Genetik olarak değiştirilmiş organizmaların (GDO'ların) doğal çevreye etkileri ve AB açısından değerlendirilmesi
The Effects of genetical modified organisms (GMO's) on natural environment and evaluated according to EU
- Tez No: 126331
- Danışmanlar: PROF.DR. KORAY HAKTANIR
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Kamu Yönetimi, Public Administration
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2003
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Sosyal Çevre Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 261
Özet
TEZ OZETI Bu çalışma, modern biyoteknoloji uygulamalarıyla genetik yapısı değiştirilmiş organizmaların (GDO'ların) üretiminin ve kullanımının, doğal çevrenin ve sosyo ekonomik yapının sürdürülebilirliğine yönelik oluşturabileceği riskleri ve bu risklerin biyolojik güvenlik sistemi içinde yönetimini konu almaktadır. Üç bölümden oluşan çalışmanın; Birinci bölümünde (GDO'lar ve Evrimsel İşleyiş), GDO'ların üretim şekilleri ve uygulama alanları, popülasyonların şekillenmesi ve ekolojik dengelerin oluşmasını sağlayan evrimsel işleyişle ilişkili olarak işlenmektedir. Bu çerçevede, farklı türler arasında gen aktarımına dayalı olarak yapılan gen düzeyinde ıslah uygulamaları, evrimsel işleyiş sonucu organizmaların bulundukları çevresel koşullara karşı kazanmış oldukları uyum şekilleri (adaptasyonlar) ve popülasyonların özgün gen havuzlan açısından değerlendirilmektedir. İkinci bölümünde (GDO'ların Etkileri), GDO'ların etkileri işlenmektedir. GDO'ların etkileri, olumlu ve olumsuz etkiler olmak üzere başlık altında ele alınmakta, olumsuz etkileri ise doğal çevreye ve sosyo-ekonomik yapıya etkileri olmak üzere iki bölümde irdelenmektedir. Bu bölümde, literatür taramasıyla ulaşılan deneysel bulgulara dayalı olarak, GDO'ların ekolojik risklerinin boyutlan geniş şekilde ortaya konulmaktadır. Üçüncü bölümünde (GDO'ların Üretim ve Kullanımı), önce GDO'ların üretimi ve kullanımının dünyadaki durumu ve GDO'ların doğal çevreye etkilerini önlemek amacıyla getirilen biyolojik güvenlik düzenlemeleri işlenmekte; arkasından Türkiye'de, biyolojik çeşitlilik politikalarına koşut şekilde modem biyoteknoloji politikalarının şekillenmesi verilmekte ve AB 'ne uyum sürecinde yapılan mevzuat çalışmalarının durumu aktarılmaktadır. Sonuç ve Değerlendirme bölümünde ise, GDO'ların doğal çevreye yönelik her bir risk türünün, AB direktifi ve T.C. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı yönetmelik taslağı 197düzenlemeleri ile kontrol edilebilirliği madde düzeyinde analiz edilmekte ve sözü geçen risklerin yönetimi açısından her iki biyolojik güvenlik düzenlemesinin karşılaştırması yapılmaktadır. Diğer yandan ise, GDO'ların ve genetik kaynakların yönetimiyle ilgili uluslararası sözleşmeler ve AB'nin ilgili direktifleriyle karşılaştırmalı şekilde, Türk Biyolojik Güvenlik Mevzuatı 'nın değerlendirmesi yapılmaktadır. Sonuç ve Değerlendirme bölümünün son kısmında ise, tez çalışmasının bütününden ortaya çıkan bulgular ışığında, çalışmanın dayandığı varsayımlar değerlendirilmektedir. Bu çerçevede, çalışmada ulaşılan bulgular ışığında GDO'ların ekolojik risklerine, sosyo-ekonomik risklerine ve GDO'ların risklerinin yönetimine ilişkin düzenlemelere yönelik ortaya konulan varsayımların doğrulandığı anlaşılmıştır. Buradan hareketle, ulusal gen kaynaklarının modem biyoteknoloji uygulamalarıyla en iyi şekilde değerlendirilebilmesi için öneriler getirilmektedir. Bu çerçevede, GDO'ların üretiminin ve kullanımının yaygınlaşmasına bağlı olarak ortaya çıkabilecek ekolojik ve sosyo-ekonomik risklerin en iyi şekilde kontrol edilebilmesi için, bütün kurum ve kuruluşlarıyla uygulanabilecek nitelikte etkin bir“Biyolojik güvenlik Yasası”'nın gerekli olduğu ve çıkarılacak biyolojik güvenlik yasasına bütüncül yaklaşımın gereği olarak sosyo-ekonomik risklerin kontrol edilebilmesi için, ayrıca“sosyo-ekonomik analiz”şeklinde risk değerlendirmesi bölümünün eklenmesinin gerekli olduğu belirtilmektedir. 198
Özet (Çeviri)
