Deprem tehlikesi altındaki kentsel yerleşmelerde deprem riskinin değerlendirilmesi: Cihangir örneği
Evaluating earthquake risk in urban settlements under earthquake risk: Cihangir case study
- Tez No: 127137
- Danışmanlar: PROF. DR. NURAN ZEREN GÜLERSOY
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Şehircilik ve Bölge Planlama, Urban and Regional Planning
- Anahtar Kelimeler: Deprem, Risk Azaltımı, Kent Planlaması, Kentsel Tasarım, Cihangir, Sakınım Planlaması vn, Earthquake, Mitigation, Urban Planning, Urban Design, Cihangir, Contignency Planning DC
- Yıl: 2002
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Kentsel Tasarım Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 157
Özet
DEPREM TEHLİKESİ ALTINDAKİ KENTSEL YERLEŞMELERDE DEPREM RİSKİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ: CİHANGİR ÖRNEĞİ ÖZET Dünya genelinde artan kentleşme oranı, bir doğa olayı olan depremi, bir "afef'e dönüştürmektedir. Afetlerin her ülkedeki tehlike düzeyi, ülke özelliklerine bağlı olarak değişmektedir. Örneğin gelişmekte olan ülkelerde, kaynaklar, gelişimle ilgili konulara ayrıldığı için afete hazırlık konularında yeterince çalışma yapılmaması buna bir örnek olarak verilebilir. Bu çalışma konusunun seçilme nedeni, gelişmekte olan bir ülke olan Türkiye'de 30 yıllık bir süre içinde İstanbul kentsel alanını etkileyecek bir deprem beklentisi olmasıdır. Beklenen depremin etkilerinin azaltımına yönelik olarak en üst ölçekteki ülke ve bölge planlarından en alt ölçekteki yapıyla ilgili kararlara kadar çeşitli çalışmaların yapılması gerekliliği bulunmaktadır. Çalışmanın amacı, kentsel alanda yıkıcı bir deprem gerçeği karşısında planlama anlamında ne tür çalışmalar yapılabiliri araştırmak ve Cihangir semtinde seçilmiş olan örnek alan üzerinde uygulama yapmaktır. Çalışma kapsamında depremin genel etkileri, tarihçesi, Dünyada ve Türkiye'de deprem riski azaltımına yönelik olarak geliştirilmiş deneyimler, literatür araştırması kapsamında incelenmiştir. 2. Bölümde deprem olgusu, depremin etkileri ve tarihçesi ile bu konuda ülkemizde yapılmış olan yasal düzenlemeler incelenmiştir. 3. Bölümde Dünyada ve Türkiye'de yapılmış olan planlama uygulamaları incelenmiştir. Bu uygulamalar, Japonya'da ve A.B.D.'ndeki risk azaltımı örnekleri ile Birleşmiş Milletler Destekli RADIUS projelerini kapsamaktadır. Çalışmada literatür taranması, ilgili kurum ve kuruluşlarla görüşmeler yapılması, alansal analiz yapılması, bu analizlerin bilgisayar ortamına aktarılması, yöntemleri kullanılmıştır. Değerlendirilen sistem kapsamında analiz verilerine dayanarak deprem riski azaltımı projesi AutoCad 2000 ve Photoshop 6.0 programlan kullanılarak oluşturulmuştur. Değerlendirilen bilgiler çerçevesinde 4. Bölümde kent planlaması, kentsel tasarım ve sakınım planlaması süreçleri deprem riski azaltımı açısından değerlendirilmiştir. Bu değerlendirmeler sonucunda ortaya çıkarılan öneriler; Kent Planlaması'nda ¦ Arazi Kullanımı ¦ Yoğunluk ¦ Yerleşim Dokusu¦ Altyapı Donatılan, ana başlıklarında değerlendirilmiştir. Kentsel Tasarımda ise, ¦ Yapı Düzeni, ¦ Yapı Formu, ¦ Açık Alan Tasarımı ana başlıklarında değerlendirilmiştir. 