Geri Dön

Feyzullah Efendi Medresesi (Fatih Millet Kütüphanesi) restorasyon projesi (2 Cilt)

The Restoration project for madrasa and library of Feyzullah Efendi (Fatih Millet Library)

  1. Tez No: 140065
  2. Yazar: ŞULE İKBAL DİREN
  3. Danışmanlar: PROF. DR. AYŞE ZEYNEP AHUNBAY
  4. Tez Türü: Yüksek Lisans
  5. Konular: Mimarlık, Architecture
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2003
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: İstanbul Teknik Üniversitesi
  10. Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Mimarlık Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  13. Sayfa Sayısı: 306

Özet

FEYZULLAH EFENDİ MEDRESESİ (FATffl MBLLET KÜTÜPHANESİ) RESTORASYON PROJESİ ÖZET Feyzullah Efendi Medresesi, İstanbul'un, Fatih ilçesinin Sorular Mahallesi'nde, Macar Kardeşler Caddesi üzerinde ve Fatih Külliyesi 'nin güneyinde yer alır. Medrese, Macar Kardeşler Caddesi, Feyzullah Efendi ve Ali Emiri Efendi sokakları ile sınırlanmış olan ada üzerinde bulunur. Yapı; 1700 yılında dönemin Şeyhülislamı Erzurumlu Seyyid Feyzullah Efendi tarafından yaptırılmıştır. Feyzullah Efendi Osmanlı padişahlarından II. Mustafa ve III. Ahmet'in hocalıklarını yapmış ve II. Mustafa'nın saltanatı döneminde şeyhülislamlık görevine getirilmiştir. 1703 yılında çıkan isyan sonucu II. Mustafa tahttan indirilmiş ve Feyzullah Efendi de öldürülmüştür. Feyzullah Efendi Medresesi'nin programında on medrese hücresi, bir mescit- dershane, bir kitaplık, iki çeşme ve bir şadırvan bulunur. Kare planlı bir avlunun etrafında iki ayrı kütleden meydana gelen medresede hücreler 'L' biçiminde avlunun güney doğu ve güney batı yönünde dizilmiştir. Avlunun Macar Kardeşler Caddesi yönündeki kenarında ise mescit-dershane ve kitaplık ve de onların arasına yerleşmiş olan bir taşlıktan oluşan ikinci kütle yer alır. Mescit-dershane ve kitaplık kare planlı mekanlardır ve ikisi de birer kubbe ile örtülüdür. Aralarında yer alan taşlık ise çeşitli tonoz ve kubbelerden oluşan bir örtü sistemine sahiptir. Hücreler kare planlı olup kubbe ile örtülüdür, hücrelerin önünde de kubbelerle örtülü revak yer alır. Yapının ana girişinin avlu tarafında tek sahınlı ve bir çapraz tonozla örtülü bir revak bulunur. Avlunun ortasında mermer sütunların oluşturduğu altıgen planlı bir şadırvan bulunur. 1916 yılında kurucusunun kitaplıkta mevcut eserlerine ilave edilen Ali Emiri Efendi 'ye ait çok sayıda kitapla bir genel kitaplığa dönüştürülen yapı Fatih Millet Kütüphanesi adını almıştır. Bir çok tarihi yapı gibi; bu medrese de imar ve yol yapımı faaliyetlerinden olumsuz yönde etkilenmiştir. Feyzullah Efendi Sokağı'na açılan ana kapısı yükselen yol seviyesi yüzünden kullanılamaz hale gelmiş ve cepheye yapışık iki çeşme de yol seviyesinin altında kalmıştır. Bu dönemde yapının avlu duvarında Macar Kardeşler Caddesi'ne bakan tarafında bir kapı açılmıştır. Ayrıca yapının ana giriş kapısı yanma bir oda eklenmiştir. Yapının 1983 yılında geçirdiği restorasyon kapsamında ana giriş kapısı yeniden işlevine kavuşmuştur. Yapı 17 Ağustos 1999 Marmara depreminden Fatih ilçesinde yer alan bir çok tarihi anıt gibi ciddi hasar görmüştür. Hücre, revak ve dershane kubbelerinde derin ve tehlikeli çatlaklar oluşmuştur. Bu durum sonucunda; kütüphanede yer alan kitaplar diğer kitaplıklara taşınmış ve kütüphane işlevine ara verilmiştir. Bu tez çalışması medrese için bir Restorasyon Projesi geliştirilmesini ve yeniden kullanılabilecek vııduruma getirilmesini amaçlamaktadır. Feyzullah Efendi Medresesi 'nde 2000 ve 2001 yıllarında bu amaç ile tez çalışması kapsamında çalışmalar yapılmıştır. Yapının mevcut durumunun ayrıntılı ölçüm ve fotoğraflarla belgelenmiş ve 1/50 