Yüksek tahsilli geri göçmenlerin iş tatmini açısından Türk iş hayatına olan entegrasyonu
Başlık çevirisi mevcut değil.
- Tez No: 12068
- Danışmanlar: DOÇ.DR. ERDAL TEKARSLAN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Sosyoloji, Sociology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 1991
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 288
Özet
XXX ÖZET Türkiye Cumhuriyeti 'nin kuruluşu ile birlikte yıl geçtikçe artan sayıda genç yurt dışına yüksek öğrenim görmek amacıyla göç etmişlerdir. Gelişmiş ülkelerde çağdaş eğitim gördükten sonra ülkelerine dönüp; bilim, teknoloji ve yönetim bilgisine ihtiyaç duyulan Türkiye'de ekonomik kalkınma sürecinde yararl ı olacakları düşüncesi, Cumhuriyetin ilk döneminde olduğu gibi, günümüzün Türkiye'sinde de halen egemenliğini korumaktadır. Devlet kurumları tarafından görev lendirilmiş olarak veya kişisel çabaları sonucunda yurt dışına yüksek öğrenim görmeye gidenlerin sayısı artarken, amaç değişmemiştir: yurt dışı eğitimi ulusal ekonomimiz açısından çağdaş teknoloji ve yönetim bilgisi aktarımı için bir araç sayılmakla beraber, yurt dışında eğitim glören kişiler ülkelerine döndükten sonra, daha iyi bir işe yerleşe- bilmeyi ümit etmektedirler. Yapılan bilimsel çalışmalara bakıldığında, hem Türkiye'de; hem de diğer ülkelerde dış göç olgusu genellikle“işçi-göçü”olarak ele alınmaktadır. Bu çerçevede göçün nedenleri, kabul eden ülkede yaşanan psiko-sosyal sorunlar ve geri göç ile ilgili, özellikle göçmen çocuklarının (psiko lojik) uyum sorunları irdelenmektedir. Yüksek tahsilli kişi lerin dış göçü ile ilgili araştırmalar ise, öncelikle Beyin Göç olgusunu konu etmektedirler. Bunun yanında yüksek öğre nimini yabancı bir ülkede gören kişilerin sadece kabul edil dikleri ülkeye karşı geliştirdikleri tutum ve olası uyum so runları ele alınmaktadır. Bu kişilerin ülkelerine döndükten sonra yaşayacakları sosyal uyum süreci bazı araştırmalarda, mesleksel reentegrasyonları (yeniden kaynaşmaları) ise çok ender incelenmektedir. Bu olgu karşısında yüksek tahsilli göçmenlerin ülke lerine döndükten sonra iş hayatına ne şekilde entegre olduk-Xlll larını belirlemeye çalıştık. Yaptığımız geniş kapsamlı kaynak araştırması, konuyla ilgili incelemelerin az sayıda olduğu gibi, çoğunlukla ampirik bir nitelik taşımadıklarını göster miştir. Bu nedenle çalışmamızda yüksek tahsilli göçmenler ko nusunu temelden ele almaya karar verdik. Göç olgusuna kuramsal açıdan yaklaşıldığında tanım sorununun henüz çözümlenmediği görülmektedir. Geliştirdiğimiz tanımda; göçmen, en azından bir yıllık bir süre için ülkesini terk edip, başka bir ülkeye yerleşen kişi olarak belirlenmek tedir. Bu tanım sadece işçi göçmenlerini değil, teknik göçmenleri ve yurt dışında eğitim glören yabancı uyruklu öğrencileri de kapsamaktadır. Bu tanımdan yola çıkarak, dış göçün neden ve etkile rini hem toplum bilimleri açısından, hem de sosyal-psikolojik yönden inceledik. Çağdaş anlamda işgücü göçün belirli ülke lerin sanayileşmesi sonucu işgücü taleplerine dayandığını; ülkelerarası farklı ekonomik gelişmelerin sonucunda gelişmekte olan ülkelerden ekonomik koşulların daha iyi olduğu düşünülen ülkelere yönelik bir işgücü göçün meydana geldiğini; bu göçün de hem kabul eden ülke ekonomisine faydalı olurken, gönderen ve kabul eden ülkeler arasında dengesizliğin artmasına neden olduğunu; dış ülke yaşantısının da göçmenlerde farklı çevre, toplum ve kültüre uyum sağlamak için büyük zorlanmalara yol açtığını belirlerken; dış göçün ne denli karmaşık ve çok boyutlu bir olgu olduğunu vurgula maya çalıştık ve bu kuramsal yaklaşımların geçerliliğini değerlendirmek amacıyla, Türk işçi göçün niteliğini ve nice liğini inceledik. Yapılan kuramsal