ABSTRACT This study deals with the risks that the production and use of organisms which are changed by the applications of modern biotechnology can create against the continuity of natural environment and socio-economical structure and with the management of these risks within the biological security system. The study composed of 3 sections. In the first section (GMOs and Evolutionary Period), production forms and application areas of GMOs are studied in connection with evolutionary period that ensures the formation of populations and ecological balances. In this context, applications of improrement in terms of genes which are based on gene transfer between different species are evaluated according to adaptations gained by organisms against environmental conditions in which they are, as a result of evolutionary period and according to special gene pools. In second section (Effects of GMOs) effects of GMOs are studied. Effects of GMOs are examined in two groups as negative and positive effects. Negative effects are studied in two parts as effects on natural environment and effects on socio- economical structure. In tihs section, depending on the experimental findings reached by literature scannig, dimensions of ecological risks of GMOs are widely explained. In the third section (The Produce and Use of GMOs), first world situation of GMO's production and usage and biological security regulations which are brought in order to prevent the affects of GMOs against natural environment are studied; then the formation of modern biotechnological policies, set in parallel to biological diversity policies in Turkey, is given and the regulation studies performed during the harmonization period to the EU norms are explained. In the section of Results and Evaluation, the controllability of each risk type of GMO's towards natural environment are analyzed at an item level according to EU 199directives and Draft Regulation arrangements of Agriculture Ministry of Turkish Republic and two biological security regulations are compared in terms of ensuring protection level against aforementioned risks. On the other hand, Turkish Biological Security Regulation is evaluated by comparing it with international agreement related to management of GMOs and genetical resources and with related directives ofEU. In the last part of Result and Evaluation, the suppositions on which the study is based are evaluated in the light of data arising from the whole study. In this context, in the light of findings reached in the study, it has been unterstood that the suppositions about regulations related with GMOs'.ecological risks, socio- economical risks and management of GMOs'risks are confirmed. From this point on, some suggestions are brought for appreciation of national gene resources together with the applications of modern biotechnology in the best way. Within this frame, it is stated that an effective“Biological Security Law”that can be applied by all institutions and establishments is needed in order to control the ecological and socio-economical risks that can arise from on the widening of production and use of GMO's. In addition, a section of risk evaluation like“socio- economical analysis”is needed to be added to biological security law in order to control the socio-economical risks. 200
Benzer Tezler
- Genetiği değiştirilmiş organizmalar (GDO) ve Türkiye'de ki hukuki boyutu
Genetically modified organisms (GMO) and its legal dimension in Turkey
İSMAİL SERHAN AYHAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
BiyolojiGiresun ÜniversitesiBiyoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. KÜLTİĞİN ÇAVUŞOĞLU
- Genetik yapısı değiştirilmiş organizma ve ürünlerden doğan hukuki sorumluluk
Legal liability for a genetically modified organism and its products
SİMGE AKSU
- Trabzon ilinde çalışmakta olan diyetisyen, gıda ve ziraat mühendislerinin genetiği değiştirilmiş organizmalar hakkındaki bilgi düzeyleri ve tutumları
Knowledge level and attitude of dieticians, food engineers and agricultural engineers about genetically modified organism working in Trabzon
SİMGE ERDOĞAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2013
Beslenme ve DiyetetikKaradeniz Teknik ÜniversitesiHalk Sağlığı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MURAT TOPBAŞ
- Avrupa Birliği ve Türk hukukunda genetik yapısı değiştirilmiş organizmaların (GDO) karşılaştırmalı bir incelemesi
A comparative study of genetically modified organisms (GMO's) in European Union Law and Turkish Law
İLKER KARAÖNDER
Yüksek Lisans
Türkçe
2013
ZiraatÇanakkale Onsekiz Mart ÜniversitesiTarım Ekonomisi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HÜSEYİN TANER KUMUK
- İşlenmiş gıda ürünlerinde genetiği değiştirilmiş (GD) ürünlerin ve uygun DNA izolasyonu metodunun belirlenmesi
Determination of genetically modified (GM) products and appropriate DNA isolation method in processed food products
HİLAL KESKİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2014
BiyoteknolojiKaramanoğlu Mehmetbey ÜniversitesiBiyoloji Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. ÖZLEM ATEŞ SÖNMEZOĞLU