ölçekli çizimlere aktarılmış ve rölövesi hazırlanmıştır. Şadırvan ve cephede yer alan çeşmeler gibi detaylar içeren öğerler ise daha küçük ölçekli çizimlerle belgelenmiştir. Yapının onarımı için gerekli müdahalelere kaynaklık etmesi açısından mevcut hasarlar; özellikle çatlaklar rölöve paftalarına işlenmiş ve derinlik, uzunluk gibi matematiksel özellikleri tanımlanmıştır. Feyzullah Efendi Medresesi 'nin çağdaşı olan, Köprülü Mehmet Paşa Medresesi, Merzifonlu Kara Mustafa Paşa Medresesi, Nevşehirli Damat İbrahim Paşa Medresesi, Amcazade Hüseyin Paşa Medresesi, Ankaravi Mehmet Efendi Medresesi ve Ahmediye Medresesi, barındırdıkları planlimetrik, cephe, yapım tekniği ve malzeme özellikleri açısından değerlendirmiştir. Böylece bu medreselerle Feyzullah Efendi Medresesi arasındaki ortak özellikler saptanmıştır. Bu karşılaştırmalar Feyzulah Efendi Medresesi'ndeki kayıp özellik ve öğelerin saptanması için gerekli tipolojik verileri sağlamış ve Restitüsyon Projesi'nin hazırlanmasında yararlı olmuştur. Yapının çevresinin geçirdiği değişimler saptanmış, yapıda kullanımından ve önceki tamiratlardan dolayı, cephelerin ve mekanların uğradığı değişiklikler belirlenmiş ve tarihi haritaların incelenmesi, tipolojik araştırma ve yapıdan elde edilen bilgiler ışığında yapının özgün halini tanımlayan Restitüsyon Projesi hazırlanmıştır. Rölöve ve restitüsyon çalışmalarının bir arada değerlendirilmesinin ardından, yapını içinde bulunduğu hasarlı durumu gidermek için gerekli müdahale kararları belirlenmiş, yapının işlevini sağlıklı olarak yerine getirebilmesi için Restorasyon Projesi hazırlanmıştır. Bu projede retorasyon müdahaleleri üç grupta toplanmıştır.. İlk grup; yapıda deprem sonucu oluşan ve yapının öncelikli sorunu olan, strüktürel çatlakların onarılması için gerekli olan müdahaleleri içermektedir. Çatlaklar derinlikleri, boylan, yerleri ve üzerinde bulundukları taşıyıcı elemanın özellikleri açısından değerlendirilmiş ve üç gruba ayırılmıştır. Böylece her çatlak için uygun olan müdahale önerilmiştir. Yarık niteliği taşıyan derin çatlaklar barındıran ve yatay ve düşey yönde parçalanmış olan kubbelerin sökülerek aynı tür tuğla ve harçla yeniden örülmesi önerilmektedir. 10 mm' den daha geniş ve eleman içerine doğru devam eden çatlakların iki tarafının şerit halinde sökülmesi ve aynı tür tuğla ve harçla örülerek dikilmesi uygun görülmüştür. 10 mm' den daha dar ve daha çok duvarlarda ve bezemeli yüzeylere bulunan çatlakların ise özgün harçla aynı bileşimde üretilecek olan harcın enjeksiyonu ile onarılması düşünülmüştür.. İkinci grup restorasyon önerileri; kayıp parçaların plastik onarımı, cephe taşlarının uygun yöntemle temizlenmesi, dökülmüş sıvaların ve sökülmesi önerilen kubbelerin kurşunlarının yenilenmesini içermektedir. Ayrıca medresenin arka bahçesinde, kullanıcı ihtiyacı göz önünde bulundurularak, bir tuvalet inşa edilmesi önerilmektedir.. Üçüncü grup öneriler, yapının yeniden işlevlendirilmesi ile ilgilidir. 1999 Marmara Depremi'nin sonrasına kadar Feyzullah Efendi Medresesi'nde ki Fatih Mjllet Kütüphanesi kurumunun, restorasyonun ardından yapıda yeniden faaliyet göstermesi önerilmektedir. Fakat kütüphanenin araştırmacılar için vıııprofesyonel bir tarihi belge araştırıra kütüphanesine dönüştürülmesi uygun görülmüştür. Osmanlı eğitim yapılan içinde özellikli bir yer tutan Feyzullah Efendi Medresesi'nin içinde bulunduğu durum yapının taşıdığı tarihi ve estetik değerlerin gelecek kuşaklara aktarılabilmesi için ciddi tedbirler alınmasını ve bilimsel çalışma yapılmasını gerektirmektedir. Fakat Yapımn 1999 Marmara Depreminden sonra ele alınış biçimi bu değerlere geri döndürülemez biçimde zarar vermiştir. ıx

