Kыргызстанда өстүрүлгөн жүгөрү сортторун генетикалык модификацияланган организмдердин болуусуна карата изилдөө
Kırgızistan'da yetiştirilen mısır çeşitlerine genetiği değiştirilmiş organizmaların dahil edilmesi
- Tez No: 918071
- Danışmanlar: DOÇ. DR. KADIRBAY ÇEKİROV
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Biyoteknoloji, Biotechnology
- Anahtar Kelimeler: Genetically modified organisms (GMOs), transgene, corn, genetic analysis
- Yıl: 2025
- Dil: Kırgızca
- Üniversite: Kırgızistan-Türkiye Manas Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Biyoteknoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 100
Özet
Türkçe Özet : Günümüzde rekombinant DNA teknolojisinin yaygın kullanımı sayesinde dünya genelinde yaygın olan birçok organizmanın (bitkiler, mikroorganizmalar ve hayvanlar) genetik yapısında değişiklikler yapıldığı bilinmektedir. Kırgızistan'da genetiği değiştirilmiş organizmaların (GDO) ekimi ve dağıtımı yasaktır. Ancak günümüzde devlet ve özel tohum satış kuruluşları çiftçilere kaliteli mahsul tohumları sağlayamamaktadır, bu nedenle çoğu mahsulün hibritleri ve çeşitleri tarımsal iyileştirme yoluyla yurt dışından ithal edilmektedir. Bu durum, genetiği değiştirilmiş mahsul tohumlarının ülkemize ithal edilmesi tehdidini oluşturmaktadır. Bu çalışmanın amacı, Kırgızistan'a ithal edilen mısır çeşitlerinin genetik modifikasyonunun derecesini belirlemek, bunları GDO üzerinde analiz etmekve CTAB yöntemini kullanarak sekans analizi yapmaktır.Yabancı gen olarak Avrupa Birliğince onaylanmış ve pek çok transgenik üründe düzenleyici diziler olarak kullanılan 35S promotorü ve NOS terminatörü, higromisin direnç geni (hpt), cry1AС ve cry3A genileri kullanıldı. Bu dizilere ve genlere ait özgün primerler ile yapılan kalitatif PCR‟a tabi tutuldu. Jelelektroforez sonuçlarına elde edildi. Bu tez çalışması çerçevesinde, Kırgız Cumhuriyeti'nde ekim ve yetiştiriciliğine izin verilen 35 çeşit tahıl ve yem mısırının genetik modifikasyonlarını belirlemek için yabancı genlerin içeriği için kalitatif bir genetik analiz yapılmıştır.Çalışma, NOS terminatörünün (Agrobacterium tumefaciens), ve 35S promotörünün (karnabahar mozaik virüsü), higromisin geninin yanı sıra mısır çeşitlerinin genetik modifikasyonu sonucu genetik modifikasyona uğramış higromisin ve cry1as genlerinin yerleştirildiği cry3A ve cry1AC gen dizilerinin tanımlanmasını içermektedir. Son tahminlere göre Dünya nüfusunun 2050 yılında 10 milyara ulaşması bekleniyor. Bu durum, küresel iklim değişikliğiyle birlikte gıda güvenliği ve enerji üretimiyle ilgili sorunlar yaratmakta ve insanlığın bu sorunları hafifletmek ve çözmek için yeterli önlemleri almasını gerektirmektedir. Son yıllardaki yenilikler emeğin, toprak kaynaklarının ve sermayenin verimli kullanımını teşvik ederek küresel tarımsal üretimde önemli bir artışa yol açmıştır. Ancak aynı zamanda iklim değişikliği, bitki hastalıkları, zararlılar, şehirleşme gibi bir takım faktörlerin yanı sıra toprak üzerindeki kuvvetli baskı, organik madde kaybı, mineral gübrelerin aşırı kullanımı, toprak kirlilik ve erozyon, tuzluluk, oksidasyon ve genetik çeşitliliğin kaybına bağlı kayıplar. Günümüzün biyoteknolojisi ve genetik mühendisliği tarım, sağlık hizmetleri ve diğer alanlarda sürdürülebilir kalkınma için güçlü araçlardır. Genetik mühendisliği teknolojilerindeki ilerlemeler, araştırmacıların bitki ve hayvanların genomları üzerinde moleküler manipülasyonlar yaparak genetiği değiştirilmiş bitki ve hayvanlar elde etmelerine olanak sağlamıştır. Dünya