Geri Dön

Alevi toplumu ve devlet ilişkisi

Alawii community and state relationship

  1. Tez No: 132798
  2. Yazar: METİN ACAR
  3. Danışmanlar: PROF. DR. HAMZA UYGUN
  4. Tez Türü: Yüksek Lisans
  5. Konular: Kamu Yönetimi, Public Administration
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2003
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Kamu Yönetimi Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Siyaset ve Sosyal Bilimler Bilim Dalı
  13. Sayfa Sayısı: 152

Özet

ÖZET Bu çalışma, Alevi toplumu ve devlet ilişkisini belirlemek amacıyla yapılmıştır. Çalışmada toplumsal, siyasal ve dini açıdan Aleviliğin ortaya çıkış süreci, toplumsal kurumlar (Aile, Dedelik, Musahiplik, Cem, Dar ve Düşkünlük, Kirvelik) ve Alevilerin Selçuklu, Osmanlı ve Türkiye Cumhuriyeti dönemlerindeki, toplumsal ve siyasal ilişkileri incelenmiştir. Çalışmada veriler kitap, dergi, gazete, köşe yazılan, yayımlanmış ya da yayımlanmamış yüksek lisans ve doktora tezlerinden, literatür toplama yoluyla elde edilmiştir. Alevilik, Türklerin Orta Asya'dan Anadolu'ya gelmeleriyle, bu bölgede oluşan toplumsal, siyasi ve ekonomik çalkantılar sonucu oluşmuştur. Buna karşın Alevilik terimi ilk defa XlX.yy da kullanılmıştır. Bundan önce XV. yy da ortaya çıkarak kullanılan kavram Kızılbaşlıktır. Alevilik terimi, grubu adlandırmak üzere kullanılıyorsa da, bu kavramın altında iki yol bulunmaktadır: Kızılbaşlık ve Bektaşilik. Bu iki Alevi toplulukları da bir birlerinden farklı bir siyasi ve sosyal geçmişe sahiptir. Kızılbaş olarak adlandırılan Alevi grubu lorda yaşayan, göçebe topluluklardır. Bektaşiler ise Osmanlı Devleti içerisinde önemli bir konuma sahip olan, Kızılbaşları ve heteredoks diğer zümreleri bir araya getirmek için desteklenen, kentli insanları içerisinde barındıran Alevi tarikatıdır. Aleviler Selçukludan, Osmanlı'ya kadar iktidarlarla kimi zaman sorun yaşamadan, kimi zaman da çatışmacı bir ilişki içerisinde bulunmuşlardır. Bu iki devletin kuruluş süreçlerinde önemli katkılara sahip olan bu Aleviler, devlet sistemi yerine oturduktan sonra sorun olarak değerlendirilmiştir. Yerleşik hayata geçirilmek istenmeleri ve özellikle Osmanlı'dan itibaren dini anlamda kabul görmeyişleri gerilimi doruk noktasına taşımıştır. Safavi Devleti'nin kuruluşuyla Kızılbaşlarla,Yeniçeri Ocağı 'nın kaldınlışıyla da Bektaşilerle savaşlar ve isyanlarla dolu ilişkiler yaşanmıştır. Türkiye Cumhuriyeti'nin kuruluşu ile Aleviler devletle yeniden barışmış ve Kurtuluş Savaşı süresince Ankara hükümeti yanında yer almışlardır. Ancak devlet sisteminin ortaya çıkmasıyla, siyasette etkisizleşmeleri ve tarikatların sorun olarak algılanarak Sünni perspektifte toplumun yeniden inşa edilmesi, Alevilerle devlet ilişkilerini gerginleştirmiştir. Mustafa Kemal'in“mehdi”olarak değerlendirilmesi ve modern devletin getirdiği olanaklardan yaralanmaları, Alevileri devlet ile ilişkilerde yeniden yakınlaştırmaya iterken, çok partili sisteme geçişle birlikte sağ hegemonyanın uzun yıllar devam eden iktidarından dolayı devlet olanaklarından tam anlamıyla yararlanamayan ve zaman zaman yaşanan çok ciddi sorunlar yüzünden Aleviler, kendilerini sol partilere ve sosyalist bakış açısma daha yakın hissetmişlerdir. Kentleşme ve modernleşme süreci nedeniyle Aleviler, toplumsal kurumların etkisizleştiği bir süreç içerisine girmişler ve bu nedenle laiklik gibi modern kavramlarla kendilerini tanımlamışlardır. Sonuç olarak bir taraftan kentleşme ve modernleşme, diğer yandan heteredoks yapıları ve Sünni hegemonya, Aleviliğin toplumsal kurumlar bağlamında etkisizleşmesine ve devletle ilişkilerin sorunlu hale gelmesine yol açmıştır. Ancak Aleviler 1990'h yıllardan sonra, toplumsal kurumlan yeniden canlandırmaya ve kentlileşen ortamda Aleviliği dernekler aracılığıyla yeniden örgütlemeye çalışmışlardır. Böylece Aleviler, kendi kültürlerini yaşamak ve topluma kabul ettirmek istemekte, bunun içinde devletle, Alevi kurumlan ile ilişki içerisinde bulunmak istemektedirler. Eğer bu gerçekleşirse, hem Aleviler hem de Türkiye'nin demokratik yaşamı açısından, olumlu sonuçlar doğuracağı açıktır.

