2,3-dihidroksi-9,10-antrakinon makro halkalı eter ve podand türevlerinin hazırlanması
Synthesis and podands derivatives of 9,10-anthraquinone-2,3-crown ethers
- Tez No: 127211
- Danışmanlar: PROF. DR. ÇAKIL ERK
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Kimya, Chemistry
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2002
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Organik Kimya Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 116
Özet
2,3-DİHİDROKSİ-9,10-ANTRAKİNON MAKRO HALKALI ETER VE PODAND TÜREVLERİNİN HAZIRLANMASI ÖZET Pedersen tarafından bulunmalarından sonra çeşitli yapılardaki makro halkalı eterler tasarlanmış ve karakterize edilmiştir. Özellikle kromoiyonofor ve floroiyonofor yapısında çeşitli makro halkalı eterlerin iyon bağlama özelliklerinin bulunmasından bu yana analitik amaçlı kromojenik makro halkalı eterler dizayn edilmiştir. Kromoforların tasarımı için Antrasen'in fotokimyası ilginç olmaları sebebiyle çalışmalarımıza ışık tutmuş olup bizi 9,10-antrakinon türevlerini araştırmaya yönlendirmiştir. 9,10-Antrakinonların türevlerinin yapıları kuvvetli asitlerle ve çeşitli sıcaklıklarda oldukça kararlı boyar maddeler olup n - » n ve n -» n geçişleri nedeni ile UV-VIS bölgede absorpsiyon verirler. Tez çalışmamızın birinci kısmında öncelikle kromofor özelliğe sahip olan 2,3- dihidroksi-9,10-antrakinon (lc) bileşiğinin değişik yöntemlerle sentezi gerçekleştirilmiştir. Bu amaçla katekol veya katekol dimetileterin ftalikanhidrit ile değişik katalizörler etkisiyle reaksiyonları sonucu 2,3-dihidroksi antrakinon (lc) bileşiği elde edilmiştir. Tez çalışmamızın ikinci kısmında ise ilk kısımda sentezlediğimiz 2,3-dihidroksi- 9,10-antrakinon (lc) bileşiği yeni crown eter türevlerine dönüştürülmüştür. Bu dönüştürme işlemi ilgili bileşiğin çeşitli polietilen glikol dihaloj enürlerle ve ditosilatlar ile Na2CC>3 veya K2CO3 gibi alkali karbonatların bulunduğu ortamda DMF veya DMSO varlığında reaksiyona sokulmasıyla yapılmıştır. Böylece değişik halka büyüklüğündeki 2,3,5,6,8,9-hekzahidroantra[2,3-b] [ 1,4,7, 1 0]tetraoksasiklo dodesin-12,17-dion (3a), 2,3,5,6,8,9,1 l,12-oktahidroantra[2,3-b][l,4,7,10,13]penta oksasiklopentadesin-15,20-dion (3b), 2,3,5,6,8,9,1 l,12,14,15-dekahidroantra[2,3-b] [1,4,7,10,13, 16]hekzaoksasiklooktadesin-18,23-dion (3c) crown eter türev sentezleri gerçekleştirilmiştir (Şema 1). Bu crown eter türevlerine ek olarak yine 2,3-dihidroksi-9,10-antrakinonun (lc), 1,2- dibromoetan ile Na2C03/DMF ile reaksiyonundan 2,3-Dihidroantra[2,3-b] [l,4]dioksin-6,l 1-dion (3d) bileşiği sentezlenmiştir. xııı1a o + o 1b Şema 1 : 2,3-Dihidroksi 9,10-antrakinon bileşiğinden çeşitli halka büyüklüğündeki crown eterlerin elde edilmesi. Çalışmalarımızın üçüncü kısmında ise diantrakinon crown eter sentezlerine yer verilmiştir. Bu amaç için 2,3-dihidroksi-9,10-antrakinon (lc) bileşiğinden çıkılarak 1,2-dibromoetan ve l-kloro-2-(2-kloroetoksi)etan bileşiklerinin DMF/Na2CO3 ile reaksiyonu sonucu sırasıyla 8,9,20,21-tetrahidrodiantra[2,3-b:2',3'-h][l,4,7,10] tetraoksasiklododesin-5,12,17,24-tetron (4a) ve 8,9,1 1,1 2,23,24,26,27-oktahidro diantra[2,3-b:2',3'-k][l,4,7,10,13,16]hekzaoksasiklooktadesin-5,15,20,30-tetron(4b) bileşikleri sentezlenmiştir (Şema 2). + X O X Na2C03
Özet (Çeviri)
SYNTHESIS AND PODANDS DERIVATIVES OF 9,10-ANTHRAQUINONE- 2,3-CROWN ETHERS SUMMARY Several types of macro cyclic ethers have been designed and characterized since their discovery by Pedersen. The chromogenic macrocycles designed have been used for analytical applications since the chromo- and fluoroionophore types of macrocycles have been found to be sensitive sensors for ion binding. On the other hand, the photochemistry of the anthracene have been interesting for the design of the chromophores while the 9,10-anthraquinone derivatives were recently searched. Their aromatic bodies