Geri Dön

Türkçe karşılıklı konuşma söyleminde ezgi birimlerinin yapısı

The syntactic structure of intonation units in Turkish conversational discourse

  1. Tez No: 145442
  2. Yazar: ÖZGE CENGİZ
  3. Danışmanlar: DOÇ.DR. AYŞEN CEM DEĞER
  4. Tez Türü: Yüksek Lisans
  5. Konular: Dilbilim, Linguistics
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2004
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Dokuz Eylül Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Genel Dilbilim Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  13. Sayfa Sayısı: 114

Özet

Söylem dilbilgisi çerçevesinde dilbilgisi, bağlamdan kopuk, soyut ve tek başına var olabilen bir dizge olarak değil, düzenlenişi ve kullanımı, toplumsal etkileşim ve insanların zihnindeki biliş ile etkileşimde olan bir dizge olarak görülmektedir. Bu yaklaşım, sezgisel yolla oluşturulan veri tabanına değil, konuşucuların doğal ortamdaki karşılıklı konuşmalarında 'ne yapıyor' olduklarını temel alan veri tabanına dayanır. Karşılıklı konuşma çözümlemesi için önerilen dilsel birim, konuşucunun fizyolojik gereksinimini ve söylemi parçalara ayırma gereksinimini yansıtan 'ezgi birimi'dir. Söylem Dilbilgisi yaklaşımından yola çıkan bu çalışma, Türkçede ezgi üzerine yapılan çalışmalarda ve Türkçe doğal ortamda oluşan sözlü söylem çalışmalarında hemen hemen hiç ele alınmamış Türkçe karşılıklı konuşma söyleminde ezgi birimlerini araştırmaktadır. 8u bağlamda, bu çalışma aşağıdaki soruları yanıtlamayı amaçlamaktadır: 1. Türkçe karşılıklı konuşma söyleminde ezgi birimlerinin sözdizimsel yapısı nedir? 2. Türkçe karşılıklı konuşma söyleminde ezgi birimlerinin büyüklüğü, yani ortalama uzunluğu nedir? 3. Bu çalışmanın bulguları, Croft'un (1995) öne sürdüğü, ezgi birimlerinin dilbilgisel edinç ile ilişkili olduğu savını desteklemekte midir? Çalışmanın veri tabanı, 2 kişinin doğal ortamda gerçekleştirdiği 5 karşılıklı konuşmanın kaydedilip ezgi birimlerine ayrıştırılarak yazıya dökülmesiyle elde edilen metinlerden oluşmaktadır. Veri tabanının ezgi birimlerine ayrıştırılmasında öncelikle duyumsal olarak çalışılmış, daha sonra bu işlemin PRAAT konuşma analizi programında denetlemesi yapılmıştır. Çalışmanın bulguları, Türkçe karşılıklı konuşma söyleminde, ezgi birimlerinde sıklıkla görülen sözdizimsel yapının (eksiltili) tümcecik olduğunu ve ezgi birimlerinin ortalama 3 sözcükten oluştuğunu göstermiştir. Bunun yanı sıra, ezgi birimlerinin dilbilgisel edinç ile sıkı bir ilişki içerisinde olduğu gözlemlenmiştir. vı

Özet (Çeviri)

Within the framework of discourse grammar, in stead of being treated as a contained, self-closed entity, 'grammar' is seen as a system which organization and use are bound up with its place in larger schemes of human conduct; i.e. with social interaction and cognition. Such a treatment of grammar does not rely on intuitive data but on data which reflect 'what speakers actually do' in naturally occurring conversations. The linguistic unit of analysis proposed for the analysis of conversation is the 'intonation unit' which both reflects the speaker's physiological requirements and requirements of some basic functional segmentations in discourse. This study which departs from discourse grammar approach is an attempt to deal with intonation units in Turkish conversational discourse, which is an almost untouched phenomenon in the studies of Turkish intonation and Turkish natural spoken discourse. To this end, the study aims to find the answers to the following questions: 1. What is the syntactic structure of intonation units in Turkish conversational discourse? 2. What is the size, i.e. the mean length, of intonation units in Turkish conversational discourse? 3. It is claimed that intonation units are related to grammatical competence (Croft, 1995). Is this claim supported by the analysis of intonation units in Turkish conversational discourse? The corpus of the study consists of transcriptions of 5 naturally occurred dyads. The corpus is divided into intonation units by using an auditory method and then cross-checked by the speech analysis program, PRAAT. The findings reveal that the most frequent syntactic structure appearing in intonation units in Turkish conversational discourse is the (elliptical) clause and the mean length of intonation units in Turkish conversational discourse is 3 words. The findings from Turkish conversational discourse also reveal that intonation units are closely related to grammatical competence. Vll

Benzer Tezler

  1. Talk showlarda soru-yanıt savlama yapısı

    Question-response structures as argumentative patterns in talk shows

    SEHER DAYLAK

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2004

    DilbilimDokuz Eylül Üniversitesi

    Genel Dilbilim Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. LÜTFİYE OKTAR

  2. Türkiyeli erkeklerin karşılıklı gündelik konuşmalarında 'erkek olmak' üzerine anlam kuruşlarının incelenmesi

    Examining the meaning of 'being a man' in Turkish men's interactively daily speeches

    ZEYNEP AYGÜL

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2013

    Psikolojiİstanbul Üniversitesi

    Psikoloji Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. SİBEL AYŞEN ARKONAÇ

  3. Arapça yazılı medyada reklam dilinin incelenmesi ve reklam metinlerinin Arapça öğretiminde kullanımına yönelik öneriler

    Analysis of advertising language in Arabic printed media and suggestions for usage of advertising texts in Arabic language teaching

    AYŞE İSPİR

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2014

    DilbilimGazi Üniversitesi

    Yabancı Diller Eğitimi Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. MUSA YILDIZ

  4. Türkçede günlük konuşma bağlamında kullanım sıklığı yüksek söylem belirleyicilerinin işlev ve konum özellikleri

    Functional and positional features of discourse markers in high frequency of occurrence in the context of daily speech in Turkish

    CEM DEMİRAY

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2019

    DilbilimDokuz Eylül Üniversitesi

    Genel Dilbilim Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ FUNDA UZDU YILDIZ

  5. Türkçe gündelik söylemde yinelemeler ve işlevleri

    Repetitions and their functions in Turkish eeveryday discourse

    DERYA AYDIN

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2024

    DilbilimDokuz Eylül Üniversitesi

    Genel Dilbilim Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. GÜLSÜM SONGÜL ERCAN