Sağlık Örgütü'ne göre“Genetiği değiştirilmiş organizmalar (GDO), genetik materyali (DNA) değiştirilmiş organizmalardır ve bu tür değişiklikler doğal üreme veya doğal rekombinasyon sonucu mümkün değildir.”GDO, ilgili geni kendi doğal DNA'sına taşıyan küçük bir yabancı DNA parçasının laboratuvarda genetiği değiştirilmiş bir organizmadır. Yeni genetik ortamda ifadesini kolaylaştırmak için yabancı gene gerekli düzenleyici unsurlar eklenir. Genetiği değiştirilmiş mahsullerin yetiştirilmesi son yıllarda küresel bir olgu haline geldi ve her geçen yıl dünya çapında yayılmaya devam ediyor. 2019 tarihli Uluslararası Tarımsal Biyoteknoloji Edinimi Hizmeti'ne (Tarımsal Biyoteknoloji Edinimi için Uluslararası Hizmet) göre, genetiği değiştirilmiş bitkiler, 19'u gelişmekte olan ülke de dahil olmak üzere dünyanın 29 ülkesinde, 18 milyondan fazla çiftçi tarafından yetiştiriliyor. 190 milyon hektardan fazla ekilebilir alan bulunmaktadır. Rekombinant DNA teknolojisi kullanılarak başka bir organizmadan veya kendi türünden yeni bir genin aktarılmasıyla oluşturulan organizmalara“Genetiği değiştirilmiş organizma (GDO)”adı verilmektedir. GDO'lu organizmalar bir türden gen taşıyabileceği gibi başka cins ve türden genleri de taşıyabilir. Örneğin genetiği değiştirilmiş tütünde, rekombinant DNA teknolojileri kullanılarak bakterilerin belirli özelliklere sahip genleri, tütün bitkisinin genleri ile değiştirilmektedir. GDO'lu tarım ürünlerini tanımlamanın, aktarılan genin DNA dizisinin veya aktarılan genin son ürünü olan proteinin tespitine dayanan iki ana yöntemi vardır. Protein bazlı immünokimyasal testlerde, en yaygın olarak kullanılan ELISA yöntemi, belirli bir proteine bağlanmak için bir antikor ve onu ilgi konusu bir protein standardı ile karşılaştırmak ve reaksiyonun sonucunu ölçmek için antikora bağımlı bir enzim kullanır. Kapsamı, özgüllüğü, yüksek verimliliği ve hızı nedeniyle protein bazlı yöntemlere göre daha yaygın olarak kullanılan DNA bazlı yöntemler, genellikle çeşitli PCR tekniklerine dayalı DNA izolasyonu, tarama, tanımlama ve kantifikasyon adımlarından oluşur. Moleküler biyoloji araştırmalarında kullanılan DNA ekstraksiyonu ve saflaştırma işlemleri, tüm rekombinant DNA tekniklerinin ilk adımıdır. PCR analizi daha sonraki bir aşamada yapıldığından nükleik asitlerin kalitesi ve saflığı önemlidir. İnhibitör maddeler olmadan yüksek saflıkta nükleik asitler elde etmek için uygun ekstraksiyon yöntemleri kullanılmalıdır. DNA Bazlı Analiz Yöntemleri GDO analiz prosedürleri 3 adımdan oluşur: PCR bazlı tarama, tanımlama ve ölçüm. Tarım ürünleri ve gıdaların DNA bileşimi hakkında ilk bilgilerin elde edilmesi amacıyla yapılır. Taramanın amacı numunenin yabancı gen içerip içermediğini tespit etmektir. Bu amaçla pozitif ya da negatif tarama yöntemi kullanılabilir. Bu tez çalışması çerçevesinde genetik araştırma malzemesi olarak Kırgızistan'ın çeşitli bölgelerinde ekimine izin verilen çeşitli yemlik mısır çeşitlerinin örnekleri, çeşitli gıda satış noktalarında satılan hayvan yemi ve işlenmiş mısır örnekleri kullanılmıştır. Kırgızistan'da yetiştirilen mısır çeşidi ve hibrit örnekleri“Tarım Bakanlığı Bitki Genetik Kaynakları Devlet Merkezi Genetik Bankası”ve“Kırgız Tarımsal Bilim Araştırma Enstitüsü Bitki Genetik Kaynakları Bankası”ndan alınarakKırgızistan-Türkiye“Manas”Üniversitesi'nde, laboratuvarda yetiştirildi. Tam 35 Zararlıları öldürmek için tohumları 3 dakika boyunca %70 alkolle yıkayın. Daha sonra 1/1 sodyum hipoklorit ve su çözeltisinde 20 dakika sterilize edilir ve