Geri Dön

Tarihi süreç içerisinde Sebeiyye

Saba'iyya in the historical period

  1. Tez No: 126408
  2. Yazar: SIDDIK KORKMAZ
  3. Danışmanlar: PROF.DR. HASAN ONAT
  4. Tez Türü: Doktora
  5. Konular: Din, Religion
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2003
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Ankara Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: İslam Mezhepleri Tarihi Bilim Dalı
  13. Sayfa Sayısı: 189

Özet

ÖZET Korkmaz, Sıddık, Tarihi Süreç İçerisinde Sebeiyye, Doktora Tezi, Danışman: Prof. Dr. Hasan Onat, 189s. Sebeiyye Fırkası ve sözde onun lideri olan Abdullah b. Sebe, Hz. Osman ve Hz. Ali dönemleri ile. sadece, tarihçi Taberî'nin kaynaklarından olan Seyf b. Ömer tarafından ilişkilendirilir. Seyf b. Ömer ise olayları anlatış biçimi ile meslektaşları olan öteki tarihçilerin yanında tek kalmaktadır. Bunun da ötesinde bu dönemde yaygın olduğunu iddia ettiği fikirler, oldukça sonra oluşmuş fikirlerdir. Ayrıca Seyfin aktardığı rivayetler içerisinde bu fırkaya mensup olduğunu iddia ettiği ama bu profile uymayan Ebû Zer, Ammâr b. Yâsir, Ester en- Nehâî ve öteki bazı isimler bulunmaktadır. Hulefâ-i Râşidîn dönemi hakkında Seyfin söyledikleri bir fırkaya anlamına gelmemektedir. Bu dönemde Sebeiyye ile kast edilen Hz. Osman'ın muhalifleridir. Seyf'in yaptığı ise açık bir anakronizm örneği durumundadır. Aynı kavram Emevîler döneminde bazı hareketlerle ilişkili olarak kullanılmıştır. Bu kullanımların hemen hemen hepsi kullanıldığı hareket içerisinde hasımlarını karalamak amacını taşımaktadır. Bu dönemdeki olayları nakleden tarihçilerin bir anakronizm yaptığını düşünmek zordur. Belki kendi mezhebi eğilimlerini rivayetlerine yansıtmışlardır. Sebeiyye kavramı tarihi süreç içerisinde“es-Sebeiyye el- Müfterin, 'Usbe Sebeiyye, Türâbiyye Sebeiyye, es-Sebbâbe, Sebeiyye Mütemenniye, Hemdâniyye Sebeiyye, es- Sebeiyye ed-Dullâl ve Sebeiyye Haşebiyye”gibi farklılıklar içerisinde kullanılmıştır. Kavram Muhtar es-Sakafî hareketinden sonra bir fırka adı gibi anlaşılmaya başlamış olmalıdır. Tarihçi Seyfin rivayetlerini oluşturan etken de bu dönemdeki kullanım olmalıdır. Seyf den sonra gelen alimler ise muhtemelen onun rivayetlerinin etkisinde kalarak Sebeiyye'yi bir fırka gibi algılamaya başlamış olmalıdır. Özellikle makâlât yazarları bu kavramı Hz. Ali'nin çevresindeki bir gurup gibi algılamışlardır. İlk dönem kaynaklarında Sebeiyye, geneli itibariyle Yemenlileri kast etmek için kullanılmıştır. Bu içeriğine ilaveten Hz. Osman muhaliflerinden Kinâne b. Bişr et-Tüceybî, Ruşeyd el-Hecerî ve Umeyr b. el-Dabbî el-Bürcümî ve bazı Şiî eğilimli isimlerden Câbir el- Cu'fî, Abdullah b. Amr b. Harb el-Kindî, Muğîre b. Said el-Iclî ve Muhammed b. Sâib el- Kelbî'ye sıfat olarak da kullanılmıştır. Bu kavramla ilişkilendirilen temel fikirlerden vasilik ve rec'at gibi inanışlar, Hz. Osman ve Hz. Ali dönemleri ile ilişkili olmayıp, hicrî birinci asrın sonlarına doğru oluşmuş ve yaygınlaşmıştır.

