Geri Dön

Türkçe sözlü söylem yapısı ve artgönderim

Turkish spoken discourse structure and anaphora

  1. Tez No: 130128
  2. Yazar: AYTAÇ ÇELTEK
  3. Danışmanlar: PROF. DR. LÜTFİYE OKTAR
  4. Tez Türü: Yüksek Lisans
  5. Konular: Dilbilim, Linguistics
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2003
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Dokuz Eylül Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Genel Dilbilim Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  13. Sayfa Sayısı: 134

Özet

ÖZET Son 25-30 yılda dilbilgisi ve söylem çalışmalarının pek çoğu gönderim-izleme dizgeleri üzerinde yoğunlaşmaktadır. Bu çalışmalardan elde edilen bulgular, kullanılan gönderim-izleme dizgesi ile edimbilimsel ve söylemsel etkenler arasında güçlü bağlantılar olduğunu göstermektedir. Bu bağlamda, artgönderimsel örüntüleme ile söylem yapısının ilişkili olduğu savlanmaktadır. Çünkü söylem, aşamalı biçimde düzenlenmiş önermeler dizisidir ve söylemin bu aşamalı yapısının artgönderim kullanımında önemli rolü söz konusu olabilir. Bu savı temel alarak, bu çalışma Türkçe sözlü söylemde artgönderimsel örüntülemeyi ve bu örüntülemede etkili olan söylemin aşamalı yapısını belirlemeyi amaçlamaktadır. Bu amaç doğrultusunda, 1. sözlü söylem yapısı içinde 3. kişi insan göndergeleri için kullanılan artgönderim örüntülerinin nasıl bir dağılım gösterdiği; 2. dağılımları belirlenen bu artgönderim örüntüleri ile söylemin retorik yapı özellikleri arasında nasıl bir ilişki olduğu sorularının yanıtları araştırılmıştır. Bu araştırmanın kuramsal çerçevesini, metinlerin, çizgisel boyutunun yanı sıra, biçimlendirilmelerinin ve anlamlandırılmalarının aşamalı bir şekilde gerçekleştirildiği görüşünü temel alan Aşamalı model oluşturmaktadır. Çalışmanın araştırma yöntemi olarak da, metinleri aşamalı bir biçimde düzenlenmiş önermeler kümesi olarak ele alan ve metinleri bileşen birimlerine ayırarak çözümlemeyi gerektiren Retorik Yapı Çözümlemesi yöntemi kullanılmıştır. Araştırmanın veri tabanı bir televizyon programından alman 5 metinden oluşmaktadır. Türkçe sözlü söylem yapısında söylemin aşamalı yapısının artgönderimsel örüntülemede etkili olduğunu savladığımız bu çalışmada metinlerin çözümlemelerinden elde edilen bulgular çalışmanın savını doğrulamıştır.

Özet (Çeviri)

ABSTRACT In the last 25-30 years, a tremendous amount of research conducted in grammar and discourse have focused particular attention to the reference -tracking devices employed both in spoken and written discourse. The findings obtained from this kind of research have demonstrated that there is a strong relationship between the reference-tracking devices employed and the pragmatic and discursive factors dominating the construction of discourses. More specifically, a recurrent finding obtained from this kind of research displays that referents which are in focus or in the hearer's/reader's consciousness can be pronominalized, where focus or consciousness are dominated b y the discourse structure. In this connection, it seems possible to claim that there is a relationship between anaphoric patterning and the structure of discourse. Therefore, any approach to anaphora must search for its analysis in the hierarchical structure of the discourse-type being used as a source of data. For the discourse is a sequence of propositions organized hierarchically and this hierarchically organized structure of discourse has significant role in the use of anaphora. Based on this claim, the present study aims to describe the anaphoric patterning in the Turkish spoken discourse and to determine the hierarchical structure of discourse affected this patterning. The corpus of the study consists of five spoken texts taken from a television program. Because of the theoretical orientation adopted here, which states that anaphora correlates with hierarchical discourse structure, it was necessary to parse these texts into their component units, so that an understanding of the relationship between anaphoric patterning and discourse structure could be achieved. For this task, the method of Rhetorical Structure Analysis is chosen as the analytic tool. The research confirms that the hierarchical structure of discourse influences the choice of anaphoric forms. Vll

Benzer Tezler

  1. The discourse structure of Turkish

    Türkçe'nin söylem yapısı

    IŞIN DEMİRŞAHİN

    Doktora

    İngilizce

    İngilizce

    2015

    DilbilimOrta Doğu Teknik Üniversitesi

    Bilişsel Bilim Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. HÜSEYİN CEM BOZŞAHİN

  2. Türkçe karşılıklı konuşma söyleminde ezgi birimlerinin yapısı

    The syntactic structure of intonation units in Turkish conversational discourse

    ÖZGE CENGİZ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2004

    DilbilimDokuz Eylül Üniversitesi

    Genel Dilbilim Ana Bilim Dalı

    DOÇ.DR. AYŞEN CEM DEĞER

  3. Naki Tezel'in 'Türk Masalları' kitabında toplumsal cinsiyet rolleri ve kadın–erkek ilişkileri

    Gender roles and female-male relationships in Naki Tezel's 'Turkish Tales' book

    KEVSER TAŞÇI

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2021

    Eğitim ve ÖğretimSiirt Üniversitesi

    Türkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. ERHAN AKIN

  4. Exploring pragmatic competence of preschool children with a specific reference to the speech act of apology in Turkish

    Anaokuluna giden çocukların Türkçe özür sözeylemi konusunda edimsel yeterliliklerinin araştırılması

    ÖZGE GÜL ZEREY

    Doktora

    İngilizce

    İngilizce

    2019

    DilbilimÇukurova Üniversitesi

    İngiliz Dili Eğitimi Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. HATİCE SOFU

  5. Batı sinemasında görülen belirli kara mizah unsurlarının Onur Ünlü sinemasında işlenişi

    The processing of certain elements of dark humor which seen in western cinema in Onur Ünlü's cinema

    İLKİM ÜSKENT

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2019

    Sahne ve Görüntü SanatlarıKadir Has Üniversitesi

    Sanat ve Tasarım Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. ÇETİN SARIKARTAL