Türkçe karşılıklı konuşma söyleminde ezgi birimlerinin yapısı
The syntactic structure of intonation units in Turkish conversational discourse
- Tez No: 145442
- Danışmanlar: DOÇ.DR. AYŞEN CEM DEĞER
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Dilbilim, Linguistics
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2004
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Dokuz Eylül Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Genel Dilbilim Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 114
Özet
Söylem dilbilgisi çerçevesinde dilbilgisi, bağlamdan kopuk, soyut ve tek başına var olabilen bir dizge olarak değil, düzenlenişi ve kullanımı, toplumsal etkileşim ve insanların zihnindeki biliş ile etkileşimde olan bir dizge olarak görülmektedir. Bu yaklaşım, sezgisel yolla oluşturulan veri tabanına değil, konuşucuların doğal ortamdaki karşılıklı konuşmalarında 'ne yapıyor' olduklarını temel alan veri tabanına dayanır. Karşılıklı konuşma çözümlemesi için önerilen dilsel birim, konuşucunun fizyolojik gereksinimini ve söylemi parçalara ayırma gereksinimini yansıtan 'ezgi birimi'dir. Söylem Dilbilgisi yaklaşımından yola çıkan bu çalışma, Türkçede ezgi üzerine yapılan çalışmalarda ve Türkçe doğal ortamda oluşan sözlü söylem çalışmalarında hemen hemen hiç ele alınmamış Türkçe karşılıklı konuşma söyleminde ezgi birimlerini araştırmaktadır. 8u bağlamda, bu çalışma aşağıdaki soruları yanıtlamayı amaçlamaktadır: 1. Türkçe karşılıklı konuşma söyleminde ezgi birimlerinin sözdizimsel yapısı nedir? 2. Türkçe karşılıklı konuşma söyleminde ezgi birimlerinin büyüklüğü, yani ortalama uzunluğu nedir? 3. Bu çalışmanın bulguları, Croft'un (1995) öne sürdüğü, ezgi birimlerinin dilbilgisel edinç ile ilişkili olduğu savını desteklemekte midir? Çalışmanın veri tabanı, 2 kişinin doğal ortamda gerçekleştirdiği 5 karşılıklı konuşmanın kaydedilip ezgi birimlerine ayrıştırılarak yazıya dökülmesiyle elde edilen metinlerden oluşmaktadır. Veri tabanının ezgi birimlerine ayrıştırılmasında öncelikle duyumsal olarak çalışılmış, daha sonra bu işlemin PRAAT konuşma analizi programında denetlemesi yapılmıştır. Çalışmanın bulguları, Türkçe karşılıklı konuşma söyleminde, ezgi birimlerinde sıklıkla görülen sözdizimsel yapının (eksiltili) tümcecik olduğunu ve ezgi birimlerinin ortalama 3 sözcükten oluştuğunu göstermiştir. Bunun yanı sıra, ezgi birimlerinin dilbilgisel edinç ile sıkı bir ilişki içerisinde olduğu gözlemlenmiştir. vı
Özet (Çeviri)
Within the framework of discourse grammar, in stead of being treated as a contained, self-closed entity, 'grammar' is seen as a system which organization and use are bound up with its place in larger schemes of human conduct; i.e. with social interaction and cognition. Such a treatment of grammar does not rely on intuitive data but on data which reflect 'what speakers actually do' in naturally occurring conversations. The linguistic unit of analysis proposed for the analysis of conversation is the 'intonation unit' which both reflects the speaker's physiological requirements and requirements of some basic functional segmentations in discourse. This study which departs from discourse grammar approach is an attempt to deal with intonation units in Turkish conversational discourse, which is an almost untouched phenomenon in the studies of Turkish intonation and Turkish natural spoken discourse. To this end, the study aims to find the answers to the following questions: 1. What is the syntactic structure of intonation units in Turkish conversational discourse? 2. What is the size, i.e. the mean length, of intonation units in Turkish conversational discourse? 3. It is claimed that intonation units are related to grammatical competence (Croft, 1995). Is this claim supported by the analysis of intonation units in Turkish conversational discourse? The corpus of the study consists of transcriptions of 5 naturally occurred dyads. The corpus is divided into intonation units by using an auditory method and then cross-checked by the speech analysis program, PRAAT. The findings reveal that the most frequent syntactic structure appearing in intonation units in Turkish conversational discourse is the (elliptical) clause and the mean length of intonation units in Turkish conversational discourse is 3 words. The findings from Turkish conversational discourse also reveal that intonation units are closely related to grammatical competence. Vll
Benzer Tezler
- Talk showlarda soru-yanıt savlama yapısı
Question-response structures as argumentative patterns in talk shows
SEHER DAYLAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2004
DilbilimDokuz Eylül ÜniversitesiGenel Dilbilim Ana Bilim Dalı
PROF. DR. LÜTFİYE OKTAR
- Türkiyeli erkeklerin karşılıklı gündelik konuşmalarında 'erkek olmak' üzerine anlam kuruşlarının incelenmesi
Examining the meaning of 'being a man' in Turkish men's interactively daily speeches
ZEYNEP AYGÜL
Yüksek Lisans
Türkçe
2013
Psikolojiİstanbul ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SİBEL AYŞEN ARKONAÇ
- Arapça yazılı medyada reklam dilinin incelenmesi ve reklam metinlerinin Arapça öğretiminde kullanımına yönelik öneriler
Analysis of advertising language in Arabic printed media and suggestions for usage of advertising texts in Arabic language teaching
AYŞE İSPİR
Yüksek Lisans
Türkçe
2014
DilbilimGazi ÜniversitesiYabancı Diller Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUSA YILDIZ
- Türkçede günlük konuşma bağlamında kullanım sıklığı yüksek söylem belirleyicilerinin işlev ve konum özellikleri
Functional and positional features of discourse markers in high frequency of occurrence in the context of daily speech in Turkish
CEM DEMİRAY
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
DilbilimDokuz Eylül ÜniversitesiGenel Dilbilim Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ FUNDA UZDU YILDIZ
- Türkçe gündelik söylemde yinelemeler ve işlevleri
Repetitions and their functions in Turkish eeveryday discourse
DERYA AYDIN
Doktora
Türkçe
2024
DilbilimDokuz Eylül ÜniversitesiGenel Dilbilim Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. GÜLSÜM SONGÜL ERCAN