are quite stable in strong acids and at elevated temperatures as the dyes which exhibited the absorptions due to n- »n transitions as well as ri-»n transitions. With this purpose, we prepared 2,3-dihydroxy-9,10-anthraquinone (lc) and its crown ethers using different methods. As presented in this work, the synthesis of the complex formation of 2,3-dihydroxy-9,10-anthraquinone derivatives of 2,3,5,6,8,9- hexahydroanthra[2,3 -b] [ 1,4,7, 1 OJtetraoxacyclododecine- 12,1 7-dione (3a), 2,3,5,6,8,9, 1 1, 1 2-octahydroanthra[2,3 -b] [ 1,4,7, 1 0, 1 3]pentaoxacyclopentadecine- 15,20-dione (3b) and 2,3,5,6,8,9,1 l,12,14,15-decahydroanthra[2,3-b][l,4,7,10,13,16] hexaoxacyclooctadecine-18,23-dione (3c) are shown in Scheme 1. P + OH OH 1b Scheme 1 : The synthesis of crown ethers with different ring sizes from 2,3-Dihydroxy 9,10- anthraquinone xviiIn addition to derivatives of crown ethers mentioned above, 2,3-Dihydroanthra[2,3- b] [l,4]dioxine-6,l 1-dione (3d) compound has been synthesized in a reaction of 2,3- dihydroxy-9,10- anthraquinone (lc) with 1,2-dibromoetan and Na2C03/DMF. Another derivatives of 2,3-dihydroxy-9,10- anthraquinone (lc), which are 8,9,20,21- tetrahydrodianthra[2,3-b:2',3'-h] [1,4,7, 1 0]tetraoxacyclododecine-5, 1 2, 1 7,24-tetrone (4a) and 8,9,1 l,12,23,24,26,27-octahydrodianthra[2,3-b:2',3,-k][l,4,7,10,13,16] hexaoxacyclooctadecine-5,15,20,30-tetrone (4b) have also been characterized as shown in Scheme 2. X O X Na2C03 (10) n = 0, X = Br (4a) n=1,X = CI (4b) Scheme 2 : The synthesis of dianthraquinone crown ethers from 2,3-Dihydroxy 9,10- anthraquinone We have proposed a method to synthesize the podands. With this purpose, 1,1'-[1,2- ethanediylbis(oxy)]bis(2-methoxybenzene) (5a) and l,l'-[oxybis(ethane-2,l- diyloxy)]bis(2-methoxybenzene) (5b) have been synthesized by using the reactions of o-methoxy phenol (Id) with 1,2-dibromoetan and l-kloro-2-(2-kloroetoksi)etan respectively. Later, 2,2'-[ethane- 1,2-diylbis(oxy)]bis(3-methoxy-9, 1 0-anthraquinone) (6a) and 2,2'-[oxybis(ethane-2,l-diyloxy)]bis(3-methoxy-9,l O-anthraquinone) (6b) have been prepared by using the reactions of those compounds by using Phythalicanhydride / phythalic chloride and different catalysts as shown in Scheme 3. OH OMe (1d) X(C2H40)nC2H4X ^. n=0, X = Br n=1,X = CI n=0, (5a) n=1,(5b) (1a) O n=0, (6a) n=1,(6b) O O Scheme 3 : The synthesis of bis-anthraquinone podands xvmAlso, the spectral results for the full structural identification of the compounds are given in Table 1. Table 1. The structural and spectroscopic data of the synthesized compounds XIX
Benzer Tezler
- 1,2-1,8-Antrakinon substitue makro halkalı eter sentezleri
The Synthesis of 1,2- and 1,8-antraquinone derivaties of crown ethers
ERBAY ERBAY
- Rumeks crispus otsu bitki kökünden elde edilen antrakinonlar
Antraquinonos from roots of rumex crispus
MENAR YILMAZ
- Bazı antrakinon bileşiklerinin asid-baz endikatörü özelliklerinin incelenmesi
Başlık çevirisi yok
N. BUKET AKSU
Yüksek Lisans
Türkçe
1985
Eczacılık ve Farmakolojiİstanbul ÜniversitesiAnalitik Kimya Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SEDAT İMRE
- Alizarin (1,2 dihidroksi antrakinon)'in asit sabitlerinin tayini ve koordinasyon bileşiklerinin oluşum koşullarının incelenmesi
Determination acid constants and investigation of coordination compounds formation conditions of alizarin (1,2 dihydroxy anthraquinone)
İHSAN BAPLİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2006
Gıda MühendisliğiMarmara ÜniversitesiKimya Ana Bilim Dalı
Y.DOÇ.DR. DİLEK BİLGİÇ
Y.DOÇ.DR. SERAP KARADERİ
- Rubia davisiana ehrend, bitkisinin antrakinonlarının izolasyonu, identifikasyonu ve boyacılıkta kullanımı
Başlık çevirisi yok
AYŞE TABAKOĞLU UYGUR
Doktora
Türkçe
1988
Kimya MühendisliğiMarmara ÜniversitesiGüzel Sanatlar Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SOLMAZ DOĞANCA