Tarihi süreç içerisinde Sebeiyye
Saba'iyya in the historical period
- Tez No: 126408
- Danışmanlar: PROF.DR. HASAN ONAT
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Din, Religion
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2003
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: İslam Mezhepleri Tarihi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 189
Özet
ÖZET Korkmaz, Sıddık, Tarihi Süreç İçerisinde Sebeiyye, Doktora Tezi, Danışman: Prof. Dr. Hasan Onat, 189s. Sebeiyye Fırkası ve sözde onun lideri olan Abdullah b. Sebe, Hz. Osman ve Hz. Ali dönemleri ile. sadece, tarihçi Taberî'nin kaynaklarından olan Seyf b. Ömer tarafından ilişkilendirilir. Seyf b. Ömer ise olayları anlatış biçimi ile meslektaşları olan öteki tarihçilerin yanında tek kalmaktadır. Bunun da ötesinde bu dönemde yaygın olduğunu iddia ettiği fikirler, oldukça sonra oluşmuş fikirlerdir. Ayrıca Seyfin aktardığı rivayetler içerisinde bu fırkaya mensup olduğunu iddia ettiği ama bu profile uymayan Ebû Zer, Ammâr b. Yâsir, Ester en- Nehâî ve öteki bazı isimler bulunmaktadır. Hulefâ-i Râşidîn dönemi hakkında Seyfin söyledikleri bir fırkaya anlamına gelmemektedir. Bu dönemde Sebeiyye ile kast edilen Hz. Osman'ın muhalifleridir. Seyf'in yaptığı ise açık bir anakronizm örneği durumundadır. Aynı kavram Emevîler döneminde bazı hareketlerle ilişkili olarak kullanılmıştır. Bu kullanımların hemen hemen hepsi kullanıldığı hareket içerisinde hasımlarını karalamak amacını taşımaktadır. Bu dönemdeki olayları nakleden tarihçilerin bir anakronizm yaptığını düşünmek zordur. Belki kendi mezhebi eğilimlerini rivayetlerine yansıtmışlardır. Sebeiyye kavramı tarihi süreç içerisinde“es-Sebeiyye el- Müfterin, 'Usbe Sebeiyye, Türâbiyye Sebeiyye, es-Sebbâbe, Sebeiyye Mütemenniye, Hemdâniyye Sebeiyye, es- Sebeiyye ed-Dullâl ve Sebeiyye Haşebiyye”gibi farklılıklar içerisinde kullanılmıştır. Kavram Muhtar es-Sakafî hareketinden sonra bir fırka adı gibi anlaşılmaya başlamış olmalıdır. Tarihçi Seyfin rivayetlerini oluşturan etken de bu dönemdeki kullanım olmalıdır. Seyf den sonra gelen alimler ise muhtemelen onun rivayetlerinin etkisinde kalarak Sebeiyye'yi bir fırka gibi algılamaya başlamış olmalıdır. Özellikle makâlât yazarları bu kavramı Hz. Ali'nin çevresindeki bir gurup gibi algılamışlardır. İlk dönem kaynaklarında Sebeiyye, geneli itibariyle Yemenlileri kast etmek için kullanılmıştır. Bu içeriğine ilaveten Hz. Osman muhaliflerinden Kinâne b. Bişr et-Tüceybî, Ruşeyd el-Hecerî ve Umeyr b. el-Dabbî el-Bürcümî ve bazı Şiî eğilimli isimlerden Câbir el- Cu'fî, Abdullah b. Amr b. Harb el-Kindî, Muğîre b. Said el-Iclî ve Muhammed b. Sâib el- Kelbî'ye sıfat olarak da kullanılmıştır. Bu kavramla ilişkilendirilen temel fikirlerden vasilik ve rec'at gibi inanışlar, Hz. Osman ve Hz. Ali dönemleri ile ilişkili olmayıp, hicrî birinci asrın sonlarına doğru oluşmuş ve yaygınlaşmıştır.
