Niğde yöresi bazaltlarının alternatif agrega olarak değerlendirilmesi
Evaluation of Niğde basalts as alternative aggregate
- Tez No: 130833
- Danışmanlar: DOÇ. DR. ATİYE TUĞRUL
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Jeoloji Mühendisliği, Geological Engineering
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2003
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Jeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Uygulamalı Jeoloji Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 227
Özet
ÖZET NİĞDE YÖRESİ BAZALTLARININ ALTERNATİF AGREGA OLARAK DEĞERLENDİRİLMESİ l Bu çalışma, İstanbul Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Jeoloji Mühendisliği Anabilim Dalı, Uygulamalı Jeoloji Programı'nda doktora tezi olarak hazırlanmıştır. Bu çalışmayla; bölgedeki bazaltik kayaların jeolojik, petrografik, kimyasal, jeomekanik özelliklerinin yanı sıra standart agrega deneyleri ışığı altında, beton agregası olarak kullanılabilirliği ayrıntılı olarak araştırılmıştır. Günümüzde bayındırlık faaliyetlerinin hızla artması, bunun sonucu olarak da kaliteli beton üretiminin yaygınlaşması, agrega niteliğinin önemini de arttırmıştır. Ülkemizde oldukça geniş alanlarda yüzeylenen bazaltlar, dünyada alternatif agrega olarak yaygınca kullanılmaktadır. Bu konuda yapılan araştırmalar, bazaltların dayanımlı olmaları nedeniyle betonun kalite ve dayanımım artırdığını ortaya koymuştur. Bu kayaçlar, ülkemizde gerek agrega gerekse de yapı ve kaplama malzemesi olarak sınırlı düzeyde kullanıma sahiptir. Bölgedeki agrega ihtiyacını karşılayan; Kırüstü Mevki yelpaze çökelleri ile Çiftehan Kırkgeçit Deresi çökellerinin agrega özelliklerinin düşük olması, Kızılırmak kum ve çakıllarının bazılarının alkali-silis reaksiyonu yönünden sakıncalı olmalarından dolayı, bazaltların alternatif agrega olarak değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Bunun yanı sıra TEM Otoyolu'nun Ankara-Pozantı arasındaki kesiminin inşaatı devam etmekte olup, burada üst yapı için yöredeki bazaltların kullanılması düşünülmektedir. Bölgedeki Kuvaterner öncesi yaşlı volkanitler genelde asidik bileşimlidir. Bu volkanizmaların son ürünleri ortaç ve genellikle bazik bileşimlidir. Asidik bileşimli olan lavların kolay ayrışabilir olmaları ve alkali-agrega reaksiyonuna neden olabilmeleri nedeniyle betonda agrega olarak kullanılmaları uygun değildir. Bu yüzden, araştırmalar için bölgedeki bazik bileşimli İğredağ bazaltları, Karataş volkanitleri ile Melendiz volkanitlerinin içerisinde gözlenen bazaltik lavlar seçilmiştir. Seçilen bu bazaltlar, yakın alanlarda bileşim ve dokusal özelliklerinin çok sık değişim göstermesinden dolayı, Melendiz volkanitleri (PK, PS, AS, AAS, BB ve B) 6, Karataş volkanitleri (K, Ke, E ve O) 4 ve İğredağ bazaltları (İ) olmak üzere toplam 1 1 fasiyese ayrılarak incelenmiştir. Bu çalışmada, bazaltların jeomekanik özellikleri ile bazalt agregalarına ait; agrega ince madde oranı, uzunluk ve yassılık indeksi, gevşek ve sıkı birim ağırlık, XTVagrega özgül ağırlık (kuru, yüzey kuru-doygun ve görünür), agrega su emme, agrega darbe dayanımı, agrega kırılma dayanımı, Los Angeles aşınma oram ve sodyum sülfat don kayıpları belirlenmiştir. Bazalt agregalarının alkali-silis reaksiyonu yönünden değerlendirilmesi amacıyla petrografik yöntem ile hızlandırılmış harç çubuğu yöntemi kullanılmıştır. Yapılan petrografik çalışmalarda, kuvars polimorflarına rastlanmamış olup, K fasiyesine ait örneklerin matriksinin tamamının volkan camından oluştuğu gözlenmiştir. Deneyler sonucunda, Si02 bakımından zengin örneklerde, diğer fasiyeslere nazaran (K fasiyesi hariç) daha yüksek genleşmeler ölçülmüştür. Petrografik özelliklerinin yanı sıra, agrega özellikleri nedeniyle araştırmaların üzerinde gerçekleştirildiği bazalt agregalarına ait özelliklerin standartlarda belirtilen kabul edilebilir limitler içinde bulunması veya bu limit değerlere çok yakın olması nedeniyle beton agregası olarak kullanılmaları uygundur. Jeomekanik ve standart agrega deneylerinin yanısıra alkali agrega reaksiyon testlerinden elde edilen verilere göre agrega özellikleri açısından en iyi bazaltlar, Karataş volkanitlerine ait E ve Ke fasiyesleridir. Kırılma, sökülebilirlik ve hazır beton tesislerine yakınlık açısından en önemli agrega kaynağı, Melendiz volkanitlerine ait AS, AAS, PK ve PS fasiyeslerinin örneklendiği alanlardır. Ayrıca, günümüzde buralarda işletmelerin bulunması en önemli avantajdır. *Bu çalışma, İstanbul Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Yürütücü Sekreterliği tarafından 27/08092002 sayılı proje ile desteklenmiştir. XV
Özet (Çeviri)
