamurunu oluşturmuş, tinsel varlıktan bedensel varlığa geçişin köprüsünü kurmuştur. Hristiyanlık dininde, insan doğduğunda vaftiz edilerek günahlardan arınmış bir yaşama başlarken, İslam dininde ölümünden sonra yıkanarak Allah'ın karşısına temiz olarak gitmektedir. Cinde Taoist felsefede, yaşayan bir organizma olarak görülen su, yaşamın sürekliliği için vazgeçilmezdir. Tedavi ettiğine inanılan şifalı sular, kaplıcalar, asırlardır insanlığın uğrak yerleridir. Efsanevi hayat suyu 'ab-ı hayat' filmlerin, hikayelerin, romanların konusu olmuştur.“Daha yer ve gök yaratılmadan evvel, her şey sudan ibaretti. Ne toprak, ne sema, ne güneş, ne de ay vardı.”denir Altay Türklerinin Yaradılış Efsanesinde. Kadının doğurganlığı ile özdeşleştirilen, bereketli, bire bin veren su, doğanın 'tabiat ana ' diye adlandırılmasına neden olmuştur. Suyun yok eden çürüten, yaşama son veren yönü aynı zamanda tabiatın doğal dengesini de sağlamaktadır. Belki de işledikleri günahlardan dolayıIll Tamı tarafından zaman zaman sel ya da kuraklık şeklinde gönderilen ceza, insanların yaşam ve ölüm üzerine düşünmelerini sağlamaktadır. Doğal bir su kıyısına yerleşme eğilimi gösteren zayıf, edilgen, korunmaya muhtaç ve doğaya katılımcı ilk insan; gücü arttığı, etrafını şekillendirebildiği, doğaya hakim olmaya başladığı oranda, suyu kendi yerleşimlerine getirmeye; korunma, ulaşım, sulama vb. ihtiyaçlarını karşılayan, kanalları, havuzlan, göletleri oluşturmaya başlamıştır. Teknoloji geliştikçe, suyu önce yerleşimlerine sonra yapı çevresine getirebilme yetisi kazanan insan, suyu son olarak yapı içine kadar taşımıştır. Fakat bu süreç içinde oluşmaya başlayan çevreyi kirletme, yok etme eylemi, ve insanlığın pişmanlık içinde bu yanlışın bilincine varışı; dış mekanda yapay havuzlar, parklar, bahçeler ile, mekan içinde ise özlemle saklanan bir doğa parçası olan hobi akvaryuma ile kendini göstermektedir. Yok edişin bilinci ve koruma felsefesinin gelişimi, araştırma enstitüleri, müzeler, hayvanat bahçeleri, gibi bazı yapı türlerinin önem kazanmasına yol açmaktadır. 19 yy' m ikinci yansında ortaya çıkan, gelişen ve bu anlamda önemli bir misyon üstlenen bir yapı türü de akvaryum yapılarıdır. Roma İmparatorluk bahçelerinde balık yetiştirilen havuzlar ve Çin'de süs balıklarının saklandığı seramik kaplar, zaman içinde evlerde küçük akvaryumlara, daha sonraları birçok küçük akvaryumun birarada bulunduğu müzelere ve son olarak birçok canlının birarada yaşadıkları, büyük tanklara oşinaryumlara dönüşmüşlerdir. Yapı içi ve yapı dışı gösterilerin karmaşık kompleksleri oluşturduğu modern akvaryumlar, eğitsel, kentsel, rekreasyonel, sosyolojik, psikolojik, strüktürel ve mimari alanlarda büyük değer ve önem taşımaktadırlar. İnsanoğlunun kaybettiği güzellikleri geri kazanmak ve doğaya yeniden dönüşüm adına başlattığı bilinçli hareketin içinde çok önemli bir misyon üstlenen ve sayıları gün geçtikçe artan akvaryum yapıları, hergün binlerce insana, su canlılarım tanıma ve edindikleri deneyimleri kendi yaşamlarına aktarma şansım vermektedir. Akvaryum yapılan, insanlığın çevre değerlerine dikkati çekerek, doğanın bir parçası, bir bileşeni olarak, evrene yeni bir bakış açısı kazanması anlamında önemli bir yer tutmaktadır.