Özet (Çeviri)
ABSTRACT Korkmaz, Sıddık, Saba'iyya in the Historical Period, Ph.D., Advisor: Prof. Dr. Hasan ONAT, 189p. The Saba'iyya and its alleged leader 'Abd Allah b. Saba' have been connected with the times of 'Uthmân and Ali only by Sayf b. 'Umar, one of the informants of al-Taban. Sayf b. 'Umar, in his relating the events, differs from other historians. Besides, the ideas which were, according to Sayf, common at that time belong to the considerably later period. Morever, among the narrations reported by Sayf there are some figures such as Abû Zarr, Ammâr b. Yâsir and Ashtar al-Nakha'î who were attached to this sect by Sayf, although, they don't correspond tû this profile. What Sayf narrated about the time of Khulafa' al-Râshidûn does not show that al-Saba'iyya existed at that time as a sect. In this period al-Saba'iyya was used to mean the opponents of Uthmân. Accordingly what Sayf did was a good example of anachronism. The same concept, namely al-Saba'iyya, has been used in the Umayyad period in connection with some movements. Almost all these concepts have been used to slander their opponents. On the other hand, it is difficult to assume that the historinas who reported these events made anachronism. They may have, however, reflected their sectarian tendencies in their narations. During the the course of history this concept has been used in various forms such as al-Saba'iyya al-Muftarin, 'Usba al-Saba'iyya, Turâbiyya Saba'iyya, al-Sabbaba, Saba'iyya Mutamanniyya, Hamdâniyya Saba'iyya, al-Saba'iyya al-Dullâl and Saba'iyya Khashabiyya. After the revolt of Mukhtâr al-Thaqafî, this concept, most probably, came to be understood as the name of a sect and hence it was this usage that had an influence on the narrations of Sayf. The historians coming after Sayf, probably being influenced by Sayf, must have come to perceive al-Saba'iyya as a sect. In particular, the heresiographers have understood this concept as a group around Ali b. Abî Tâlib. In the early sources, al-Saba'iyya has been used, in general, to refer to Yamanites. In addition to this, it has been also used to describe some the opponents of Uthmân such as Kinâna b. Bishr al-Tujaybî, Rushayd al-Hajari and 'Umayr b. al-Dâbbî, and some persons with Şhi'ite inclinations like Jâbir al-Ju'fi, 'Abd Allah b. 'Amr b. Harb al-Kindî, Mughîra b. Sa'îd al-Tjlî and Muhammad b. Sâib al-Kalbî. The ideas such as wasaya and rafa which were attached to this concept have no connection with the times of Uthmân and Alî, and they had. come to being and spread towards the end of the first century of hijra.
Benzer Tezler
- Milli Mücadelede ve Cumhuriyetin ilk yıllarında Denizli sağlık hizmetleri (1919-1938)
Denizli health services in the National Struggle and in the first years of the Republic (1919-1938)
ALİ TOMALI
- Bozkırlı Türklerde askerlik
Soldiership in Steppe Turks
HAKAN NİŞANCI
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
TarihMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
PROF. DR. OSMAN YORULMAZ
- Çağdaş Türk Hukukundaki ispat vasıtalarının İslam Hukuku açısından değerlendirilmesi
The evaluation of the Islamic Law in contemporary Turkish Law
TAHA YILMAZ
Doktora
Türkçe
2019
HukukAtatürk ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. DAVUT YAYLALI
- Yozgat ili 1. Ulusal Mimarlık Dönemi yapılarının analizi ve üslup değerlendirmesi
Yozgat province 1 term structure analysis of national architectural style and evaluation
AYŞEGÜL KOÇ ÜNLÜSOY
Yüksek Lisans
Türkçe
2010
MimarlıkSelçuk ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. BAHTİYAR EROĞLU
- Tarihi süreç içerisinde kıyı alanlarının kamusal kullanımına kentsel tasarım yaklaşımları-Haliç örneği
Use of coastal areas i̇n hi̇story process- urban desi̇gn approaches- Hali̇ç
KIYMET PINAR KIRKIK
Yüksek Lisans
Türkçe
2010
Mimarlıkİstanbul Kültür ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. RIFAT KORAY GOKAN