4. bölümün sonucunda, mevcut kent planlaması sisteminin deprem riskinin değerlendirmesi açısından kısıtlı olanaklara sahip olduğu tespitinden yola çıkarak, daha etkin bir planlama için, Sakınım Planlaması içeriğinde yeralan Deprem riski Değerlendirmesi ile mevcut Kent Planlaması süreci entegre edilerek bir yöntem oluşturulmuştur. Mevcut kent planlaması sürecinde deprem riski, jeolojik yapı analizi olarak sürece katılmaktadır. Bu yöntem alansal analiz aşamasının, daha detaylı bir sistemle ele alınmasını ve sentez aşamasının üç aşamalı bir deprem riski değerlendirmesi sürecine dönüşmesini öngörmektedir. Detaylı alansal analiz süreci yapıların envanterinin çıkarılmasına olanak sağlayan bir bina envanteri ve buna dayanan bir mikrobölgeleme çalışmasını kapsamaktadır. Deprem riskinin değerlendirilmesi aşamasında ise yapılan, Kentsel Hassasiyet Analizi, Kentsel Risk Haritası ve Faaliyet Planı, bir sonraki aşamada yer alan Öneri planına temel oluşturacak verilerin sentezini oluşturulmaktadır. Kentsel Tasarım ve Kent Planlaması uygulama aşamalarında kullanılabilecek uygulama önerileri de mevcut literatürün ve uygulamaların incelenmesi sonucunda elde edilmiş olan verilerdir. Oluşturulan bu yöntem içinde yer alan deprem riski değerlendirmesi süreci ve incelenen uygulama önerileri, 5. Bölümde uygulama alanı olan Cihangir'de hazırlanan öneri planı kapsamında değerlendirilmiştir. Cihangir semti içindeki üç mahallede : Cihangir, Pürtelaş, Kılıçalipaşa Mahallelerinde bütün binalar analiz edilmiştir. Ayrıca semtin yakın çevresinde yer alan önemli yapılar ve tehlikeli kullanımlar da çalışma kapsamında analiz edilmiştir. Kentsel alanlarda deprem riski azaltımına yönelik yapılabilecek yapısal çalışmaların daha etkili olabilmesi için bir üst ölçek olan kent planlaması ve kentsel tasarım aşamalarında da deprem riskinin değerlendirilmesi ve planlama sürecine katılması gerekmektedir. Mevcut kent planlaması sürecinde, jeolojik durum analizi olarak kısıtlı şekilde ele alınan deprem verisi gerek alansal analiz gerekse sentez aşamalarında yeterince değerlendirilememektedir. Çalışmanın uygulama bölümünde kullanılan yöntemin içeriğinde verilen bu süreç, planlama analizlerini bina envanteri çalışmasına ve sentez aşamasını deprem riski değerlendirilmesi aşamasına dönüştürmektedir. Bu çalışmada, standart planlama alansal analiz süreci izlenmiştir. Sentez aşamasında ise, Kentsel Hassasiyet Analizi, Kentsel Risk Haritası ve Faaliyet Planı hazırlanması aşamaları olmak üzere üç aşamalı bir değerlendirme yapılmıştır. Değerlendirme aşaması, önemli kullanımları, tehlikeli kullanımları, güçlendirme ve erişim önceliği verilecek kullanımları, potansiyel tehlike barındıran alanları ortaya çıkarmıştır. Bu belirleme çalışması Kentsel Hassasiyet analizinde alansal olarak, Kentsel Risk Haritası'nda yapı ölçeğinde hazırlanmıştır. Faaliyet Planı çalışma alanındaki potansiyel deprem kaynaklı risklere yönelik olarak yapılabilecek çalışmaları alansal olarak göstermektedir. Yapı ve nüfus yoğunluğunun yüksek olduğu alanlarda yoğunluğun düşürülmesi çalışmaları ve/veya trafik yol yön ve VIgenişlikleri ile ilgili düzenleme gerektiren taşıt yollan bu müdahalelere örnek olarak verilebilir. Deprem riskinin değerlendirildiği bu aşamanın sonucunda ortaya çıkarılan eylem türleri, öneri planını şekillendirmiştir. Öneri planı Faaliyet Planında öngörülmüş olan çalışmaların, parsel ve bina bazında; form, kullanım, kat adedi ve konum açısından verilmiş olan kararlan içermektedir. Sonuç olarak deprem riski azaltımı, kent planlaması ve kentsel tasarım ölçeklerinde de etkin bir biçimde uygulanabilmektedir ve topraklarının oldukça önemli bir kısmı deprem tehlikesi altında bulunan Türkiye'de, her ölçekte, deprem etkisi azaltımına yönelik benzeri çalışmaların ve uygulamaların yaygınlaşması gerekmektedir.