Özet (Çeviri)

ABSTRACT Korkmaz, Sıddık, Saba'iyya in the Historical Period, Ph.D., Advisor: Prof. Dr. Hasan ONAT, 189p. The Saba'iyya and its alleged leader 'Abd Allah b. Saba' have been connected with the times of 'Uthmân and Ali only by Sayf b. 'Umar, one of the informants of al-Taban. Sayf b. 'Umar, in his relating the events, differs from other historians. Besides, the ideas which were, according to Sayf, common at that time belong to the considerably later period. Morever, among the narrations reported by Sayf there are some figures such as Abû Zarr, Ammâr b. Yâsir and Ashtar al-Nakha'î who were attached to this sect by Sayf, although, they don't correspond tû this profile. What Sayf narrated about the time of Khulafa' al-Râshidûn does not show that al-Saba'iyya existed at that time as a sect. In this period al-Saba'iyya was used to mean the opponents of Uthmân. Accordingly what Sayf did was a good example of anachronism. The same concept, namely al-Saba'iyya, has been used in the Umayyad period in connection with some movements. Almost all these concepts have been used to slander their opponents. On the other hand, it is difficult to assume that the historinas who reported these events made anachronism. They may have, however, reflected their sectarian tendencies in their narations. During the the course of history this concept has been used in various forms such as al-Saba'iyya al-Muftarin, 'Usba al-Saba'iyya, Turâbiyya Saba'iyya, al-Sabbaba, Saba'iyya Mutamanniyya, Hamdâniyya Saba'iyya, al-Saba'iyya al-Dullâl and Saba'iyya Khashabiyya. After the revolt of Mukhtâr al-Thaqafî, this concept, most probably, came to be understood as the name of a sect and hence it was this usage that had an influence on the narrations of Sayf. The historians coming after Sayf, probably being influenced by Sayf, must have come to perceive al-Saba'iyya as a sect. In particular, the heresiographers have understood this concept as a group around Ali b. Abî Tâlib. In the early sources, al-Saba'iyya has been used, in general, to refer to Yamanites. In addition to this, it has been also used to describe some the opponents of Uthmân such as Kinâna b. Bishr al-Tujaybî, Rushayd al-Hajari and 'Umayr b. al-Dâbbî, and some persons with Şhi'ite inclinations like Jâbir al-Ju'fi, 'Abd Allah b. 'Amr b. Harb al-Kindî, Mughîra b. Sa'îd al-Tjlî and Muhammad b. Sâib al-Kalbî. The ideas such as wasaya and rafa which were attached to this concept have no connection with the times of Uthmân and Alî, and they had. come to being and spread towards the end of the first century of hijra.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    87663

    Tarihi süreç içerisinde Türk toplumunda aydın

    Intellectual in Turkish society throughtout the historical process

    VURAL YAVUZ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    1999

    SosyolojiKırıkkale Üniversitesi

    Sosyoloji Ana Bilim Dalı

    YRD. DOÇ. DR. DOLUNAY ŞENOL ÇEVİK

  2. Tez No

    772890

    Bir Hanefî fakihi olarak Abdülhay Leknevî ve mezhep içi ihtilafları

    Abdulhay Leknevî as a Hanafi jurist and his conflicts within the sect

    SIRRI FUAT ATEŞ

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2022

    HukukNecmettin Erbakan Üniversitesi

    Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. AHMET YAMAN

  3. Tez No

    344386

    Etik, iş etiği ve sağlık hizmetlerinde etik: Çivril Devlet Hastanesi sağlık personelinde iş etiği algısı

    Ethics in business ethics and health services: Çivril perception of business ethics State Hospital

    CEMİLE ELTAN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2013

    HastanelerBeykent Üniversitesi

    İşletme Yönetimi Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. MEHMET FİKRET GEZGİN

  4. Tez No

    280801

    Şehir coğrafyası açısından Vezirköprü (Samsun)

    Urban geography of Vezirköprü (Samsun)

    KORAY KOR

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2010

    CoğrafyaUşak Üniversitesi

    Coğrafya Ana Bilim Dalı

    YRD. DOÇ. DR. BASİM SAATÇİ

    YRD. DOÇ. DR. YAHYA KADIOĞLU

  5. Tez No

    611925

    1991-2015 yılları arasında Japonya-Rusya Federasyonu ilişkileri

    Relations between Japan and the Russian Federation in 1995-2015

    LEYLA NASIROVA

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2020

    Uluslararası İlişkilerİstanbul Üniversitesi

    Avrasya Araştırmaları Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. MUSTAFA AYDIN

Geri Dön