Bilişim teknolojilerinin çalışma yaşam kalitesi üzerindeki etkisi
Effects of information technology on quality of worklife
- Tez No: 127197
- Danışmanlar: PROF. DR. MEHMET HALUK ERKUT
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Endüstri ve Endüstri Mühendisliği, Industrial and Industrial Engineering
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2002
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Endüstri Mühendisliği Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 172
Özet
Organizasyonların, varlıklarını etkin şekilde sürdürebilmeleri için, bir yandan teknolojiyi yönetmeleri, öte yandan da belirli bir çalışma yaşam kalitesi düzeyine sahip çalışanları yönetmeleri gerekliliği öngörülmektedir. Bu iki kavram arasındaki ilişkinin ne olduğu ve bir organizasyon için nasıl ortaya konulacağı ise organizasyonun yönetim yaklaşımları ve anlayışı ile doğrudan ilişkilidir. Bu nedenle, bu çalışma, bilişim teknolojilerinin, çalışma yaşam kalitesini, yönetimin konu ettiği kaynaklar ve unsurlar aracılığı ile nasıl etkilediğinin araştırılmasına odaklanmıştır. Bir organizasyondaki bilişim teknolojilerinin niteliği ve düzeyi o organizasyondaki çalışma, iş yapma biçimini ve yönetim ortamım da biçimlendirmektedir. Bu açıdan bilişim teknolojilerinin çalışma yaşam kalitesi üzerindeki etkisi değişik yönetim unsurları üzerinden olmaktadır. Bu yaklaşım doğrultusunda Analitik Hiyerarşi Sürecine uygun bir model kurularak, bilişim teknolojilerinin yönetim kalitesi parametreleri üzerinden çalışma yaşam kalitesini nasıl etkilediği incelenmektedir. Yönetim kalitesi parametreleri; bir organizasyonda yer alan formal yapı, informal yapı, bilgi kaynaklan, fiziksel kaynaklar ve mali kaynaklar olarak ele alınmıştır. Çalışma yaşam kalitesi adı altında ifade edilmek istenen sekiz boyut ise aşağıdaki gibi tanımlanmaktadır:: 1. Güvenli ve sağlıklı çalışma koşullan: Mantıklı çalışma saatleri, hastalık ve yaralanma riskini azaltan fiziksel çalışma koşullan, belirli bir yaşın üzerindeki insanların güvenliği için işin potansiyel risk taşıması durumunda yaş limitleri 2. Becerileri geliştirme ve kullanma fırsatları: Çalışanın dış kontrol mekanizmalarına oranla iç kontrol mekanizmalarım kullanmalarını sağlayan görevlerin olması (autonomy), çalışanın çok çeşitli becerilerini kullanabileceği, tüm iş sürecini kavrayabilecek ve süreç hakkında anlamlı bilgi ve görüşe sahip olabilecek imkanlarının olması, bir işin tamamım ele alabilme ve planlama faaliyeti dahil, uygulama aktivitelerinin de sürece dahil edilmiş olması. 3. Sürekli Gelişim ve İyileştime Fırsatları : İş fırsatlarından çok kariyere odaklanılır ki bu da kişisel gelişim, yeni becerilerin uygulanması, ilerleme imkanı ve güvenlik gibi konulan içerir. 4. Organizasyona sosyal entegrasyon: Çalışanın içinde bulunulan organizasyonda bireysel kimliğini ya da özsaygısını kazanması, organizasyonda önyargılardan ixkurtulmaya, siyasal ve sosyal eşitliğe, artan hareketliliğe, çalışana destek olan temel takımlara (yüzyüze çalışılan kişilerden oluşan birincil ekipler), bu takımların ötesinde de bir topluluk bilincinin oluşmuş olmasına ve kişilerarası açıklık duygusunun gelişmiş olmasına bağlıdır. 5. Organizasyondaki Yasalar: Çalışanın sahip olduğu haklan ve bunları savunma yöntemlerini içerir. Organizasyonun kültüründe kişinin mahremiyetine saygı gösterme, değişimi tolere etme, serbest konuşmaya izin verme, organizasyonel ödüllerin dağıtımında adil davranmak ve bunları tüm işle ilgili konulara yansıtmak gibi kavramlar geniş bir dağılımda yer alabilir. 6. Çalışma ve Özel Yaşam Alam : Bu konu, çalışanın iş yaşamının özel yaşamım ne kadar işgal ettiği ile ilgilidir. Dengeli bir iş yaşamı, iş programlan, kariyer talepleri, seyahat zamanlarının sürekli boş zaman ve aileye ayrılan zamanı işgal etmeme, terfi ve teşviklerin coğrafi yer değiştirmeler gerektirmemesi ile çerçevelenir. 7. Çalışma yaşamının sosyal boyutu : Kendilerini sosyal anlamda sorumlu hissetmeyen organizasyonların çalışanları hızla yaptıkları işin değerini ve kariyerlerini yıpratmaya, özsaygılarım yitirmeye başlarlar. Çalışanın; organizasyonunu, üründe, atıklarda, pazarlama tekniklerinde, istihdam koşullarında, azgelişmiş ülkelerle ilişkilerinde, politik olaylara bakış açısında sosyal olarak sorumlu görüp görmemesini ifade etmektedir. 