Trafik kazalarıyla ilişkili sürücü tutum ve davranışları
Driver attitudes and behavior related to traffic accidents
- Tez No: 122394
- Danışmanlar: PROF. DR. SELİM HOVARDAOĞLU
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Psikoloji, Trafik, Psychology, Traffic
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2002
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Psikoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Sosyal Psikoloji Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 167
Özet
Sürücülük davranışlarıyla ilgili en önemli kavramlardan birisi tutum kavramıdır. "Tutum'' konusunda yapılan araştı rmalardaki temel varsayıma göre, tutumlar davranışları etkilemektedir. Son yıllarda, tutum konusundaki araştırmalar, Fishbein ve Ajzen (1980) tarafından geliştirilmiş olan Planlanmış Davranış Kuramından etkilenmişlerdir. Bu kuramdan, günümüzde, pek çok trafik davranışını açıklamakta yararlanılmaktadır. Ülkemizde yolcu taşımacılığı çok büyük ölçüde otobüs ağırlıklıdır. Dolayısıyla, diğer sürücülere göre şehirlerarası araç kullanan otobüs şoförleri daha fazla sorumluluk ve yüksek risk altında olduklarından, sürücülük yetenekleri, kişiliği ve trafiğe ilişkin tutumlar açısından daha olumlu özelliklere sahip olmak durumundadırlar. Bu çalışmanın amacı, şehirlerarası araç kullanan otobüs şoförleri ile şehir içi araç kullanan sürücülerin, sürücü tutum ve davranışları; kazaya karışmada ve kural ihlali yapmada önemli bir özellik olan risk alma eğilimi açısından farklılık gösterip göstermediklerinin incelenmesidir. Araştırmaya, şehirlerarası araç kullanan 284 otobüs şoförü ve karşılaştırma grubu olarak, çoğunlukla şehiriçi araç kullanan, taksi, minibüs, servis aracı ve özel otomobil kullanan 260 sürücü katılmıştır, ölçme aracı olarak, Sürücü Davranışı Envanteri (SDE) (Yiğit-lşık ve Yasak; 1997), Risk Alma isteği Ölçeği (RAÖ) (Yasak ve öz, 1997) ve bu çalışma kapsamında ülkemizde ilk kez kullanılan, Manchester Sürücü Tutum ve Davranışları Bataryası (Parker, West, Stradling ve Manstead, 1995) kullanılmıştır. Uygulanan istatistiksel analizler sonucu elde edilen bulgulara göre, şehiriçi araç kullanan sürücülerin risk alma isteği puanları, hem fiziksel, sosyal ve maddi risk alma isteği olarak hem de toplam risk alma isteği puanı olarak, şehirlerarası araç kullanan sürücülere göre daha yüksek bulunmuştur. Ayrıca bulgular, şehirlerarası araç kullanan otobüs şoförlerinin diğer sürücülere göre, daha az saldırgan sürücülük eğilimine sahip olduklarını, daha az kural ihlallerine ilişkin tutumlara sahip olduklarını, daha az ihmal ve hatalar yaptıklarını, daha az trafik öfkesi yaşadıklarını, kendilerini ortalama bir Türk sürücüsüne göre daha ihtiyatlı ve daha yetenekli gördüklerini göstermektedir. Bu çalışmadan elde edilen bulgular, kuramsal yaklaşım çerçevesinde ve daha önce yapılan araştırmalar da dikkate alınarak, tartışılmıştır.
Özet (Çeviri)
One of the most important concept is attitude which is related to driver behaviors. According to main assumption of attitude research, attitudes effect the behaviors. Recent attitude research are influenced by Theory of Planned Behaviour (TPB). According to some researchers, several traffic behaviors can be explained by TPB. Interurban passenger transport is mainly by bus in Turkey. Therefore, compare to other drivers, interurban bus drivers must have positive attitudes and behaviors regarding traffic rules. In general, bus drivers have a high accident liability due to their large exposure to traffic. Besides they have to steer heavy vehicles, as far as passenger transport is concerned they also have to transport people. This combination of higher accident liability on one hand and higher responsibility on the other hand makes it necessary that bus drivers have to fulfill higher requirements regarding their fitness to drive as well. The aim of this study is to investigate the bus drivers' attitudes and behaviors regarding traffic as well as willingness to risk taking compare to other drivers. The sample of this study consisted of 284 interurban bus drivers and 260 other drivers who drive taxi, minibus, and otomobile. Driver Behaviors Inventory (Yiğit-lşık & Yasak, 1997), Willingness to Take Risk (Yasak & Öz, 1997), and Manchester Driver Behaviour Questionnaire (Parker, West, Stradling ve Manstead, 1995) were used as measurement tools. According to the results significant differences were found between interurban bus drivers and other drivers. Compare to other drivers, bus drivers had low risk taking scores. Furhermore they have positive attitudes towards traffic rules more than other drivers. The findings obtained from this research were discussed from a theoretical perspective and by taking the previous research into consideration.
Benzer Tezler
- Trafik ortamındaki sürücü saldırganlığının sosyal psikolojik değişkenler açısından incelenmesi
The role of social psychological factors in examining the driver aggression in traffic environment
PINAR ÇINAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2007
PsikolojiAnkara ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SELİM HOVARDAOĞLU
- Hukuki yönden alkol ve hıza bağlı sürücü davranışlarının trafik güvenliğine etkisi
The impact of alcohol and speed related driver behaviour on traffic safety in terms of law
BAYRAM KÖKSAL
Yüksek Lisans
Türkçe
2010
TrafikPolis AkademisiUlaşım Güvenliği ve Yönetimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. KEMAL BAŞLAR
- Karayollarında yol faktörünün trafik kazalarına etkisinin incelenmesi ve modellenmesi
Investigation and modeling of road factors on traffic accidents on highways
RÜMEYSA ÖZBEK
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
KazalarErzurum Teknik Üniversitesiİnşaat Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MUHAMMED YASİN ÇODUR
- Sürücü davranışı ve sürücü kişiliği arasındaki ilişki analizi
Analysis of the relationship between driving behavior and driver personality
İBRAHİM HALİL ÇELİK
- Identification of factors that cause of victim of road accidents: a case study of the Northern Iraq
Trafik kazalarına neden olan faktörlerin analizi: Kuzey Irak örneği
KHOSHNOW HAMA RASHID AHMED AHMED
Yüksek Lisans
İngilizce
2016
İstatistikKahramanmaraş Sütçü İmam ÜniversitesiBiyomühendislik ve Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. CUMA AKBAY