Yatırımcı psikolojisi: İMKB üzerine ampirik bir çalışma
Investor's psychology: An emprical survey on IMKB
- Tez No: 122288
- Danışmanlar: Y.DOÇ.DR. YALÇIN KARATEPE
- Tez Türü: Doktora
- Konular: İşletme, Business Administration
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2002
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İşletme Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 289
Özet
ÖZET Ekonomide bireyler, devamlı olarak kendi çıkarlarını maksimize etmeye çalışan rasyonel varlıklar olarak kabul edilmektedir. Bu anlamda, rasyonel varlıklar olarak insanlar kendi hatalarını sistematik olarak tekrar etmekten kaçınmaktadır. Beklenen Fayda Teorisi (EÜT) ve Etkin Pazar Kuramı (EMH) gibi temel ekonomik teoriler rasyonel bireyler olarak tercihlerini optimize etme çabası içerisinde olduğunu öne sürmektedir. Psikolojiyi kendine dayanak alan davranışsal yaklaşımda ise, bireylerin irrasyonel davranış ve tekrarlanan yargı hataları gösterdiğine ilişkin birçok durum deneysel olarak ortaya konulmuştur. Davranışsal finansta; rasyonel karar verici modeline alternatif olarak irrasyonalite ya da sınırlı rasyonellik (bounded rationality) yaklaşımı benimsenmiştir. Bu anlamda, irrasyonel davranışların geçici olmadığı, aksine sistematik olarak etkilediği ve düzenlilik gösterdiği de ifade edilmektedir. Geniş anlamda finansal kararlar, dar anlamda ise yatırım kararlan; büyük karmaşıklık ve belirsizlik içermesi nedeniyle, sezgilerin ve hislerin alman kararlarda etkin olduğu görülmektedir. Buna temel gerekçe olarak ise, insan bilişi (human cognition) gösterilmektedir. KT Beklenti Teorisi (Prospect Teori), sınırlı rasyonalite teorileri (theories of bounded rationality) ile hevristikler ve bilişsel önyargılara ilişkin çalışmalar bilişsel noksanlıklara (sınırlılıklara) dayalı yaklaşımın sonucunda ortaya çıkmıştır. 267Yapılan araştırmalar insanların yatırım kararlarında rasyonel olarak riskten kaçınmak, tercihlerini optimize etmek ve portföyünü çeşitlendirmek istemekle birlikte, bunu uygulamada gerçekleştiremediğini ortaya koymaktadır. Buna temel gerekçe olarak ise; hevristikler, bilişsel önyargılar ve duygusal faktörleri kapsayan psikolojik önyargılar gösterilmektedir. Psikolojik önyargılar sonucunda, bireysel yatırımcılar; kazananları çok çabuk elden çıkarırken, kaybedenleri ise çok uzun süre elde tutmakta, sürü davranışı göstermekte, aşın güvenli olarak çok sık ve zararına işlem yapmakta, aşina oldukları hisselere duygusal olarak bağlanmakta ve onları izlemekte, aşın ya da düşük reaksiyon göstermekte, kendi inançlarını destekleyici bilgiyi arama ve diğer bilgileri reddetme eğiliminde olmaktadır. Sonucunda da; daha fazla vergi ve komisyon ödemekte, daha büyük kayıplara maruz kalmakta, daha düşük getiri elde etmekte, uzun vadede daha yüksek getiri elde etme şansım kaybetmekte ve yatırımcıyı yüksek fiyatlı satın alma ve düşük fiyatlı satmasına neden olan fiyat köpüklerine katılmasına yolaçmaktadır. Bir başka deyişle; yatırım kararlan rasyonel temelli olmaktan ziyade, sezgilere ve hislere dayalı alınmaktadır. Bu çalışmada, literatürde ortaya konulan temel bulgular çerçevesinde; İMKB bireysel yatırımcılarının davranışları ve psikolojik yönelimleri belirlenmeye çalışılmaktadır. Mevcut bulgular; ÎMKB bireysel yatırımcısının yatırım kararlan alırken ortak yargı hataları gösterdiğini ortaya koymaktadır. Bu anlamda literatürdeki bulgular ile çalışmada elde edilen bulgular büyük ölçüde örtüşmektedir. 268
Özet (Çeviri)
ABSTRACT INVESTOR'S PSYCHOLOGY: AN EMPRICAL SURVEY ON IMKB In economic theory, people are assumed to be constantly maksimizing their self interest in a rational way. That's why, people refrain from repeating their mistakes systematically. Economic theories such as Expected Utility Theory (EUT) and Efficient Market Hypothesis (EMH) states that people as a rational persons try to optimize their preferences. Results from researh in psychology have helped motivate much recent emprical research on behavioral finance. And many of these findings indicate that people have irrational behavior and repeated judgemental errors. The central argument of behavioral finance states that, in contrast to the rational decision maker model, irrationality and bounded rationality are the basic tenets of decision making process. But, this irrational behavior is not temporary, in contrast, sistematically and consistently influence human judgement process. As the complexity and uncertainty of financial decisions in general, and investment decisions in particular, intuitions and feelings are effective in decisions that are taken. The limitiation of human cognition is indicated as the sources of this result. Studies of prospect theory, bounded rationality theories, heuristics and cognitive biases are the outcomes of this human cognition deficiencies approach. 269Most research indicates that people as a rational decision maker, prefer to avoid risk, optimize their preferences, and diversify their portfolios. But, in practice they can not capable of doing this. Psychological biases such as heuristics, cognitive and emotional factors are indicated as the basic reasons. That is, those biases lead people to make systematic errors in their attemtps to maximize their preferences. Psychological biases cause individual investors to; sell winners too soon but hold losers too long, trade too much, take too much risk and fail to diversify, become emotionally attached to a security, ignore information that conflicts with prior beliefs and decisions, and move with the herd. In consequences, they pay too much in commisions and taxes, participate in a price bubble which ultimately causes investors to buy high and sell low, susceptible to big losses, lower return, failure to diversify, and lose chance for higher return in the long term. With another words, investment decisions are based on intuitions and feelings instead of rational-based. In this study, within the framework of basic foundations in literature; Individual investor's behavioral and psychological traits of IMKB is to be identified. The emprical results indicate that individual investors in IMKB, make common judgemental errors when they make decisions. That is, findings in literature and this study produce mostly the same results. 270
Benzer Tezler
- Davranışsal finans ve yatırımcı psikolojisi - İMKB üzerine ampirik bir analiz
Behavioral finance and investor psychology - An empirical analysis over IMKB
FATMA RABİA AKTAŞ
- Menkul kıymet portföy yatırımlarında davranışsal finans yönteminin kullanılması ve bir uygulama örneği
Using behavioral finance method in stock portfolio investment and a sample of application
HALE AKİN
- Davranışsal finans ve yatırımcı duyarlılığının tahvil verimi üzerindeki etkisi: İMKB tahvil ve bono piyasasında bir uygulama
Behavioral finance and the effect of investor sensitivity on bond yields: An application on ISE bond market
EVRİM ŞENKESEN
- Hava durumu anomalisi: İMKB üzerine uygulamalı bir çalışma
Weather anomaly: An empirical study on ISE
SÜMEYRA KARATAŞ
- An insight into hormonal effects on risk taking: A research in Istanbul stock exchange
Hormonların risk alma üzerine etkisini anlamaya öalışma: İstanbul Menkul Kıymetler Borsası?nda bir çalışma
AYÇA AKYATAN