8. Yeterli ve adil ücretlendirme : Gelirin çalışanın sosyal yeterliliğini sağlamak, yapılan için karşılığını sağlamak anlamındadır. Uygulama alam olarak Türkiye'deki bankacılık sektörü içinde yer alan özel sermayeli ticaret bankaları seçilmiştir. Bilişim teknolojilerinin, finans sektöründeki uygulamaların çeşitliliği gözönüne alınarak önce organizasyonun yönetim kalitesi üzerindeki etkileri, sonra da yönetim kalitesi parametrelerinin çalışma yaşam kalitesinin sekiz boyutu üzerindeki etkisi ölçülmüştür. Uygulama 3 ana noktada odaklanmaktadır: 1. Bilişim teknolojilerinin çalışma yaşam kalitesi üzerindeki etkisinin analizi 2. Çalışma yaşam kalitesi kriterlerinin birbirleri ile olan ilişkilerinin analizi 3. Çalışma yaşam kalitesi kriterlerinin kurumsal parametrelerle (bankanın yaşı, çalışan sayısı, şube sayısı, eğitim düzeyi) olan bağlantısının analizi Birinci inceleme, Analitik Hiyerarşi Süreci ile kurulmuş olan modelle çözümlenmiş ve herbir banka için sıralanmış kriter endeksleri elde edilmiştir. Daha sonra, bu sonuçlar esas alınarak 2. ve 3. noktada açıklanan ilişkilerin istatistiksel analizleri gerçekleştirilmiştir. Araştırma göstermiştir ki; bankaların her birinin farklı çalışma yaşam kalitesi boyutu bilişim teknolojilerinden etkilenmektedir. Bununla birlikte aynı çalışma yaşam kalitesi boyutunu seçen bankalar arasında da kurumsal parametreler açısından bir benzerlik görülmemektedir. Ancak genel olarak tüm bankalar içinde bakıldığında bilişim teknolojilerinden etkilenen çalışma yaşam kalitesi boyutlarından sadece“organizasyona sosyal entegrasyon”boyutu, bankaların çalışan sayısı ve şube sayısı ile ilişkilidir. Yapılan araştırmalar sonucunda çalışma yaşam kalitesinin söz konusu sekiz boyutunun bir bütün olarak ele alınması gerektiği ve birbirlerinden çok yoğun şekilde etkilendikleri de ortaya konulmuştur. nsO«rf!*».*NTASVON M
Özet (Çeviri)
For organizations to survive effectively in the market, they have to manage technology as well as employees that have an appropriate level of quality of work life. The relationship between these two concepts and the way they are expressed for an organization are closely related to the organization's management attributes and management styles.That's why, this research is focused on the effects of information technologies on quality of work life by means of resources and concepts handled by the management. The characteristics and level of information technologies in an organization shape the work itself, working environment and managarial environment. For this reason, the effects of information technologies on quality of work life is realized by means of managerial aspects. According to this approach, an Analytical Hierarchy Process model is set up to analyse how information technologies affect quality of work life via managament quality parameters. Management quality parameters can be classified as formal and informal structure of the organization and resources of information, financial and physical. Quality of work life definition is based on the eight dimensions that taken together to provide a sense of what is often meant by Quality of Work Life. 1. Safe and Healthy Working Conditions: Reasonable work hours, physical working conditions that minimize the risk of illness and injury, and age limits imposed when work is potentially destructive to the welfare of persons above (or below) a certain age. 2. Immediate Opportunity to Use and Develop Human Capacities: Reflects the extend to which jobs have autonomy (personality of self control relative to external control), needs for the use of multiple skills, opportunities for the worker to obtain meaningful information and perspective about the total work process, embrace a whole task or sense of job closure, and the extend to which planning as well as implementation activities are included. 3. Opportunity for Continued Growth and Development: Focus is on career rather man job opportunities including personal development, application of new skills, advancement of opportunities and security. 4. Social Integration in the Work Organization: Whether the employee achieves personal identity and self-esteem is largely influenced by such workplace attiributes xias freedom from prejudice, egalitarianism, upward mobility, supportive primary groups and a general sense of interpersonal openness. 5. Constitutionalism in the Work Organization: What rights does an employee have and how can the employee protect those rights? There may be wide variations in the extend to which the organizational culture respects personal privacy, tolerates diversity and allows free speech, adheres to high standards of equity in distributing organizational rewards. 6. Work and Total Life Space: The extend to which there is a balanced role of work in the employee's other life spheres; this concept of a a balanced role encompasses work schedules, career demands, and travel requirements that do not continually take up leisure and family time on a regular basis. 