Özet (Çeviri)

in SUMMARY The main aim of this study is to investigate the relationship between Alawiies and the state. With this work, the origin and historical backgraund of Alawiism, the social institutions ( Family, Dedelik, Musahiplik, Cem, Dar ve Düşkünlük, Kirvelik) and the social and political relations of Alawiites during the reign of Seljuqs, Ottoman Empire and the period of the Turkish Republic are examined. The data are collected from books, magazines, columns of newspapers, published or unpublished master and Ph. D thesis by means of literature collection. Alawiism came into existence as a result of social, political and economic turbulances in Anatolia after the Turks had moved from Central Asia and settled down in this region. However the term of Alawiism was first used in the 19th century. Before this period, the term 'Qizilbash' was which was emerged in the 15th century. Despite the fact that the term Alawiism has been used to name a group of people. There are two manners behind this concept: Qizilbash and Bakhtashiyya. These two Alawii groups have politically and socially different backgrounds. The Alawii group named Qizilbash, were nomads living in the country side, whereas, Bekhtashiyya, who had an important status in the Ottoman Empire is an Alawii sect, giring shelter to urban people and the other heteredox societies together. During the reigns of both the Seljuqs and the Ottomans, Alawiites sometimes experienced good relations, but they also had conflicts with rulers. Although the Alawii made a great contribution to the process of the foundations of these two states, they have been considered as a problem after these two states established their state system. The tension reached its peak because they were asked to give up nomadic life and settle down. Especially because of Ottomans' disregarding Alawiites as a religious sense. They had such chaotic relations -full of rebellions and wars- not only withIV Qizilbash after the foundation of Safawii State, the Bektashies also had conflict with the Ottoman, especially after the abolition of Jannissary Corps (Yeniçeri Ocağı). As soon as the Turkish Republic had been founded, Alawiites reconciled with the state and during the period of the independence war, they had been on the side of the goverment in Ankara. However, the relations between the Alawiites and the state became strained shortly after the Turkish state system settled down and the state reconstructed the society according to a Sunnite perspective. However, Mustafa Kemal was considered to be the“mahdi”and Alawiites had been making use of the opportunities of the modern state made the Alawiities draw near in their relations with the state. Later with the transition period of multi-parties regime the Alawiities felt themselves closer to the leftist parties and socialist point of view because they had had extremly serious problems and they hadn't made use of the opportinities of the goverment properly due to the hegemony of the lightest parties positions of power for a long period. Because of the process of modernism and urbanization, Alawiities had entered into an ineffective process and thus they had defined themselves with the modem concepts like“secularism”. Consequently, on one hand modernism and urbanisation, on the other hand their heteredox structure and Sunnite hegemony made Alawiities ineffectivite in the context of social institutions and caused their relations with the present goverment problematic. However, after the 1990's, Alawiities have tried to review the social institutions and reconstructure Alawiism in an urbanizing ambiance by means of their associations. Therefore, the Alawiities want to live their own culture and to be approved by the society. In order to realise this, they have liked to interact their Alawiite instutions with the state. If their wishes were achieved, it would clearly give rise to positive consequences for both the Alawiities and Turkey's democratic life.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    604794

    Sivil toplum bağlamında alevilerin yönetime katılımı: Antalya örneği

    Participation by alevi citizens in governance in the context of civil society: Antalya model

    CEYLAN ERZİNCAN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2019

    Kamu YönetimiAkdeniz Üniversitesi

    Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ VEHBİ ALPAY GÜNAL

  2. Tez No

    376656

    An empirical study of lobbying success in the context of Turkey's Accession Negotiations with the European Union

    Türkiye'nin Avrupa Birliği Katılım Müzakereleri bağlamında lobicilik başarısı üzerine ampirik bir çalışma

    EDA KUŞKU SÖNMEZ

    Doktora

    İngilizce

    İngilizce

    2013

    Siyasal BilimlerSabancı Üniversitesi

    Siyaset Bilimi Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. MELTEM MÜFTÜLER BAÇ

  3. Tez No

    853967

    Kamusal alanda kimliklenme: Kürt Alevi Kadınların ilişkisel bağlamlarda kesişimsel mekân-kimlik deneyimleri

    Identification in the public sphere: Kurdish Alevi Women's intersectional space-identity experiences in relational contexts

    SEÇİL ASLAN COŞKUNER

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2024

    Siyasal BilimlerGalatasaray Üniversitesi

    Siyaset Bilimi Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. HAMZA YÜKSEL DİNÇER

  4. Tez No

    613119

    Siyasal iletişimde şarkı kullanımı: 2019 yerel seçimlerinde AK Parti örneği

    The use of songs in political communication: The case of AK Parti in 2019 local elections

    HAKAN SİPAHİOĞLU

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2020

    İletişim BilimleriGalatasaray Üniversitesi

    Radyo Televizyon ve Sinema Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ GÜLSÜN GÜVENLİ

  5. Tez No

    566543

    Türkiye'de Alevi toplum kesimlerinin devletle ilişkileri: Adalet ve Kalkınma Partisi hükümetleri politikaları

    The relations between Alevi communities and Turkish state: The policies of Justice and Development Party

    HİDAYET DEGER

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2019

    Kamu YönetimiMarmara Üniversitesi

    Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. NAİL YILMAZ

Geri Dön