değerlendirmeler, dış göç olgusunun üç basamaklı bir süreci kapsadığını göstermektedir. Karar verme süreci dış ülkede yaşam ve geri göç olarak betimlenen bu süreç içerisinde son olarak sayılan husus göç olayınıXXV kapatan halka olarak da düşünülmektedir. Hem genel incelemelerde, hem de Türk işçi göçünü konu ettiğimiz bölümlerde bu geri göçün sorunsuz geçmediğini, geri dönüş sonrası yeniden bir uyum sürecinin yaşandığını belirttik. Bu olgu karşısında, hükümetler arası programlar çerçevesinde planlı bir şekilde gerçekleşecek geri göçlerin, hem ulusal, hem de bireysel düzeyde bazı sorunları önleyebileceğini de savunduk. Dış göç olgusunu ayrıntılı bir şekilde kuramsal açıdan inceledikten ve bu kuramsal yaklaşımların geçerliliğini Türk işçi göçü ile ilgili bölümlerde sınadıktan sonra, bu öğre tilerden yola çıkarak eğitim amaçlı göç olgusunun niteliğini belirlemeye çalıştık. Yaptığımız incelemeler sonucunda, eğitim amaçlı göç ile işçi göçünün yapısal nedenlerinin büyük bir benzerlik gösterdiğini; her iki kesimin de kendi ülkelerinde yaşanan işsizlik ve düşük yaşam seviyesi tehdidi karşısında, başka bir ülkeye sınırlı bir süre için göç etme seçeneğini değerlendirdiklerini belirttik. Bu göç sayesinde işçi göçmen sermaye ve mesleksel tecrübe edinerek ülkesine döndüğünde daha iyi bir konumda olmayı; eğitim amaçlı göçmen de yurt dışında akademik kazanç sağlamakla beraber, bu birikimin sayesinde daha iyi ve geliri daha yüksek bir işe girmeyi ümit ettiğini gösterdik. Dış ülke yaşantısının işçi göçmenlerinde olduğu gibi, sosyo-ekonomik ve eğitim düzeyi açısından farklı olan eğitim amaçlı göçmenleri de derinden etkilemektedir. Bir Öğrenme süreci olarak da tanımlanabilen dış ülke yaşantısının başında, kişi az veya yoğun bir kültür şoku yaşamaktadır ve belli bir zaman içerisinde göç ettiği ülkeye karşı tutumla rında bir değişim meydana gelmektedir. Bu değişimlerin ölçüsü kişilik etkenlerine bağlıdır. Bunun yanında, dış ülke yaşan tısının niteliği ve kültürel farklılıklar da uyum sürecinin başarılı geçmesini belirlemektedirler. Ancak uyum süreci içe-XV risinde kendi ülkelerinden yabancılaşan eğitim amaçlı göçmen lerin devamlı göçe yönelmeleri tehlikesi de görülmektedir. Bu tür bir beyin göçünün ana nedeni olarak, kabul eden ülkenin sağladığı mesleksel olanaklar öne sürülürken, yüksek tahsilli göçmenlerin devamlı göçe yönelmelerini önlemek amacıyla, gön deren ülkelerin bu kişilere uygun iş olanakları hazırlamaları önerilmektedir. Yüksek tahsilli geri göçmenlerinin reentegrasyonu ile ilgili kaynak araştırmaları sonucunda, mesleksel alanın uyum sürecinin başarılı geçmesinde belirleyici olduğunu gösterdik. Ancak bu konu ile ilgili çalışmalarda kuramsal yöne ağırlık verilirken, ampirik araştırmalar genelde kişinin kabul eden ülke sınırını geçmesinden sonraki süreyi konu etmemektedir ler. Bu eksikliğin karşısında, iş hayatında yaşanabilecek so runları kuramsal yönden betimlemeye çalıştık. Yurt dışına eğitim amacıyla veya iş tayini sonucu göç eden kişinin sadece kabul edildiği ülkenin kültürel değer ve tutumlarını benimse mekle kalmadığını, aynı şekilde mesleksel alanda da egemen olan değer ve tutumlara uyum sağladığını kabul ederek, ül kesine döndükten sonra edindiği mesleksel değer ve tutumların ne ölçüde kendi ülkesinde egemen olanlardan farklı olabilece ğini ve ne derecede bu farklılıktan doğan sorunlar yaşanabi leceğini tartıştık. Edinilen mesleksel değer ve tutumlar kendi ülkesindekilerinden farklı olabileceği gibi, yüksek tahsilli geri göçmenin karşılaşacağı asıl sorunun, edindiği bilgi ve yetilerini yeterince kullanamaması olduğunu belirt tikten sonra, mesleksel reentegrasyonu destekleyebilecek bazı programları tanıttık. Kaynak araştırmalarımız, yüksek