7. The Social Relevance of Work-Life: Organizations which do not act in a socially responsible manner are suggested to cause increasing numbers of their employees to depreciate the value of their work and careers that, in turn, will affect their self- esteem. Does the worker percieve the organization to be socially responsible in its products, waste disposal, marketing techniques, employment practices, relations to the underdeveloped nations, participation in political campaigns and so forth? 8. Adequate and Fair Compensation: Does the income meet socially determined standards of sufficiency or the subjective standard of the recipient? Does the pay received for certain work bear an appropriate relationship for pay received for the work? Turkish banking sector has been chosen for application area. Among whole banking sector, all of the private trade banks have been taken into consideration. Considering the variety of applications of information systems in the financial sector, first the effects of information systems on the management quality of the organizations, second the effects of management quality parameters on eight dimensions of quality of work life have been measured. The study is focused on three dimensions: 1. The effects of information technologies on quality of work life 2. The interrelationships of the eight quality of work life dimensions 3. The relation of organizational parameters such as the age of the bank, number of employees, number of branches, the education level of employees with quality of work life dimensions The first focuseed area is analysed with a model set up according to the Analytical Hierarchy Process and the choices of the banks are ranked. The further analyses of the second and the third steps are made according to these results. The results have shown that each bank has chosen a different dimension of quality of work life. Accordingly, the banks that came up with the same dimension show no similarities in sense of organizational parameters. In general, "social integration in the work organization dimension is the only dimension that has a correlation with the number of branches and the number of employees. As a general result, all of the eight dimensions of the worklife quality have strong relations with each other and should be managed as a whole. Xll
Benzer Tezler
- Örgütlerde bilişim teknolojileri kullanımı, bilgi kalitesi ve inovasyonun çalışma yaşam kalitesi üzerine etkisi
The use of information technologies in organizations, the effect of information quality and innovation on quality of work life
CEMRE YILDIZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
İşletmeKahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesiİşletme Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ AHMET MELİH EYİTMİŞ
- Finansal piyasalarda elektronik risk ve denetimi
Electronic risc and auditing in the financial markets
HASAN ÖZKAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2002
BankacılıkMarmara ÜniversitesiSermaye Piyasası ve Borsa Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. AHMET ÇİLİNGİRTÜRK
- Akıllı ev cihazlarının dijital ikizleri üzerinden sosyal ve bilişsel beceriler kazanarak liberalleşmesi için sis bilişim ve dağıtık hesap defteri teknolojisi tabanlı bir mimari tasarım
An architectural design based on fog computing and distributed ledger technologies to liberalize smart home appliances by enabling social and coginitive upskilling via their digital twins
CANKAL ALTUN
Doktora
Türkçe
2020
Bilgisayar Mühendisliği Bilimleri-Bilgisayar ve KontrolTOBB Ekonomi ve Teknoloji ÜniversitesiElektrik-Elektronik Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BÜLENT TAVLI
- Ulusal Yapı Enformasyon Modellemesi (YEM/BIM) Kütüphanesi içeriğinin sektörel ihtiyaçları karşılayacak şekilde geliştirilmesi için bir araştırma: kapı örneği
A research for development of National Building Information Modelling (BIM) Library content in line with sectoral needs: The case of doors
GONCA AKKÜÇ
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. FETHİYE ECEM EDİS
- Akıllı kent kavramının akıllı yaşam ve akıllı insan bileşenlerinin değerlendirilmesi: İstanbul örneği
Evaluation of smart living and smart people components of the smart city concept in İstanbul
SEZİN ÇİDAM
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Jeodezi ve Fotogrametriİstanbul Teknik ÜniversitesiBilişim Uygulamaları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NESİBE NECLA ULUĞTEKİN