Gediz havzasında (Bozdağlar'ın kuzey yamaçları) oyuntu oluşumu
Gully formation in the Gediz basın (Northern slopes of Boz mountains)
- Tez No: 122948
- Danışmanlar: YRD. DOÇ. DR. BORA AVŞARCAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Coğrafya, Geography
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2002
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Coğrafya Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 70
Özet
öz Türkiye'de oyuntu erozyonunun (gully erosion) en yaygın olduğu alanlardan biri de Bozdağlar'ın kuzey yamaçlarındaki Plio-Kuvaterner kumlu, depoları ile milli ve kumlu Gediz Havzası'ndaki Neojen göl çökelleri üzerinde görülmektedir. Bu alanlarda doğal bitki örtüsünün tahrip edilmesi ile ortaya çıkan ana materyalin erozyona karşı dirençlerinin zayıf olması, aşınmanın daha da hızlanmasına ve özellikle seller tarafından taşınan çeşitli boyuttaki malzemenin artmasına neden olmaktadır. Yani ana materyalin fiziksel ve kimyasal özellikleri oyuntuların oluşmasında hakim rol oynamaktadır. Nitekim, toprakların aşınması ile yüzeye çıkan kumlu-milli depoların bitki örtüsünden yoksun eğilimli yamaçları, yüzeysel akıma geçen suların aşındırması ile oyuntularla parçalanmıştır. Bozdağlar'ın kuzey yamaçlarında kumlu, milli depoların yüzeye çıktığı alanlarda yüzeysel akıma geçen sular, önce küçük kanalcıklardan akarak rill erozyonuna ve giderek büyüyen oyuntulara neden olmaktadır. Nitekim, tekstür analizlerinde kum ve milin baskın olduğu ortaya çıkan bu depolar üzerinde yüzeysel akıma geçen sular, kum ve mil, kil boyutlarındaki malzemeleri kolayca taşıyarak oyuntuların oluşmasına yol açmaktadır. Zamanla oyuntular arasındaki sırtlar ortadan kalkarak oyuntular genişlemektedir. Bu süreç arazi tamamen düzelene kadar devam etmektedir. Aynı durum Gediz Havzası'nda (Bozdağlar'ın kuzey yamaçları) Neojen göl çökellerinin yer aldığı eğimli alanlarda da görülmektedir. Bu bölgede de ana materyalin oyuntu oluşumunda birinci derecede etkili olduğu saptanmıştır. Neojen göl çökellerinden alman örneklerin laboratuar incelemelerinde bu depolarda kum ve mil oranının yüksek olduğu görüşmüştür. Ayrıca bu bölgede Na ve K gibi tuzlarında bulunması düz alanlarda da çözünme sonucu oyuntuların oluşumuna neden olmuştur. Özet olarak,Bozdağlar'ın kuzey yamaçlarında,yer alan oyuntuların oluşumunda ana materyalin büyük etkisi olduğu gözlenmektedir. Özellikle bu alanlarda doğal bitki örtüsünün tahrip edilmesi toprakların aşınmasına, ana materyalin yüzeye çıkmasına neden olmuştur. Buna bağlı olarak yüzeysel akıma geçen suların erozyona karşı dirençsiz malzemeyi taşıyarak oyuntuları oluşturmaktadır.
Özet (Çeviri)
11 THE FORMATION OF GULLY IN THE GEDİZ RIVER BASIN (Western Anatolia) ABSTRACT The gully erosion forms in 1 uncey are mostly widespread both on the sandy and silty material of Pilo-Quaternary formation extending northern edges of Boz Mountains and Neogene sedimentary deposits. The main reason of the gully erosion is related to the grain size of the sedimentary deposits. Silt and sandy particles have been carried away easily by running water on the deforested hill slopes. Indeed gully erosion is common on the slopingly parts of the old dejection fans and cones which are found in the northern part of the Boz Mountains. Exposed or outcropped lands composed of silty and sandy materials on the mentioned areas firstly is dissected by rill erosion due to the runoff, and these rills convert into the deep and large gullies as the result of the erosion activities. This process mostly belongs to the transportation of the fine sediments which are associated with sand and silt size particles. According to laboratory studies silty and sandy particles are removed easily by the runoff on the steepslopingly. These gully areas subject to levelling according to base levels at the end of the last erosion stage. Gully erosion, on the other hand are seen on the Neogene sedimentary terrestrial deposits lying in the vicinity of Gediz graben. The formation of the gullies on these sedimentary deposits is related to the physical and chemical properties of the parent material. These deposits contain abundantly silt and sand material and is very rich in terms of soluble sodium, calcium and potassium. Some gullies to be seen on the flat land are originated the dissolution of the sodium and calcium etc. For that reason deep and large gullies are common on the steep slopes of Neogene deposits. It can be stated that, the formation of gullies occurring both on the old dejection fans, colluvial deposits on the northern, edges of Boz Mountains and Neogene sedimentary deposits are related to the physical and chemical properties of the parent materials. The transportation of the sandy and silty materials leads to the formation of gullies on the less cohesive deposits. Chemical dissolution in the sedimentary deposits is the main responsible for the formation of gullies in the sedimentary deposits. Değiştirilmiştir.
Benzer Tezler
- Küçük Menderes Havzası'nda toprak erozyon riskinin belirlenmesi ve iklim değişikliğinin toprak erozyonuna olası etkileri
Determination of soil erosion risk in Küçük Menderes Basin and possible effects of climate change on soil erosion
ÖZLEM DÜNDAR TEMUR
- Gediz Havzasında yağış ve sıcaklık trendleri ile akarsu akımları arasındaki ilişkilerin incelenmesi
Examinatin of relations between fall and temperature trends and rivers flows in Gediz Basin
ALİ ÇELİK
Yüksek Lisans
Türkçe
2010
CoğrafyaKahramanmaraş Sütçü İmam ÜniversitesiCoğrafya Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MURAT KARABULUT
- Gediz havzasında don risk tarihlerinin değerlendirilmesi
Evaluation of frost risk dates in Gediz basin
CEREN YENİCİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2010
ZiraatAnkara ÜniversitesiTarımsal Yapılar ve Sulama Ana Bilim Dalı
PROF. DR. Y. ERSOY YILDIRIM
- Gediz havzasında kuraklık analizi
Drought analysis in Gediz basin
İBRAHİM TEMEL
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
İnşaat MühendisliğiEge Üniversitesiİnşaat Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ÖMER LEVEND AŞIKOĞLU
- Gediz havzasında su bütçesi elemanlarındaki değişimin tarımsal su kullanımına etkisi
The effects of changes in the elements of water balance in Gediz basin on the use of water in agriculture
SUAT AKGÜL
Doktora
Türkçe
2009
ZiraatAnkara ÜniversitesiTarımsal Yapılar ve Sulama Ana Bilim Dalı
PROF. DR. Y. ERSOY YILDIRIM