Konya Mevlana Müzesi'nde bulunan Puşideler üzerine bir araştırma ve yeni tasarımlar
The Search about Puşide in Konya Mevlana Museum and new design
- Tez No: 133781
- Danışmanlar: YRD. DOÇ. DR. GÖNÜL YILMAZKURT
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: El Sanatları, Crafts
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2003
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Gazi Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: El Sanatları Ana Sanat Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 206
Özet
188 ÖZET Geleneksel sanatlarımız, zaman içinde bir çok değişiklikler geçirmiştir. Bununla birlikte ortaya farklı örnekler çıkmıştır. Saraya bağlı ve bağımsız ortamlarda meydana getirilen bu ürünler, kullanılan malzeme ve teknik özellikleri bakımından büyük bir ustalık ve inceliği ortaya koymaktadır. Türk toplumunun dününü bugüne aktarılmasında büyük rol oynayan ve büyük bir çeşitlilik içinde üretilen bu ürünlerin yaşatılması gerekmektedir. Araştırmada literatür taramasından sonra müze yetkilileri ile görüşmeler yapılmıştır. Müze yetkililerinden alınan bilgiler raporda yeri geldikçe kaynak kişi adı verilerek açıklanmıştır. Araştırmaya konu olan Konya İli'nin tarihi, coğrafi durumları, iklimi ve müzelerinden bahsedilmiştir. Ayrıca bu müzelerden araştırmanın kapsamını oluşturan Mevlana ve adının verildiği türbesinin bulunduğu yer olan Mevlana Müzesi hakkında kısa bilgi verilmiştir. Puşide ve puşide levhalarının işlemeleri, dokuma iplikleri üzeri kapatılarak yapılan iğne grubundan, Dival işi (Maraş işi) iğneleri ile yapılmıştır. Bu sebeple Dival işi'nde kullanılan araç-gereçler tanıtılmış, Dival işinin yapım aşamalarından bahsedilmiştir. Elde edilen iki puşide ve beş puşide levhasından oluşan toplam yedi örnek, oluşturulan gözlem fişleri aracılığıyla incelenmiştir. Mevlana Müzesi'nde bulunan bu yedi örneğin; kitabeleri okutularak, boyutları, malzemeleri, teknik ve renk özellikleri, bezeme konuları ve kompozisyon özellikleri incelenerek, envanter numaralarına yer verilmiştir. İşlemeler bakımından tarihi bir önem taşıyan puşide örneklerinin rölöveleri alınmıştır. Kompozisyonları çizilerek, gözlem fişlerinin sonuna eklenmiştir. Bu kompozisyonlardan esinlenerek on bir adet tasarım yapılmıştır. Puşidelerle puşide levhalarında kullanılan malzemeler ve uygulanan iğneler (dival işi iğneleri) aynıdır. Bununla beraber bu işlemelerde uygulanan iğnelerin büyük bir ustalıkla yapılmasıyla, değişik görünümler elde edilmiştir. Gözlem fişlerinden yola çıkarak 7 adet tablo oluşturulmuştur.189 Tablo 1 -'de, müzede bulunan puşide ve puşide levhalarında; toplam renk kullanıldığı görülmektedir. İşlenen malzeme; yeşil, işleme malzemesi; gümüş rengi ve yeşil, astarlık malzeme; krem, yeşil ve kırmızı, kenar temizleme malzemesi olarak yapılan saçak ve şeritlerde ise gümüş rengi kullanıldığı görülmektedir. Tablo -2'de, bir motiften oluşturulmuş kompozisyonlar ile birden fazla oluşturulmuş kompozisyonlar; düzgün, atlamalı ve geçmeli sıralamalı olarak bordur, köşe, merkez ve tüm yüzeyde görülmektedir. Tablo - 3'de, puşide ve puşide levhalarındaki hepsinde aynı olduğu görülmektedir. Tablo - 4'de, puşide ve puşide levhalarında en çok bitkisel, geometrik, yazılı nesneli ve sembolik bezemeler görülmektedir..Tablo - 5'de, puşide ve puşide levhalarında kullanılan gereçlerin aynı türde olduğu görülmektedir. Tablo - 6'da, puşide ve puşide levhalarında, dival işi iğnelerinden; düz sarma, verev sarma, yarmalı sarma, civankaşı, düz pesent, verev pesent, hasır iğne, yırtıl dikme ve kordon tutturma iğneleri görülmektedir. Tablo - 7'de, puşide ve puşide levhalarının yapılış tarihleri yer almaktadır. Bu tablolar doğrultusunda değerlendirmeler yapılmış ve sonuca gidilmiştir. Raporda bu doğrultuda yararlı olabilecek önerilerde bulunulmuştur. Tezin sonunda surelerin arapça yazılışları,Türkçe okunuş ve anlamlarının bulunduğu bölüm, konu ile ilgili kullanılan terimleri içeren sözlük, gözlem fişi örneği, görüşme formu ve tasarımlar yer almaktadır.
