Atatürk'ün tarih anlayışı
Başlık çevirisi mevcut değil.
- Tez No: 12330
- Danışmanlar: PROF.DR. EROL CİHAN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Türk İnkılap Tarihi, History of Turkish Revolution
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 1991
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 185
Özet
VIII ÖZET Bu çalışmamız üç ana bolümden meydana gelmektedir. Birinci bolümde Tarih kavramı üzerinde durulmuş, önce yazar ve düşünürlere göre, tarihin birbirinden farklı olan çeşitli tanımları yapılmıştır. Bundan sonra, diğer sosyal bilim dallan ile tarihin ilişkisi incelenmiş, tarihin bu bilim dallarından yararlanma durumu açıklanmıştır. Böylece düşünürlerin bu bilgilerinden yararlanılarak ayrıntılı bir tarih tanımı ortaya konulmuştur. Tarihin amacı adını taşıyan ikinci ana başlık altında da, tarihin sosyal bir bilim olduğu, milletlerin geçmişinin ortaya çıkarılmasında, dolayısıyla insanların mazilerini tanımada yardımcı olduğu, geçmişle ilgili bilgi belgelerin incelenmesinden yararlanılarak toplum hayatının tecrübe kazanacağı vurgulanmıştır. Ayrıca tarihin milletlerin geleceğini hazırlayan bir olgu olduğu ifâde edilerek, geçmişle gelecek arasında kurulacak bir bağlantının, toplum ve milletlerin kültür ve uygarlıklarını zenginleştireceği kabul edilmiştir. Bu bağlamda, böyle zengin bir kültür ve uygarlığın ışığı altında da, geleceğe yönelik planların daha sağlarn gerçekleştirilebileceğiVIII -anlaşılmıştır. Bu arada tarihin amaçları arasında en önemli hususun, onun millî bilinci bütünleştirmede oynadığı rol vurgulanmıştır. Çünkü, tarihsel geçmişin derinliği, bu esnada, yaşanan kederli ve kıvançlı günlerin, bilinmesi, hatırlanması, millî gururu okşamakta tarihiyle bütünleşen millet ve toplumlara moral değerler kazandırmaktadır. çalışmamızın ikinci bölümü Tarih yorumları ve Toplum başlığını taşımaktadır. Bu. bölümde Tarih anlayışları ele alınmış, ilk çağ tarihçisi Heredotos'dan günümüze kadar gelen tarih anlayışlarının gelişme süreçleri ile birlikte incelenmiştir. İlk tarihlerin yazılmaya başlandığı andan bu yana, hemen her çağda geçerliliğini koruyan Hikayeci ve Pragmatik bu tarih anlayışlarının yanısıra, XIX. yüzyılda, daha çok çeşitlilik ortaya çıkmış ve birbirini reddeden tarih anlayışları görülmüştür. Nitekim bu tarih anlayışlarından bazıları da, bir kısım devletlerin siyasal rejimlerinin temel görüşü olarak kabul edilmiştir. Ancak bu. anlayışlar arasında Araştırıcı Tarih Anlayışı, günümüzde en çok kabul gören ve geniş bir tarihçi topluluğu tarafından kabul edilen anlayış olmuş, ülkemiz tarihçileri de, son dönemlerde bu anlayışı benimsemişlerdir. Batıda gelişen farklı bu tarih anlayışlarına karşılık, islâm dünyasındaki tarihçilik ve tarih anlayışları üzerinde de durulmuş, bu sahada, sosyolojinin kurucusu olan İbn Haldun'un tarih kuramının. Doğu tarihçiliğine en çok etki. yaptığı görülmüştür. Bu arada batıda da geniş biçimde görülen Teolojik Tarih Anlayışı kilisenin etkisi altında katı kuramcı biçimde uygulanırken, islam tarihçileri, bunu. daha. esnek biçimde anlayıp o doğrultuda eserler vermişlerdir: El -Biruni ile İbn Miskeveyh bunların başında gelmektedir. Tezimizin asıl konusunu III. Bölüm oluşturmaktadır. Bu bölümde Atatürk'ün tarihe duyduğu ilgi, daha okul sıralarında iken ele alınmış, okuduğu kitaplar incelenmiş, bu kitaplarda etkilendiği bahislerden hareketle tarih bilgisi birikimi ile bunun niteliğine ulaşılmaya çalışılmıştır. Onun okuduğu kitaplar üzerinde yapılan incelemede, Atatürk'ün gerçekten dikkatli bir okuyucu olduğu, bazen bir kitabı bir gecede bitirdiği görülmüştür. Okuduğu kitapların kenarına açıklamalar, yorumlar da yazanIX Atatürk“ün bazen tarihçilerin bile- gösterecek derecede köklü dikkatli tarih bilgisine sahip olduğunu, öğrenmekteyiz. Ayrıca çok kuvvetli bir dimağa ve iradeye sahip olan Atatürk'ün tarihçilerle, tarih sorunlarını bıkmadan.'tartıştığı, ”onları yanından ayırmadığı eser yazanları da takdir ve taltif ettiği anlaşılmaktadır: Târihi iyi“ bilen ve onun yararına inanan Atatürk'ün tarih araştırmalarının kurumlaşması için Türk Tarih Kurumu ile Dil ve Tarih - Coğrafya Fakültesi'ni açtırdığı, herkesçe bilinmektedir. Daha sonraki bir başlıkta. 