tahsilli geri göç menlerin mesleksel reentegrasyonu ile ilgili amprik çalışma ların eksikliğini göstermişti. Bu nedenle çalışmamızın amprik kısaı daha çok betimsel (deskriptif) nitelikte olup, bir durum değerlendirmesidir. Yüksek tahsilli geri göçmenlerinXVI mesleksel reentegrasyonunu değerlendirirken, bu çalışanların Türkiye'ye döndükten sonra mesleksel beklentileri ne ölçüde gerçekleştiği ve çalıştıkları ortamı nasıl yaşadıkları soru larına yanıt bulmaya çalıştık. Yurt dışı yaşantısı eğitim amaçlı veya teknik göçmen lerinde, ülkelerine döndükten sonra; maaş, statü ve örgüt hiyerarşisindeki konum açısından daha iyi işlerde çalışabi lecekleri beklentisinin gelişmesine yol açmaktadır. Bu bek lentilerin ne ölçüde gerçekleştiği, İstanbul'da faaliyet gösteren on bir şirkette çalışan 244 yüksek tahsilli ele manların verdiği bilgiler ışığında değerlendirilmiştir. Bu örneklemin büyük ölçüde özel şirketlerde çalışan yüksek tahsillileri temsil ettiğini kabul ederek, Türkiye'ye geri dönmüş olan işçi göçmenlerin tersine, eğitim amaçlı veya teknik geri göçmenlerin beklentilerinin nesnel veriler ışı ğında çoğunlukla gerçekleştiğini tespit ettik. İstatistiksel değerlendirmeler hipotezlerimizi doğru lamış, araştırmamıza dahil edilen 56 yüksek tahsilli geri göçmenin diğer yüksek tahsilli çalışanlara kıyasla daha yüksek maaşlı işlerde çalıştıklarını; yönetim hiyerarşisinde daha yüksek kademelerde yer aldıklarını ve statü açısından da daha avantajlı görünen yabancı sermaye ortaklı şirketlerde yer aldıklarını göstermiştir. Bu bulguların yaş, cinsiyet, mesleksel konum gibi başka değişkenler tarafından açık lanamayacağı ek incelemelerle desteklenmiş; bunun yanında yabancı sermayeli şirketlerde çalışmanın da avantajlı nite likte olduğuna ilişkin varsayım doğrulanmıştır. Bu bulguların ışığında, yüksek tahsilli geri göçmenle- r7in mesleksel reentegrasyonu nesnel açıdan Türkiye'de başarılı bir şekilde gerçekleştiği söylenebilir. Yüksek tahsilli geri göçmenler bekledikleri gibi, daha yüksek maaşlı işlere girmektedirler; örgüt hiyerarşisinde daha yüksekXVI 1 kademelerde yer almaktadırlar ve öncelikle gelir seviyesi ve iş tatmini daha yüksek olan yabancı sermaye ortaklı şirket lerde çalışmaktadırlar. Nesnel değerlendirmenin ışığında başarılı geçtiği savunulabilen mesleksel reentegrasyonun, ne ölçüde yüksek tahsilli geri göçmenlerin öznel değerlendirmelerine yansıdığını belirlemek amacıyla, aynı örneklemde, mesleksel entegrasyonun bir göstergesi olarak düşünülen iş tatminini ölçmeye karar verdik- Mesleksel reentegrasyonun hem edinilen bilgi ve yetilerin kullanılabilmesine, hem işyerinde yaşanan sosyal uyum sürecine, hem de işin sağladığı maddi olanaklara bağlı olduğunu göz önüne alarak, F. Almanya'da Neuberger tarafından geliştirilmiş olan İş Tatmini ölçeğini örnekle memize uyguladık. Bu ölçek genel iş tatminini değil; iş arka daşları, amir, işin içeriği, çalışma koşulları, örgüt ve yönetim, gelişme ve maaş boyutlarında ayırımcı bir tatmin de ğerlendirilmesini esas almaktadır. İş Tatmini ölçeği 'nin Türkçe'ye uyarlanması henüz yapılmadığından dolayı, çalışmamızda bu ölçeğin niteliği ve Alman örnekleminde alman sonuçları hakkında ayrıntılı bilgi verdikten sonra, geliştir diğimiz Türkçe formunun test istatistiksel değerlendirmesini de gerçekleştirdik. Bu değerlendirme İş Tatmini ölçeği 'nin Türkiye'de çalışanlar nüfusuna uyarlanmasını amaçlamamıştır, ancak bu tür bir çalışma için ölçek hakkında gereken ön bilgileri vermektedir. Yaptığımız istatistiksel değerlendirmeler (dağılım ve item analizleri; skalalar arası korelasyon; güvenirlik derecesinin belirlenmesi; alt grup kıyaslamaları) kullandığımız ölçeğin aslına sahip nitelikte olduğunu göster