kimyasalların uzaklaştırılması için 7 kez distile su ile durulanır. Tohumlar oda sıcaklığında ve Petri kaplarında, steril filtre kağıdına sarılarak, kuruyuncaya kadar steril dolapta saklanmış ve daha sonraki işlemlerde Seçgin (2015)'in metodu biraz değiştirilerek kullanılmıştır. Tohumlar sıvı nitrojen ile muamele edilip steril havan tokmağı ile ezildikten sonra CTAB DNA izolasyon yöntemi kullanılarak ekstraksiyon işlemi gerçekleştirilir. CTAB yöntemi kullanılarak mısır ve işlenmiş mısır çeşitlerinden DNA izolasyonu; Prosedürlerin güvenilirliğini ve tekrarlanabilirliğini kontrol etmek amacıyla her numune için DNA izolasyonu üç kez tekrarlandı. Olası kontaminasyonu önlemek amacıyla izolasyonda kullanılacak malzeme ve solüsyonlar (CTAB tamponu) otoklavda 121°C'de 1,2 atm basınçta 15 dakika süreyle sterilize edildi. İşlem sırasında ortamdan olası kirlenme riskinin önüne geçmek amacıyla işlem adımları numune yerine musluk suyu (izolasyon kontrolü) kullanılarak gerçekleştirildi. Bilindiği gibi, Kırgızistan'da genetiği değiştirilmiş organizmaların (GDO'lar) yetiştirilmesi ve dağıtılması yasaktır. Bildiğiniz gibi Kırgızistan'da genetiği değiştirilmiş organizmaların (GDO) yetiştirilmesi ve dağıtımı yasaktır. Ancak günümüzde kamu ve özel tohum çiftlikleri çiftçilere kaliteli bitkisel tohum sağlayamadığı için çoğu bitkisel tohum tarımın gelişmiş olduğu yabancı ülkelerden ithal edilmektedir.Bu durum genetiği değiştirilmiş bitki tohumlarının ülkemize getirilmesi tehlikesini oluşturmaktadır. Kırgızistan'da son yıllarda“Organik Tarımsal Üretime Dair Kanun”çıkarılarak saf organik tarım ürünlerinin üretimine ağırlık verildi. Ancak bazı raporlara göre mısır, soya fasulyesi, patates, lahana, domates, salatalık, pancar, pamuk ve diğer çeşitli tohumlar gibi GDO'lu mahsullerin tohum potansiyeli, herhangi bir gerekli kontrol (örneğin GDO analizi) yapılmadan Kırgızistan'a giriyor.Bu durum elbette Kırgızistan'ın doğal florası ve biyolojik çeşitliliği için potansiyel bir tehdit oluşturmaktadır. Günümüzde genetiği değiştirilmiş ürünlerle ilgili tartışmalara rağmen bu ürünlerin ekim alanı her geçen yıl artmaktadır. Aynı zamanda genetik mühendisliği teknolojisiyle üretilen gıda ve yem de artıyor. Bu gıda ve yemlerin biyolojik güvenliği birçok ülkede önemli bir tartışma konusudur. Genetiği değiştirilmiş ürünlerin kullanımının çevre ve insan sağlığı üzerinde uzun vadeli olası sonuçları nedeniyle bunların kontrollü bir şekilde üretilip tüketiciye sunulması gerekmektedir. Bu amaçla birçok ülkede genetiği değiştirilmiş organizmalara (GDO) ilişkin düzenlemeler yapılmış ve bunların etiketlenmesi kanunen zorunlu hale getirilmiştir. Bu çalışmada farklı konsantrasyonlarda da olsa tüm örneklerden DNA ekstrakte edilebilmesi, CTAB DNA izolasyon yönteminin farklı işleme seviyelerindeki örnekler üzerinde güvenle kullanılabilecek bir yöntem olduğunu düşündürmektedir. CTAB yöntemi, bitkilerden saf DNA'nın ekstrakte edilmesi ve bitki kaynaklı materyaller ve gıdalardaki DNA'dan polisakkaritlerin uzaklaştırılması için etkili bir yöntemdir.Bu tez çalışmasında, yüksek oranda işlenmiş mısır DNA'sının, izole edilmiş DNA'ların 1.82 absorpsiyon oranı (A260/) gibi yüksek saflık seviyelerinde, düşük verimli numunelerde dahi izole edilerek PCR'de başarıyla kullanılabileceği gösterilmiştir. Çok sayıda çalışma CTAB DNA izolasyon yönteminin PCR bazlı GDO analiz çalışmalarında başarıyla kullanılabileceğini göstermiştir. AnahtarKelimeler: Genetiğideğiştirilmişorganizmalar (GDO), Transgenik, Mısır, Genetikanaliz.