Özet (Çeviri)
190 ABSTRACT Our traditional arts have experienced many changes in time and as a result of these changes, there emerged varied samples. These products which are connected to the palace or produced in independent enviroments, preset a great mastercraft and fineness due to the material used or the tecnical composition adopted. These masterpieces which playa great role in the transfer of Turkish culture from past to the present and produced in a wide range, must be prospered. In this study, follwing the literature research, negotiations with the authorities of the museum were carried out. The information obtained from these authoritieswere shwon in this study by giving the name of the source person. Hitory, climate, geograpfical condition and the museums of Konya are preseted in this study. Also among these museums, a brief infomation about Mevlâna who is the content of this study and Mevlâna Museum which is placed in the mausoleum was given. Puşide and puşide plates embroidery techniques are made with Dival work needles (Maraş work) in the knitting group in which the yarns are covered. For this reason the tools used in the Dival work are presented and the production stages are explained. Two puşide and five puşide plates totalling seven samples, have been examined through exaninination cards. The invantory numbers of these seven samples which are at the Mevlâna Mouseum was given and book texts, diemensions, materials, technical and color specializations, ornamenting subjects and composition properties have been studied. The roloves of the puşide samples which have an historical trdition as for their embroiderieshave been taken. Their drawings have been made and added to the annex of the examination cards. Inspired from the matrixes of the puşides, eleven sketches were made.191 Material used and the needles implemented (Dival work needles) in puşides and puşide plates are the same and, differet designs have been obtained by using these needles in a very skillfull manner. Using these examination cards, 7 tables are composed: In table -1, at the puşides and puşide plates; four colours have been used. Embroidered material are green and red;embroidery material silver and green; linen material light brown, green and red; fringe and ribbons which are used as side cleaning material are in silver color. In table - 2, compositions are of a motive or composed of the many motives can be seen at the borders, corners, centeer and all the surface in the figures of regular, skipped and devotailed orders. In table - 3, it can be seen that all the dimensions in the puşides and puşide plates are different measures. In table - 4, in the puşides and puşide plates, the ornaments are in geometrical, vegetal, symbolic and object styles. In table - 5, it can be seen that the material used puşides and puşide plates are the same. In table - 6, among from the Dival work knitting, regular stitch, diagonal stitch, fissured stitch, civankaşı, flat pesent, diagonal pesent, tufted knitting and cordon application are applied to the puşides and puşide plates. Also, in the fringes which are used for the side ormamenting, cordon folding is applied. In table - 7, the production date of the puşides and puşide ptates are given. Using these tables evaluations were carried out and reached to a conslusion. In the report, necessary proposals have been set forth which will be fruitful to the outcomens. At the and of study, Arabic written of the suras, their Turkish pronounciations and meanings, negotiation forms, glossary, examination card samples and the design are included.
Benzer Tezler
- Konya ili Mevlana Müzesinde bulunan puşidelerin incelenmesi ve deneysel tasarım çalışmaları
Examine and experimental design studies for tomb cover found in Konya Mevlana Museum
NURCAN KALAYCI
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
El SanatlarıSelçuk ÜniversitesiEl Sanatları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NİHAN SEMEN ERSÖZ UZAR
- Konya Mevlânâ Müzesi'nde bulunan XIII.-XIV. yüzyıllara ait bazı Kur'an-ı Kerim'lerin tezhip özellikleri
XIII.-XIV. in the Mevlânâ Museum of Konya illumunation manuscript properties of The Quran-i Kerim
HÜMEYRA ÖZDEMİR
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
El SanatlarıGazi ÜniversitesiGeleneksel Türk Sanatları Ana Sanat Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MERAL BÜYÜKYAZICI
- Konya Mevlana Müzesi'nde bulunan XV.- XVI. yüzyıla ait tezhipli Kur'an-ı Kerimler
Illuminated qurans in the XV- XVIth century in Konya Mevlana Museum
AYŞE TUNÇ
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
El SanatlarıSelçuk ÜniversitesiGeleneksel Türk Sanatları Ana Sanat Dalı
DOÇ. DR. ZUHAL TÜRKTAŞ
- Konya Mevlana Müzesi'nde yer alan Rüstem Paşa'nın vakfettiği tezhipli Kur'an-ı Kerimler
Illuminated Quarans bestowed by Rustem Pasha in Konya Mevlana Museum
GAYE GÜMÜŞIŞIK
Yüksek Lisans
Türkçe
2001
El SanatlarıAnkara ÜniversitesiSanat Tarihi Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. RÜSTEM BOZER
- Yenikapı Mevlevîhânesi (Konya Mevlana Müzesi Arşivi 165 Nolu Zarf Işığında)
Yenikapı Mawlawihouse (In the Lifghts Of 165th Envelope In Konya Mevlana Museum Archive)
ÖMER TEKİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2014
TarihFatih Sultan Mehmet Vakıf ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. FATMA TURHAN