mektedir. Metodolojik açıdan uygulanabilirliği tespit edilmiş olan bu ölçekle, yüksek tahsilli geri göçmenlerinin iş haya-xvxxx tını nasıl değerlendirdiklerini inceledik ve diğer çalışanla rın değerlendirmeleriyle karşılaştırdık. Önceden yaptığımız kuramsal çalışmalarda yüksek tahsilli geri göçmenlerin edin dikleri bilgi ve yetileri yeterince kullanamadıklarından do layı“İşin içeriği”,“Çalışma koşulları”,“Örgüt ve Yönetim”ve“Gelişme”boyutlarında; Türkiye'deki gelir seviyesinin Amerikan Dolar' ı bazında daha düşük olduğundan“Maaş”boyu tunda; sosyal ilişkilerde ise ast-üst ilişkilerinin biçimsel ve merkezi otoriteye dayanarak algılandığından“Amir”ve“Örgüt ve Yönetim”boyutlarında; yatay ilişkilerde de kıs kançlıklardan dolayı“iş arkadaşları”boyutunda diğer çalışanlara kıyasla daha az tatmin olacaklarını; tatmin dereceleri ise bunun yanında yurt dışında geçirdikleri süre ve geri dönüş yaptıktan sonra geçen süreye göre değişimler göstereceğini hipotezlerimizde ifade ettik. Bulgularımız bu hipotezleri doğrulamamıştır. Yüksek tahsilli çalışanlar arasında yurt dışı tecrübesine sahip kişiler“Gelişme”boyutunda daha yüksek bir tatmin belirlerken; diğer boyutların hiç birinde deney ve kontrol grubu arasında bir farklılık tespit edilememiştir. Aynı şekilde yurt dışında geçirilmiş olan süre veya geri dönüş sonrası sürede iş tatminini etkilememektedir. Bu bulgular yine de, mesleksel reentegrasyon öznel değerlendirme boyutunda da başarılı şekilde sağlanmaktadır diye yorumlanmamalıdırlar. Yüksek tahsilli geri göçmenlerin nesnel durumunu incelediğimizde, bu çalışanların daha yüksek yönetim kademeleri ve maaş gruplarında olduklarını, bunun yanında daha çok yabancı ortaklı şirketlerde çalıştıklarını belirtmiştik. Örneklemimizi bu değişkenlere göre alt gruplara ayırdığımızda, İş Tatmini ölçeği ile alınan sonuçlara göre, bu nesnel durumda çalışanların İşin İçeriği, Gelişme, Maaş, Toplam İş Tatmini, Örgüt ve Yönetim ile Toplam Yaşam Tatmini boyutlarında daha yüksek bir tatmin belirtecekleri beklenebi-XIX lirdi. Dolayısıyla yüksek tahsilli geri göçmenlerin mesleksel reentegrasyonu her ne kadar nesnel açıdan beklentilerin doğrultusunda gerçekleşiyorsa da, kişinin öznel değerlendirme boyutunda sorunlar yaşadığı düşünülmelidir.
Özet (Çeviri)
Özet çevirisi mevcut değil.
Benzer Tezler
- Katılım bankalarında gecikmiş alacakların yönetimi ve yeniden yapılandırma
Non performing loans' management and credit rescheduling in participatory banks
MUSTAFA DERECİ
Doktora
Türkçe
2022
Bankacılıkİstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesiİslam Ekonomisi ve Finansı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AHMET TABAKOĞLU
- Tahsisli taşınmazlar üzerinde gerçekleştirilen turizm yatırımlarının yatırımcılar açısından değerlendirilmesi
Evaluation of the tourism investments conducted for the allocated immovable properties in terms of investors
SELDA TAŞCI
Yüksek Lisans
Türkçe
2010
TurizmGazi ÜniversitesiTurizm İşletmeciliği Eğitimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. FÜGEN DURLU ÖZKAYA
- İcra ve İflas Hukukunda kredi alacaklarının tahsili
The Collection of the credit demands in Execution and Bankrupt Law
BİLGEHAN YEŞİLOVA
- Taşınır teslimine ilişkin ilamların icrası
Enforcement proceeding with judgment for delivery of movable property
ZEHRA NUR ERİM
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
HukukSüleyman Demirel ÜniversitesiÖzel Hukuk Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ÖMER ÇON
- Sadi Irmak'ın siyasi hayatı
Sadi Irmak's political life
SAMET İNÇ
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Siyasal BilimlerMarmara ÜniversitesiTürk Tarihi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ALİ SATAN