Zeybeklik kurumu ve zeybek oyunları
The Zeybek association and dances of zeybek
- Tez No: 135121
- Danışmanlar: PROF. DR. FİKRET TÜRKMEN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Halk Bilimi (Folklor), Folklore
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2003
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ege Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Halk Bilim (Folklor) Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 403
Özet
TÜRKÇE ABSTRACT (en fazla 250 sözcük): (TUBITAK/TURDOK' un Abstrakt Hazırlama Kılavuzunu kullanınız.) Zeybeklik kurumu, belirli bir hiyerarşik çete düzeni içerisinde, kendine özgü sosyal kuralları olan, diğer sosyal topluluklardan farklı yaşam tarzına sahip bir 'Toplumsal Eşkıyalık' kurumudur. Sağlam, koruyucu anlamına gelen 'Saybek' kelimesi zaman içerisinde 'Zeybek' kelimesine dönüşmüştür. Zeybekler köken olarak Türkmen ve Yörük topluluklardır ve Orta Asya'dan göç ederek Ege denizi kıyılarına yerleşmişlerdir. Zeybeklerin daha önce içerisinde yer aldıkları sosyal toplulukların kültürel değerlerini bünyelerinde yaşatmalarının yanı sıra, yalnızca zeybeklik kurumuna özgü folklorik zenginliklerin olduğu tespit edilmiştir. Zeybek oyunları Türkiye'nin Batısından Doğusuna doğru azalan bir etkiyle Ege Bölgesinin tamamında Akdeniz bölgesinin büyük bir bölümünde Marmara bölgesinin ağırlıklı Anadolu yakasında, Batı Karadeniz ve tç Anadolu'nun bazı bölgelerinde yaygın olarak oynanmaktadır. Sosyal şartların değişmesi nedeniyle dağa çıkan zeybeklerin oynadıkları oyunlar doğal olarak konularını ve yapısını, içinde bulundukları sosyal ve ekolojik çevre unsurlarıyla belirlemektedir. Bu yapılanmasıyla köylü halkın oyun tarzından farklı bir oyun tavrı gösterebilmektedir. Geçmişi denizci Türk toplumlarına dayanan zeybeklerin, zaman içerisinde kara savaşçısına dönüşmesi nedeniyle yeni koşullara uygun olarak kıyafetlerinde bir takım değişikliler görülmektedir. Zeybek giyim kuşammda görülen ihtişam, halktan farklı, her yönden onlardan daha üstün olduklarını gösterecek bir şekildedir. Zeybek oyun ezgilerinin tamamı 9 zamanlı usulün (3,2,2,2) ve (2,2,23) tiplerinden oluşmaktadır. Zeybek oyunları genelde davul ve zurna eşliğinde çoğunlukla solo olarak oynanır. Zeybeklerin kendi aralarında düzenledikleri eğlencelerinde ise, üzerlerine asılı bir şekilde kolayca her yere taşınabilen curayı çalmayı tercih ettikleri görülür.
Özet (Çeviri)
ÎNGÎLİZCE ABSTRACT (en fazla 250 sözcük) The Zeybek Association, in its determined hierarchy, is a 'Social Illegal Group', which has its own rules and which has a lifestyle different from other social groups. The word 'Saybek which means strong and protecting has changed into the word 'Zeybek' in years. By origin, Zeybeks are Turkmen and Yoruk groups and they first settled on the Aegean coast after migrating from Middle Asia. It was found out that Zeybeks not only have kept the cultural properties of the groups they lived in, but also they have had their own folkloric wealth. Zeybek dances can be found in the Aegean region, in the most parts of the Mediterranean region, in the Anatolian side of the Marmara region, in the western parts of the Black Sea Region and in some parts of the central Anatolian Region. Because of social changes, the dances of Zeybeks on the mountains show differences with the dances of the villagers. The costumes of Zeybeks (who were once sailor Turkish groups) somehow changed when they became land warriors afterwards. They splendor of Zeybek clothing in a way shows that they are different from and superior to other people. All of the zeybek dance melodies have 9 meter tempo of (3, 2, 2, 2) and/or (2, 2, 2, 3). Zeybek dances are usually solo dances and are accompanied by drum(s) and Zurna (shrill pipe(s). but the entertainments they organize among themselves, Zeybeks prefer to play 'Cura' which can be easily carried anywhere on the shoulder.
Benzer Tezler
- Kütahya merkez oyun eşlikli zeybek ezgilerinin ritimsel ve makamsal açıdan incelenmesi
Rhythmical and tonal analysis of the zeybek melodies accompanied zeybek dance in Kütahya central
KAZIM GÖKTUĞ KUTLU
- Aydın geleneksel danslarının etnokoreolojik açıdan incelenmesi
Examining of aydin traditional dances in the terms of ethnochoreology
NECİP ÇETİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Halk Bilimi (Folklor)Ege ÜniversitesiTürk Halk Oyunları Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ FÜSUN AŞKAR
- Zeybek türküleri ve dansları
Zeybek songs and dances
FATMA GÜLAY MİRZAOĞLU
Doktora
Türkçe
2000
Halk Bilimi (Folklor)Hacettepe ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ÖZKUL ÇOBANOĞLU
- Türkiye radyo televizyon kurumu ve İzmir ili Menemen ilçesi örneğinde geçmişten günümüze zeybek ezgilerine asma davul eşliği
Asma davul accompaniment to zeybek melodies from past to present: a case study of turkish radio and television corporation and Menemen district in İzmir province
REMZİ NEHİR ÖZER
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
MüzikAydın Adnan Menderes ÜniversitesiGeleneksel Türk Müzikleri Ana Sanat Dalı
PROF. DR. MUSTAFA ONER UZUN
DOÇ. DR. SERKAN ÇELİK
- Halk anlatıları bağlamında Aydın/köşk merkezli Çalıkakıcı hikâyeleri
Çalikakici stories around Aydın/Köşk with folk narratives
ERKAN ŞAHİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Türk Dili ve EdebiyatıMuğla Sıtkı Koçman ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET NACİ ÖNAL