Özet (Çeviri)
It is known that today, thanks to the widespread use of recombinant DNA technology, changes have been made to the genetic structure of many organisms (plants, microorganisms and animals) common throughout the world. The cultivation and distribution of genetically modified organisms (GMOs) is prohibited in Kyrgyzstan. However, today state and private seed sales organisations are unable to provide farmers with quality crop seeds, so hybrids and varieties of most crops are imported from abroad through agronomic improvement. This situation poses a threat of importation of genetically modified crop seeds into our country. The purpose of this study was to determine the degree of genetic modification of maize varieties imported to Kyrgyzstan, to conduct genetic analysis for the presence of transgenic traits in their genomes. Maize ranks second after soya beans in terms of genetic modification. Within the framework of this dissertation work, a qualitative genetic analysis for the content of foreign genes was conducted to determine the genetic modifications of 35 varieties and hybrids of grain and fodder maize allowed for cultivation and cultivation in the Kyrgyz Republic. The study included identification of cry3A and cry1AC gene sequences, in which the NOS terminator (Agrobacterium tumefaciens), camv 35S promoter (cauliflower mosaic virus), hygromycin gene, as well as hygromycin genes are embedded.
Benzer Tezler
- Kant çimento fabrikasının (Kırgızistan) phragmites australis bitkisi üzerine etkilerinin araştırılması
Кант цемент заводунун ишмердүүлүгүнүн Phragmites australis өсүмдүгүнө таасирлерин изилдөө
MAYRAMKAN BEYŞENOVA
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
BiyolojiKırgızistan-Türkiye Manas ÜniversitesiBiyoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İBRAHİM İLKER ÖZYİĞİT
- Geleneksel bankacılıkta İslam ilkelerine göre finansman: Kırgızistan uygulaması üzerine bir araştırma
Адаттагы банк системасында ислам принциптериндеги каржылоо: Kыргызстанда ишке ашуусу тууралу изилдѳѳ
ÇOLPON SULAYMANKULOVA
Yüksek Lisans
Türkçe
2010
İşletmeKırgızistan-Türkiye Manas Üniversitesiİşletme Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ARMAN T. TEVFİK
- Балдарга арналган мультфильмдерде универсалдуу баалуулуктардын чагылдырылышы: Kыргызстан жана Tүркиянын мисалында
Çocuk animasyon dizilerinin evrensel değerler bakımından incelenmesi: Kırgızistan ve Türkiye örneği
AYDAY ÖMÜRBEKOVA
Yüksek Lisans
Kırgızca
2025
Kırgızistan-Türkiye Manas Üniversitesiİletişim Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. VENERA ARİNOVA
- Kırgızistan'da faaliyet gösteren bankaların iç kontrol sistemlerinin incelenmesi
Investigation of internal control systems of banks operating in Kyrgyzstan - Kыргызстандагы банктардын ички контролдоо системасын изилдөө
MEHMET SARGUT
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
BankacılıkKırgızistan-Türkiye Manas Üniversitesiİşletme Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. EMİN YÜREKLİ
- 1960–80 yılları arasında kırgız edebiyatında uzun hikaye türü ve dönem incelemesi
Başlık çevirisi yok
KEMAL GÖZ
Doktora
Türkçe
2012
Türk Dili ve EdebiyatıKırgızistan-Türkiye Manas ÜniversitesiTürkoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. LAYLİ ÜKÜBAYEVA
PROF. DR. ORHAN SÖYLEMEZ