SUMMARY EVALUATION OF NIGDE BASALTS AS ALTERNATIVE AGGREGATE1 This study was prepared as a PhD. Thesis in Applied Geology Program, Department of Geological Engineering, Graduate School of Science, Istanbul University. With this study, geological, petrographical, chemical and geomechanical properties of the basaltic rock in the region and also their usage as a concrete aggregate with the help of standart aggregate tests were investigated in details. Rapidly growing population and economy in Turkey have resulted in intensive building and construction activity in recent years. Therefore, concrete production in high quality is very important. Basalts that are widespread in Central Anatolia region of Turkey, are likely to continue to be the alternative source for crushed rock aggregate in the future. Published test results on the properties of basaltic rock aggregates indicate that, these types of rocks improve quality and strength of concrete. Using these types of rocks as aggregates and building stones is limited in Turkey. Kırüstü fan deposits and Çiftehan Kırkgeçit River deposits supply the aggregate needs of the region. But because of their low aggregate properties and some of the sand and gravel of Kızılırmak River are inconverient with the aspect of alkali-silica reaction, evaluation af basalts as an alternative aggregate was aimed. In additon, construction of the Ankara-Pozanti section of the Transit European Motorway (TEM) continues and basalts of the region are thought to be used in concrete, embankments, granular and cemented base etc. Pre-Quaternary aged volcanites are in asidic character in the region. The last products of these volcanism have generally intermediate and basic composition. Lavas of asidic character are not suitable to use as concrete aggregate, because they wheather easily and they can cause alkali-aggregate reaction. Therefore, basic İgredağ and Karataş basalts and basaltic lavas observed in Melendiz volcanites in the region were selected. Because of their compositional and textural properties differs very much in close distance, the basalts were investigated in 1 1 facies totally as Melendiz volcanics (PK, PS, AS, AAS, BB ve B) 6, Karataş volcanics (K, Ke, E ve O) 4 and İğredağ basalts (i). In this study geomechanical properties of basalts and percentage of fines, flakiness and elongation index, uncompacted bulk density, compacted bulk density, relative density (oven-dried, saturated and surface-dried, apparent), water absorption, XVIaggregate impact value, aggregate crushing value, Los Angeles abrasion value, and Na2S04 soundness test of the basalt aggregates were determined. Petrographic method and accelareted mortar bar test were used for evalution of basaltic aggregates in direction of alkali-silica reaction. In petrographic studied, quartz polymorphs were not observed and the whole matrix of the samples belonging to K facies are composed of volcanic glass. As a result of the test, expansions higher than the other facies (except K facies) were measured in SİO2 rich samples. Basalt aggregates are suitable for use in concrete from the point of their petrographical characteristics and aggregate properties. The test results on the all basalt aggregates are generally similar, with most values being at the boundary or within the acceptable limits for use in concrete. According to the results obtained from geomechanical and standard aggregate tests and also alkali-aggregate reaction test the most suitable basalts as concrete aggregate are the basalts belonging to E and Ke facieses. The most important aggregate sources in aspect of crushing, rippability and nearness to ready mixed concrete plants are the regions where AS, AAS,PK and PS facies were sampled. In addition, existence of the quarries in the region is the most important advantage for these facies. *This study was supported by Istanbul University Scientific Research Project Center with the Project number 27/08092002. xvn
Benzer Tezler
- Niğde yöresi yemeklik patates yetiştiriciliğinde farklı yumru iriliklerine göre uygun bitki sıklığının belirlenmesi üzerine bir araştırma
A Research the determination of the optimum plant densities for the different tuber sizes in ware potato production in Niğde region
HÜSEYİN ONARAN
Yüksek Lisans
Türkçe
1999
ZiraatÇukurova ÜniversitesiTarla Bitkileri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HALİS ARIOĞLU
- Niğde yöresi keçilerinde bit (Mallophaga ve Anoplura) türleri ile bunların konakçısının yaş, cinsiyet ve ırkına göre mevsimsel aktivitesi
The kinds of the louse (Mallophaga and Anoplura) of the goats from the district of ni̇?de and their host according to their age, sex and race
İLKAY ULU
- Niğde yöresi pomza taşının ısı ve ses yalıtımında kullanılmasının araştırılması
Investigation of pumice stone in Niğde region for use of heat and sound insulation
ALİ RIZA DAL
- Niğde yöresi koyunlarında bulunan kenelerin (Acari;ixodida) sistematik yönden incelenmesi
Başlık çevirisi yok
AYŞEGÜL KARATAŞ
- Niğde yöresi hafif yapı malzemelerinden pomzanın mineralojik-petrografik incelenmesi
Mineralogic-petrographic investigation of light construction material around Niğde
SERAY SÖYLEMEZOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
1997
Jeoloji MühendisliğiNiğde ÜniversitesiJeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. İBRAHİM ÇOPUROĞLU