Uzaktan algılama ve coğrafi bilgi sistemlerini kullanarak Ceyhan Ovası'nda test alanlarında höyüklerin incelenmesi
An Examination of the mounds in the Plain Ceyhan using remote sensing and geographic information systems
- Tez No: 119818
- Danışmanlar: DOÇ.DR. AKIN OĞUZ DİNÇ, Y.DOÇ.DR. KAZIM SERDAR GİRGİNER
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Arkeometri, Archaeometry
- Anahtar Kelimeler: Ceyhan Ovası, Arkeoloji, Höyük, Uzaktan Algjlama, Coğrafi Bilgi Sistemleri, Plain of Ceyhan, Archaeology, Mound, Remote Sensing, Geographic Information System
- Yıl: 2002
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Çukurova Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Arkeometri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 115
Özet
öz YÜKSEK LİSANS TEZİ UZAKTAN ALGILAMA VE COĞRAFİ BİLGİ SİSTEMLERİNİ KULLANARAK CEYHAN OVASINDA TEST ALANLARINDA HÖYÜKLERİN İNCELENMESİ FARIS DEMİR ARKEOMETRİ ANABİLİM DALI FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ Danışman : Doç.Dr. A. Oğuz DİNÇ Yıl: 2002 Sayfa: 115 Jüri : Doç.Dr. A. Oğuz DÎNÇ Yrd. Doç. Dr. K. Serdar GİRGİNER Yrd. Doç. Dr. Erhan AKÇA Ceyhan Ovasında günümüze kadar bölgenin sağlıklı bir kültür envanteri çıkarılamamıştır. Bu bölgede yayını yapılmış arkeolojik yerleşmelerin bulunduğu alanlarda tarım, hızlı yapılaşma, endüstriyel gelişme gibi olumsuz gelişmeler nedeniyle höyüklerin kısmen ya da tamamen düzlenmiş olması, yerlerinin arazide gezilerek tespitinin mümkün olmaması bizi yeni yöntemleri ve yeni teknolojileri kullanmaya yöneltmiştir. Bu çalışmada temel amaç; Uzaktan Algılama teknolojisi ile höyükleri tespit etmek, Coğrafî Bilgi Sistemleri teknolojisiyle de sorgulamalar ve analizlere yönelik hızlı erişilebilir etkin bilgi üretmektir. 1956, 1957 ve 1973 tarihli pankromatik hava fotoğrafları ve 21 Ocak 2000 tarihli Landsat 7-ETM uydu görüntülerinde belirli bir yükseltisi olan höyüklerin dışında, düzlenmiş veya alüvyon altında kalmış yeryüzü yüzeyi seviyesinde sıfır yükseltideki höyükler de tespit edilmiştir. 21 Ocak 2000 tarihli Landsat 7-ETM uydu görüntülerinde 3,4 ve 5. bantlar diğer bantlara göre daha fazla yansıma değeri, yani yeryüzeyi bilgisi taşıdığı ve höyüklerin diğer objelerden farklı yansıma değerleri verdiği tespit edilmiştir. Ayırım gücü az olan 6. ve 7. bant kullanılmamıştır. Aynım gücü fazla olan 8. pankromatik bant görsel algılamada görüntü zenginleştirme işleminde kullanılmıştır. Görüntü zenginleştirme işleminde Landsat 7-ETM 3,5 ve 8. bantlar ile Histogram Equalization ve Oto linear metodu kullanılmıştır. Eğitimsiz sınıflandırma işleminde ise Landsat 7-ETM 3,4, ve 5. bantlar ile 7 sınıf seçilerek gerçekleştirilmiştir. Eğitimsiz sınıflandırma işleminde höyükler, yollar, güncel yerleşimler ve kurumuş dere yatakları yansıma değerleri birbirlerine yakın olduğu için aynı sınıfta yer almaktadır. Sayısallaştırılmış haritalar ile çakıştırılmasıyla höyükler güncel yerleşimlerden, yollardan ve kurumuş dere yataklarından ayırt edilebilmektedir. Bu çalışmada seçilen 3 test alanında toplam 22 höyük tespit edilmiştir. Bunlardan 5 tanesi yeni bulunmuş olup kayıtlarda geçmemektedir. Doğa ve Fen Bilimleri yöntemlerini kullanan arkeometrik çalışmalar arkeolojik araştırmalarda göz ardı edilmemesi gereken bir araştırma yaklaşımıdır.