Özet (Çeviri)
EVALUATING EARTHQUAKE RISK IN URBAN SETTLEMENTS UNDER EARTHQUAKE RISK: CİHANGİR CASE STUDY SUMMARY Increasing urbanization rates, transform a natural earth movement, earthquakes into a disaster. Degree of danger changes in every country depending on the country's own specialties. For example, sources are mainly spent for development in developing countries, so that there isn't enough research study on disaster mitigation subjects. The reason for choosing this subject is within a developing country; Turkey, there is an expectation of an earthquake which will effect mainly Istanbul metropolitan area in 30 years period. There is a great necessity for making various studies in upper scale, country and region plans to lower scale structural decisions in mitigation field for expected earthquake. The purpose of this study is to make a research on what kind of studies can be made in planning across a devastating earthquake reality and make a sample plan on Cihangir urban area. Within the content of this study, general effects of earthquakes and experiences on earthquake risk mitigation around the World are examined. Second chapter consists of earthquake effects, history and legal state of earthquake issues in Turkey Law system. In this study the methods of making literature search, making face to face speeches with related institutions, making spatial analysis in the field and digitizing these analysis and within the proposed structure, transforming this data into proposal by using AutoCad 2000 drawing programme, are commonly used. In the third chapter risk mitigation project examples from the world are examined. These projects are from, USA, Japan and RADIUS projects, which are supported by United Nations Within the frame of evaluated data, in fourth chapter urban planning, urban design and contingency planning processes are evaluated through earthquake risk mitigation. As a result of this evaluation some suggestions are made. These are examined in Urban Planning under these headings:. Land Use,. Density vm. Urban Pattern. Infrastructure Facilities In Urban Design under these headings;. Location/Order of Structure. Form of Structure. Recreational Area Design At the end of the fourth chapter taking into consideration that existing urban planning system has limited opportunities in means of evaluating earthquake risk, a system is structured by integrating, existing urban planning process and earthquake risk evaluation within contingency planning for more effective planning. In urban planning process earthquake risk is evaluated only with geological structure analysis. For making effective structural studies there should be the attendance of evaluation of urban earthquake risk within urban planning and urban design studies. This method, formed within this study, foresees that spatial analysis becomes structure inventory data and synthesis level becomes earthquake risk evaluation process. Detailed spatial analysis consists of a structural analysis and microzoning process based on this analysis. In Evaluation of Urban Earthquake Risk process, a basis is formed as synthesis of data for a forthcoming level, Proposal Plan by Urban Vulnerability Analysis, Urban Risk Map and Action Plan. Proposed actions in urban planning and urban design are formed by searching the related literature and case studies. Urban Earthquake risk evaluation process and proposed actions are used in proposal plan in chapter five in case study of Cihangir. In three sites in Cihangir: Cihangir, Pürtelaş, Küıçalipaşa, all the buildings are analyzed. And also important buildings and/or buildings with dangerous usage within the close environment are analyzed. Spatial analysis level is made as in existing urban planning process because of time limitation. But in synthesis level there is a three staged evaluation process consisting Urban Vulnerability Analysis, Urban Earthquake Risk and Action Plan. During evaluation process, important buildings, and/or buildings with dangerous usage, structures which should have priorities for retrofitting or accessibility operations, areas which have potential dangers, etc., are made clear. For example, for areas, which are densely populated and/or settled, density decrease is proposed or there is proposal for direction and or shape of traffic roads where necessary. Action types, which are prepared as a result of evaluation of risk, form the final proposal plan. Proposal plan consists of decisions about form, usage, height and location of structures, spatial decisions where necessary, directions of the traffic ways.As a result it became clear that earthquake risk mitigation shall be used effectively in urban planning and urban design as well as architecture and construction engineering. In a country like Turkey, which has a great percentage of land under earthquake risk, studies focus on mitigation area should urgently be taken into consideration.
Benzer Tezler
- Afet ve risk yönetimi kapsamında Çankırı kent merkezindeki acil toplanma alanlarının uygunluk ve yeterliliklerinin analizi
The analysis of suitability and adequacy of emergency assembly areas in Çankırı city center within the scope of disaster and risk management
SİNEM PELİN KAYNAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Şehircilik ve Bölge PlanlamaErciyes ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ FULYA SINACI ÖZFINDIK
- A methodology to develop smart spatial management for natural hazard resilience: the case of duzce province
Doğal tehlikelere dayanıklılık için akıllı mekansal yönetimi geliştiren bir yöntem: düzce ili örneği
EBRU SATILMIŞ
Yüksek Lisans
İngilizce
2019
Şehircilik ve Bölge Planlamaİstanbul Teknik ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AZİME TEZER
- Türkiye'de üst düzey planlama sistemi ve yönetimine afet yönetimi kapsamında bakış
A look at the upper level planning system and its management through disaster management in Turkey
İ.BAKIR KANLI
Doktora
Türkçe
2003
Şehircilik ve Bölge Planlamaİstanbul Teknik ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
PROF. DR. YÜCEL ÜNAL
- Kentsel kültür mirasına yönelik risk azaltımı için bir yönetim modeli önerisi: İstanbul-Büyükada örneği
A management model for risk mitigation for urban cultural heritage: Istanbul-Büyükada case study
EVREN UZER VON BUSCH
Doktora
Türkçe
2010
Şehircilik ve Bölge Planlamaİstanbul Teknik ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NURAN ZEREN GÜLERSOY
- Reşadiye (Tokat) ilçe merkezinde deprem risk analizi
Earthquake risk analysis in Reşadiye town (Tokat)
İSMAİL BAYRAM
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
CoğrafyaOndokuz Mayıs ÜniversitesiCoğrafya Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HALİL İBRAHİM ZEYBEK