Özet (Çeviri)
IV ABSTRACT Living things, go on their life as a ring of a food chain and a compenent of the ecosystem since the beginning of the Earth. Ecosystem is composed of soil, air, water and living things. Soil is the elemenet, plants take root and nourishment and animals walk on. Air is necessary for respiration. And water, which maybe the most important of the three, gives life to soil, greens the plant, and is joined in the composition of air as water vapour. We have to understand the physical and chemical properties of water, and the existing types of it in nature, for to understand the importance of the vital element in our lives. More than that, it is important to know about its perceived, symbolic, spiritual way. Later these knowledge will turn into inspiring properties while forming the manmade, built surrounding. Water has been important in the primitive believes, mytology and religions more or less. Sometimes it was a water god all creatures came from, and sometimes it was an element in the mud of creation that formed the bridge between spiritual and physical excistence. Christians believe a child will begin its life sinless by baptism while Muslims believe, one must be washed to be cleaned of the sins with water before voyage to the other world after death. Water is necessity of cleanless, clearness and pureness in all believes more or less. In China Taoist philosophy considered water as a living creature and inevitable element for the continuity of life. Thermal waters, spas and hot springs had been haunted much for centuries. Identicated with the prolificacy of the woman, the fertile element caused nature to be kown as“mother”. The destroying, decaying property of the element is considered to be a kind of punishment sent by God. So that it will be a kind of lesson for people to think on death and life. At times primitive settlements located near a waterside, man was unprotected, weak, passive and a participant of nature. Primitive man having a tendency of settling «SSBB»by waterside, soon began to bring water to his villages, cities, metropolises in proportion to his strenght of forming his surrounding. The natural water, man located nearby, soon brought into cities by aquaducts and channels; turned into pools, artificial ponds and an ideal material for landscaping. Later water came beside and at least inside the building for usage. Meanwhile the process of shaping the world was turning into pollution, destroying and slaughter of species concsiously or not. The penitence of this tragic result was seen in the artificially greened parks, gardens and landscapes outdoor, and a piece of a nature brought inside as hobby aquariums indoor. The awareness of this tragic situation, caused the increase of importance to some types of building types in the first half of eighteen century. They were research centers, zoos, botanic parks, museums, institutes and aquarium buildings which began to be seen in the nineteen century. This study tells the story of transformation of ponds and ceramic bowls which fish fed in by Romans and Chinese, into hobby aquariums at homes, to marine museums containing lots of small tanks in, and at last to huge tanks and large structures;“modern public aquariums”. These buildings which are still going on their development and carrying important recreative, urban, educational, structural, architectural, social and phsycological mission are worth necessarily to study on. People visiting these complex building types composed with outdoor displays, find a chance to know about the life of sea creatures closely, realize the beauties of the world, transmit the gained experiences to their own lives, and pay a more conscious, protective attention to their surroundings. As a result man beginning his life beside a waterside unprotected, weak, passive and participant, turns back to his nature as a participant but this time more sensitive, more protective, more conscious and experienced then before by means of these types of educational buildings.
Benzer Tezler
- Kuir perspektif: Mimarlığın çözüm problemi
Queer perspective: Architecture's solution problem
ARMAĞAN GÜLHAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SIDIKA ASLIHAN ŞENEL
- Inquiring limits in architecture
Mimarlıkta limitlerin değerlendirilmesi
DEMET DİNÇER
Doktora
İngilizce
2016
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SEMRA AYDINLI
- Kutsallaştırma pratikleriyle gündelik yaşamın ve mekanın oluşumu: Fatih-Çarşamba örneği
Production of daily life and space through practices of sacralization: The case of Fatih-Çarşamba
TUBA KARA
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SIDIKA ASLIHAN ŞENEL
- Kıyı alanlarındaki sanayi ve depolama alanlarında kentsel yenilemede kültür endüstrisinin rolü: İstanbul haliç üzerinde bir inceleme
Başlık çevirisi yok
EMRE İPEK
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Mimarlıkİstanbul Aydın ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ SÜLEYMAN BALYEMEZ
- Türk sivil mimarlığında iç mekanda su ögesi ve değerlendirilmesi
The Water component used in the interior living place in the Turkish civil architecture and reviewing its importance
MUHİTTİN AYKUT