Yirminci yıl müziğinde avant-garde ögeler
Avant-garde elements in twentieth centrury's music
- Tez No: 135399
- Danışmanlar: PROF. DR. EMEL ÇELEBİOĞLU
- Tez Türü: Sanatta Yeterlik
- Konular: Müzik, Music
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2002
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Kompozisyon Ana Sanat Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 158
Özet
ÖZET Yirminci yüzyılda; çalgılarda doğal ses sınırlan zorlanmış, ek gereçler kullanılmış, paralelinde solo anlayışı esnetilerek, beklenilmedik anlatımlar gerçekleştirilmiştir. Müziğe,“Octavina”,“Arpa Citera”veya önceden değiştirilmiş koma ve tınılarla Henry CowelPm 1914 yılında tasarlayarak, Amerika ve Avrupa'da tanıttığı“Prepared Piano”(hazırlanmış piyano)'su gibi; henüz başlarında, yüzyılı renklendiren yeni çalgılar katılmıştır. Metal, plastik, tahta gibi birbirinden farklı karakterlerde bagetler kullanılarak tel aralarına, vida, kablo, kauçuk gibi maddelerin yerleştirilmesiyle, piyanolardan mekanik yada yakın bir deyişle endüstriyel tınılar elde edilmiş, bu atmosferlere karşılık yine aynı mantıktan yola çıkılarak, tırnak, parmak veya avuç içi yardımıyla üretilen seslerle ise doğanın derinlikleri hatırlatılmaya çalışılmıştır. Yapısal özelliklerine göre diğer tüm çalgılarda, farklı gereçler kullanılarak uygulanan bu buluş, yüzyılın özellikle akustik müziğinde, özgün anlatımlara katkıda bulunmuştur. Çalgı birlikteliklerinde, geçmişe oranla daha az sayıda, ancak alışılagelmişin dışında, birbirine olabildiğince zıt fizyolojik yapısal karakterde seçimlere, giderek daha sık yönelinmiştir. Geleneksel anlamda, nefesli, yaylı ve vurmalı olarak ayırdığımız kaynak kümeler, büyük orkestralarda da cesaretle değişik katlamalarla denenmiş, neredeyse birebir iç bölünmelere uğratılan çalgı grupları, birbirlerini tamamlamacasma kullanılmış, oluşturulan“tone cluster”(yığın-salkım/ses) uygulamalarıyla, oldukça karmaşık ve algılama sınırlarını zorlayıcı uç örneklere ulaşılmıştır. Akustik çalgılardan, işlevlerinin ötesinde ses elde etme düşüncesi, çağdaş müzik alanında yirminci yüzyılın ikinci yansında geliştirilmiş, özellikle son çeyreğinde, doğuşkanlar, çalgı gövdeleri ve benzeri uygulamalann kullanımlan yoğunluk kazanmıştır. 142Elektronik kaynaklı çalışmalarda ise seslerin her ayrıntısı, çeşitli merceklerle gözlenmiş ve bulgular,“ses”öğesini, neredeyse başlıbaşma bir beste boyutunda karşımıza yükseltmiştir. İnsan sesi bir çalgı gibi düşünülerek, akustik ve elektronik alanlarda, yüzyılın değişen estetik anlayışlarına uygun, bazen katı disiplinlerle bazende tümden özgür bırakılarak; müziğe, evriminde her zaman olduğundan daha çok yapısal katkıda bulunmuştur. Besteciler, felsefeleri doğrultusunda, tüm müzik kavramlarını yaşadıkları akımların süzgeçlerinden geçirmiş, her öğeyi tekrar tekrar yenileyerek akımlar arası zaman dilimlerini kısaltmış ve arayışlarıyla, yirminci yüzyıla“avant-garde”damgası vurmuşlardır. 143
Özet (Çeviri)
SUMMARY In the twentieth century, natural tonal limits of the musical instruments have been pushed, additional materials have been utilized and, in parallel to these, unexpected expressions have been realized by rendering the understanding of solo more flexible. As with the“Octavina”,“Arpa Citera”or with the“Prepared Piano”which had been designed by Henry Cowell in 1914 with pre-changed commas and timbres and introduced by him in the States and in Europe; new instruments have joined the music adding colors to the century in its early years. Utilizing baguettes of different characters such as metal, plastics, or wood, and by placing materials like screw, cable, rubber, etc., in-between the strings, mechanical or with another close expression industrial timbres have been achieved; and in response to these atmospheres, again persuading the same standpoint, with the tones produced thanks to the help of nail, finger or palms a reminiscence of the depths of nature was attempted. This invention, which was applied to all other musical instruments by means of different materials with respect to their structural qualities, has contributed to original expressions, especially in the acoustic music of the century. In the instrumental ensembles, in number fewer instruments with comparison to the past, but extraordinarily, choises comprising phisiological structural characteristics as contestable as they can be were tended more often. In the traditional sense, source groups we distinguish as wind instruments, strings and percussion were experimented courageously also in grand orchestras w ith different layerings; and groups of instruments, which had been put in almost identical internal divisions, were employed to the point of completing each other; by means of“tone cluster”operations formed, extreme instances too complicated and too hard to perceive were achieved. 144In the modem music area, the idea of obtaining tones from the acoustic instruments excessing their functions was developed in the second half of the century, and especially in the last quarter of the century harmonics, bodies of the instruments and similar applications were set to be exercised intensely. In the works based on electronics, on the other hand, every detail of the sounds has been observed in terms of various lenses and the outcomes culminated the“sound”element before our eyes almost to a level of a separate composition in itself. On the acoustic and electronical grounds, human voice, considered as an instrument, in accordance with the changing aesthetical views of the century and sometimes in terms of strict disciplines and sometimes being set free in all aspects has bore structural contributions to music more than ever. Composers, in line with their philosophies, had filtered all musical conceptions through the trends they have been experiencing; renewing each element over and over again they have shortened the time scopes in-between trends and with their searches stigmatized twentieth century as“avant-garde”. 145
Benzer Tezler
- Sözlü Türk müziğinde prozodi
Prosodie in vocal Turkish music
SÜLEYMAN ERGİŞİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2007
MüzikHaliç ÜniversitesiTürk Müziği Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. ÇETİN KÖRÜKÇÜOĞLU
PROF. EROL DERAN
DOÇ. DR. METİN BALAY
- Yirminci yüzyıl müzik teorisinin John Coltrane'in yorumculuğuna ve besteciliğine etkisi
The impact of twentieth century music theory on John Coltrane's performances and compositions
BAŞAK YAVUZ
Doktora
Türkçe
2022
MüzikYıldız Teknik ÜniversitesiSanat ve Tasarım Ana Sanat Dalı
PROF. DR. KORAY SAZLI
- Claude Debussy'nin müzikal estetiğinde resim ve edebiyatın etkisi
The influences of painting and literature in musical aesthetics of Claude Debussy
CEREN ÇITIR KARAMAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Güzel SanatlarMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiMüzikoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ESİN UÇARSU
DR. ÖĞR. ÜYESİ ERALP OSMAN ERDEN
- Gunther Schuller's third stream: Story of an invented music style
Gunther Schuller ve 'Thırd Stream': Bir müzik türünün icat öyküsü
CENK BONFİL
Yüksek Lisans
İngilizce
2024
Müzikİstanbul Teknik ÜniversitesiMüzik Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ERAY ALTINBÜKEN