Geri Dön

Türkiye'de deneme ve eleştirinin gelişiminde Orhan Burian'ın yeri

Orhan Burian's place in the development of essay and criticism in Turkey

  1. Tez No: 137633
  2. Yazar: MÜGE CANPOLAT
  3. Danışmanlar: YRD. DOÇ. DR. SÜHA OĞUZERTEM
  4. Tez Türü: Yüksek Lisans
  5. Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2003
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: İhsan Doğramacı Bilkent Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Türk Edebiyatı Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  13. Sayfa Sayısı: 102

Özet

ÖZET Orhan Burian (1914-1953), deneme, eleştiri, inceleme yazıları ve çevirileriyle Cumhuriyet dönemi Türk edebiyat ve kültürüne damgasını vurmuş üretken bir yazardır. Burian, günümüz okurlarınca pek tanınmasa da özellikle yazılarındaki nesnel üslubuyla Türk deneme ve eleştiri tarihinde önemli bir konuma sahiptir.“Türkiye'de Deneme ve Eleştirinin Gelişiminde Orhan Burian'ın Yeri”başlıklı bu tezde, Orhan Burian'ın Denemeler Eleştiriler (1964) adıyla derlenen kitabının yanı sıra, 1936-1953 yılları arasında Belleten, Devlet Tiyatrosu, Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi, Söz, Tercüme, Ufuklar, Ülküye Yücel gibi dönemin önemli dergilerinde yayımlanan yazılarından yola çıkılarak Türkiye'de deneme ve eleştirinin gelişimindeki yerinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Orhan Burian'ın eleştirel yazıları,“edebî”ve“kültürel”olarak iki temel grupta toplanabilir. Bu sınıflama aynı zamanda onun eleştirmen kimliği için de geçerlidir. Burian'ın kültürel eleştiri yazıları incelendiğinde, onun somut sorunlara somut çözüm önerileri getiren, hiçbir yargıyı sorgusuz kabul etmeyen, akılcı ve gerektiği zaman muhalif bir aydın tavrına sahip olduğu görülmektedir. Üslûp özellikleri bakımından incelendiğinde, deneme türünün temelde iki ana kolda filizlendiği söylenebilir:“Bacon tarzı nesnel deneme”ve“Montaigne tarzı öznel deneme”. Orhan Burian'ın eleştiri yazılarında olduğu gibi, denemelerinde de nesnel bir üslûp ve eleştirel bir düşünüş egemendir. Bu nedenle yazarın denemeleri, Francis Bacon tarzı denemeye yaklaşmaktadır. Tezde, Orhan Burian'ın gerek denemelerinde gerekse eleştirilerinde sergilediği nesnel üslûp özelliklerinin, çağdaşı olan yazarların birçoğununkiyle ortak özellikler göstermediği için ayrıksı kaldığı, bu nedenle de edebiyat tarihimizde hak ettiği konuma yerleştirilemediği, ancak kendisinden sonra gelişen bilimsel-nesnel eleştiri alanında öncü bir yazar olduğu ortaya konmuştur. anahtar sözcükler: deneme, eleştiri, nesnellik, üslûp m

Özet (Çeviri)

ABSTRACT Orhan Burian's Place in the Development of Essay and Criticism in Turkey Orhan Burian (1914-1953) was a prominent figure in Turkish culture and literature with his essays, critical writings, reviews, and translations. Although Burian is not well-known by contemporary readers, he has had an important place in the development of the Turkish essay and criticism especially with his objective style of writing. This thesis entitled“Orhan Burian's Place in the Development of Essay and Criticism in Turkey”aims to assess the place of Burian in Turkish essay and criticism by examining his writings collected in his book titled Denemeler Eleştiriler (1964) and his articles published in such periodicals as Belleten, Devlet Tiyatrosu, Dil ve Tahh-Coğrafya Fakültesi Dergisi, Söz, Tercüme, Ufuklar, Ülkü, and Yücel. The critical writings of Orhan Burian can be grouped into two as“literary”and“cultural”. This classification also applies for Burian as a critic. In the thesis, as I examine Burian's cultural criticism, I have tried to demonstrate his way of proposing concrete solutions to concrete problems in his works along with his non-dogmatic and rational manner as an intellectual. The essay as a literary genre has historically developed along two main roads: the“objective essay”in the manner of Bacon and the“subjective essay”in the manner of Montaigne. Burian has preferred the objective style and a critical way of thinking in his essays as well. In this thesis, it has been argued that Orhan Burian is an exceptional figure among his contemporaries with his objective style of writing in his essays as well as in his critical writings. Although he was somewhat overlooked by the readers of his time, Burian has had a leading role in the development of scientific-objective criticism in Turkey. keywords: essay, criticism, objectivity, style IV

Benzer Tezler

  1. Erendiz Atasü'nün eserlerinde kadın

    Woman in the works of Erendi̇z Atasü

    ALEV ÖNDER

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2016

    Türk Dili ve EdebiyatıÇukurova Üniversitesi

    Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı

    YRD. DOÇ. DR. BEDRİ AYDOĞAN

  2. Cumhuriyet Türkiye'sinde laiklik tartışmaları çerçevesinde belirlenen modernist ve postmodernist temalar: Kemalist ideoloji ve radikal İslamcı ideoloji üzerinde bir inceleme

    Modernist and postmodernist themes determined under the frame of secularism debates in the republic's Turkey: A Research on the Kemalist ideology and radical Islamic ideology

    OYA YAĞCI

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    1998

    Siyasal BilimlerGazi Üniversitesi

    Siyaset ve Sosyal Bilimler Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. LEVENT KÖKER

  3. L'art performance en Turquie à la lumière des théories post-structuralistes et féministes

    Postyapısalcı ve feminist teori ışığında Türkiye'de performans sanatı

    NURDAN DURMAZ

    Yüksek Lisans

    Fransızca

    Fransızca

    2019

    Sanat TarihiGalatasaray Üniversitesi

    Sosyoloji Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. ALİ ERGUR

  4. 90'lardan günümüze Türk sineması'nda çalışan kadının sunumu

    The representation of working woman in Turkish cinema from 90's to present

    ASLI YILDIRIM

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2004

    Sahne ve Görüntü SanatlarıEge Üniversitesi

    Radyo Televizyon Ana Bilim Dalı

    YRD. DOÇ. DR. CEM GÜZEL

  5. Pandemi sürecinde zaman-mekânda kırılmalar: Türkiye'de tiyatro ve performans sanatları bağlamında yeni mekânsallıklar üzerine bir inceleme

    Disruptions in space-time continuity during the pandemic: An inquiry on new spatialities in the context of theatre and performance arts in Turkey

    İLKYAZ SAMUR AVCI

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2022

    Mimarlıkİstanbul Bilgi Üniversitesi

    Mimarlık Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ VELİ ŞAFAK UYSAL