'Atatürk 'ün Türk tarihinin nasıl araştırılması konusu işlenmiş, onun direktif vererek hazırlattığı ”Türk Tarihinin Ana Hatları“ üzerinde durulmuştur. Atatürk bu ana hatlar programı doğrultusunda, Türk tarihinin Osmanlı-Selçuklu çizgisini, ta. Orta Asya Türk Tarihine ve Miladdan önceki çağlara kadar götürmüştür. Ayrıca anavatan ”Anadolu, 'nun“en eski halkları olan Hititlere kadar incelemeler yapılmasını”istemiştir. İşte“bu Aha Hatlar çerçevesinde tarih tezini de ortaya atan Atatürk, onun bir bütün halinde incelenmesini istemiş ve ağırlıklı bir biçimde, Türk uygarlığının dünyaya olan katkılarını, belirlenmesini, bunun ortaya konulmasını amaçlamıştır. Onun tarih tezi, bir yandan Türk Milletinin derin mazisini ortaya çıkarmayı amaçlarken, bir yandan pragmatik bir anlayışla, Anadolu'nun Roma ve Bizanslılardan önce bir Türk yurdu olduğunun isbatını öngörmekte idi. Atatürk'ün hazırlattığı ”Ana Hatlar“ kitabı ile Tarih Tezi, ülkemizde bu bilim daimin önemini ortaya koymuş sorunun en üst düzeyde ele alınması ve izlenmesi, tarihçiliği diğer bilimlerin yanında ön plâna çıkarmıştır. Bundan dolayı, pek çok tarih kitabı yazılmış, az bilinen pek çok konu aydınlanmıştır. Türk tarihçiliğinin bugün ulaştığı düşeyin de, Atatürk'ün bu ilgi ve teşviklerine borçlu olduğu vurgulanmıştır. Daha sonra Atatürk'ün tarihten yararlanması söz konusu edilmiş, Türkiye Büyük Millet Meclisi ve Cumhurbaşkanlığı dönemindeki konuşmalarında tarihten nasıl yararlandığı gösterilmiştir. Daha okul sıralarında hitabete önem veren Atatürk'ün kalabalıkları ve dinleyicilerietkilemekte, sürüklemekteki, başarısında, tarihten verdiği örneklerin büyük payı olduğu görülmüştür. Tezimizin son.kısmında -Atatûrk'ün tarih anlayışı doğrultusunda çeşitli konulardaki, görüşlerine yer verilmiştir. ”Onun eski Türk Tarihi ile ilgili olarak Asya. Bunlarının.Orta Asya'daki konumları, tarih incelemelerinin bunlardan başlaması gerektiği kendi konuşmalarıyla vurgulanmıştır. Eski Anadolu tarihinde de Hitit ve Sümerlerin üzerinde ciddiyetle durulması gerektiği ifâde edilmiş, nitekim bundan dolayı Anadolu'da, yapılan kazılar sonucu bu eski uygarlık ürünleri ortaya çıkarılmıştır. Bu bölümde Atatürk'ün islâm tarihi hakkındaki görüşleri de zengin bir bilgi birikimini sergilemektedir. Türkiye Büyük Millet Meclisi "nde özellikle hilâfetin kaldırılması sırasında yaptığı konuşmalar, verdiği 'örnekler dikkate değer niteliktedir. Yıkılan Osmanlı Devleti 'nin yerine çağdaş bir cumhuriyet kuran Atatürk, Osmanlı tarihini de çok iyi yorumlamış, başarıların takdirkârı olmuş, ancak yapılan hataları da gerçekçi bir gözle, gözler önüne sermiştir. O devletin mirasını ve borçlarını yüklenmekten de çekinmeyen Atatürk, bu devletin içine sürüklendiği duruma düşmemeye gayret etmiştir, çalışmamızın sonunda, devlet adamı, şair, düşünür ve ün yapmış bazı kişiler hakkındaki görüşleri de yer almıştır.
Özet (Çeviri)
Özet çevirisi mevcut değil.
Benzer Tezler
- Cumhuriyet Döneminde tarih öğretimi ve inkılap tarihi dersleri
Başlık çevirisi yok
İSMAİL ESER
Yüksek Lisans
Türkçe
2003
Eğitim ve ÖğretimAtatürk ÜniversitesiOrtaöğretim Sosyal Alanlar Eğitimi Ana Bilim Dalı
Y.DOÇ.DR. BETÜL ASLAN
- Atatürk'ün tarihçiliğe yaklaşımı ve Atatürk devri tarih eğitimi politikası (1920-1938)
Başlık çevirisi yok
AYŞE SESLİKAYA
- 1923 - 1930 dönemi ortaöğretim tarih ders kitapları ve tarihçilik anlayışı
Başlık çevirisi yok
SELVER GÖK
Yüksek Lisans
Türkçe
2005
TarihMarmara ÜniversitesiOrtaöğretim Sosyal Alanlar Eğitimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. DURSUN DİLEK
- İkinci Dünya Savaşı döneminde milli eğitim politikaları çerçevesinde tarih eğitimi (Ortaöğretim birinci devre)
History education within the scope of the national education policies during the Second World War (Secondary education, first period)
DERYA AKIN
Doktora
Türkçe
2022
Eğitim ve ÖğretimBilecik Şeyh Edebali ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ DİLARA USLU
- Tek parti dönemi tarih anlayışı ve öğretimi
History understanding and teaching of single party period
FAİK YILMAZCAN
Yüksek Lisans
Türkçe
1999
Eğitim ve ÖğretimHacettepe Üniversitesiİlköğretim Ana Bilim Dalı
PROF. DR. RIFAT ÖNSOY