Özet (Çeviri)
ABSTRACT MSc THESIS AN EXAMINATION OF THE MOUNDS IN THE PLAIN CEYHAN USING REMOTE SENSING AND GEOGRAPHIC INFORMATION SYSTEMS FARİS DEMİR DEPARTMENT OF ARCHAEOMETRY INSTITUTE OF NATURAL AND APPLIED SCIENCES UNIVERSITY OF ÇUKUROVA Supervisor : Assoc. Prof.Dr. A. Oğuz DİNÇ Year: 2002 Pages: 115 Jury : Assoc. Prof.Dr. A. Oğuz DİNÇ Assist. Prof.Dr. K. Serdar GİRGİNER Assist. Prof.Dr. Erhan AKÇA Studies on the cultural inventory of the Ceyhan Plain is not sufficient. Moreover, due to the agricultural practices, urbanisation, and industrial growth many hoyuks were partly and/or totally destroyed. Hence, designation of the hoyuks in the plain by field studies is quite difficult and requires the application of new technologies. Thus, this study is aimed to designate the hoyuks via Remote Sensing technologies and process the data on Geographical Information Systems for quick and effective database solutions. Panchromatic aerial photographs dating back to 1956, 1957, and 1973 along with 21 Jan 2000 satellite images were evaluated for the determination of hoyuks with significant features and the destroyed, leveled and buried ones. Since 3, 4 and 5 bands of Landsat 7-ETM image revealed better reflection values they were utilised for the study. Bands of 6 and 7 were not used. Moreover, the panchromatic band of 8, which has more resolution values were used for the image enhancing. For image enhancing process Landsat 7-ETM 3, 5 and 8 bands along with Histogram Equalization and Auto Linear method were used. For the unsupervised image process Landsat 7-ETM 3, 4 and 5 bands were used are 7 classes were selected within this study. Since hoyuks, roads, present settlements and dry stream beds have similar reflection values, they were put in the same class. When digitized maps were overlaid, hoyuks were easily differentiated from present settlements, roads and dry stream beds. 22 hoyuks were determined in 3 test sites, out of these 5 hoyuks are newly found and recorded. This interdiciplinary study revealed that, archaeometric studies where natural and basic science methods are used, should be included in archaeologic studies.
Benzer Tezler
- Sivas ili merkez orta ölçekli yerleşime uygunluk planlarının CBS tabanlı analitik hiyerarşi süreci (AHS) kullanılarak hazırlanması
Preparation of gis-based medium-scale settlement suitability plans of sivas city province by using analytical hierarchy process
ŞEYMA CEYLAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
Jeoloji MühendisliğiCumhuriyet ÜniversitesiJeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. IŞIK YILMAZ
- İklim değişikliğinde kentsel hasar görebilirlik: İstanbul- Bağcılar örneği
Urban damage vulnerability in climate change: İstanbul- Bağcılar
KÜBRA ALTINTAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
Şehircilik ve Bölge Planlamaİstanbul Teknik ÜniversitesiAfet ve Acil Durum Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ CEYHAN KAHYA
- Çukurova bölgesi arazi kullanımı zamansal değişiminin sayısal uydu verileri ve coğrafya bilgi sistemi yardımıyla incelenmesi
Determination of spatial variability of land use changes in the Çukurova region using satellite imagery and GIS
PELİN TEKİNSOY
- Uzaktan algılama ve cbs ile yayla alanlarındaki değişimin izlenmesi: Gümüşhane örneği
Change detection by using remote sensing and gis in plateau areas: A case of Gümüşhane
MUSTAFA CEYLAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2014
Jeodezi ve FotogrametriGümüşhane ÜniversitesiHarita Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. TEMEL BAYRAK
- Eskişehir ilinde arazi kullanımının zamansal değişimi ve açık maden sahalarının ekosisteme etkileri
The effects of temporal land use change and open mining sites on the ecosystem ın Eskişehir province
ALİ YILMAZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
Ormancılık ve Orman MühendisliğiÇankırı Karatekin ÜniversitesiOrman Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. CEYHUN GÖL