Özet (Çeviri)

RESTORATION PROJECT FOR MADRASA AND LIBRARY OF FEYZULLAH EFFENDİ (FATİH MILLET LIBRARY) SUMMARY Feyzullah Effendi Madrasa is located in Fatih district of Istanbul, Sofular neighborhood, on Macar Kardeşler Street. The madrasa, which is situated to the south of Fatih Complex, is on an area surrounded with Feyzullah Effendi, Ali Emiri Effendi and Macar Kardeşler streets. Feyzullah Effendi Madrasa was founded in 1700 by Seyyid Feyzullah Effendi who was the Sheikhulislam of the time. He was the private tutor, responsible for education of Mustafa III. and Ahmet III. in their childhood, who later became Ottoman Emperors. He was made Sheikhulislam by Mustafa II. Feyzullah Effendi was killed in 1703, during an uprising by the Ottoman Army. Feyzullah Effendi Madrasa, comprises of a classroom, a library, ten madrasa cells, two fountains and an ablution fountain in its program. In the planimetry of the madrasa consisting of two separate parts arranged around a square courtyard, the cells are located on the southwest and southeast sides of the courtyard in the shape of“L”. On the northeast side of the courtyard there is the second part that contains the classroom, the library and the iwan between them. Both the classroom and the library are square planned rooms each covered with a dome and the iwan is covered with combination of vaults and domes. The cells are square planned and have arcade in front, both the cells and the arcades are covered with domes. The main entrance of the madrasa has a one aisled arcade which is covered with a cross vault. The ablution fountain which has marble columns, is placed in the center of the courtyard and is planned hexagonally. In the year 1916, the building was turned in to a public library with the additional books of a volunteer named Ali Emiri Effendi to Feyzullah Effendi' s books which were already in the library and was named Fatih Millet Library and is known better with this name. Similar to many historical buildings, this madrasa has also suffered from the construction facilities around the area. The main entrance facing Feyzullah Effendi Street and the fountains attached to the entrance facade, have become lover than the road level and out of function. So the secondary gate on the Macar Kardeşler Street was opened in this period. A room, which is used as the kitchen and keeper's room, next to the gate was added. In 1983 the madrasa was restored and the main gate was re-functioned. The Marmara earthquake in 17th August 1999, caused serious damage to many historical buildings in Fatih district including Feyzullah Effendi Madrasa. Seriously deep cracks have occurred in the domes of the cells, the arcades and the classroom. Because of this damage the library could no longer function and was moved out from the building. The collection of hand written books and documents has been moved to Süleymaniye Library.This project aims preparing a Restoration Project for the madrasa and turning the building in a state convenient for the library re-functioning in it. For reaching this goal, set of studies has been made on Feyzullah Effendi Madrasa, in this project during the years 2000 and 2001. The present situation of the building was determined by detailed measurements and taking photographs. Detailed measured drawing of the building was prepared in 1/50 scale. The important details, such as the ablution fountain, the facade fountains were pictured in bigger scaled drawings. The cracks and other deteriorations were marked on the drawings in order to be able to determine the right way of intervention. Dimensional properties of cracks such as, depth, width, length were defined and marked on a set of detailed measured drawings. The madrasas of Köprülü Mehmet Pasha, Merzifonlu Kara Mustafa Pasha, Nevşehirli Damat Ibrahim Pasha, Amcazade Hüseyin Pasha, Ankaravi Mehmet Effendi and Ahmediye Madrasa, which have been established around the same time as Feyzullah Effendi Madrasa, were evaluated according to their plan, facade, construction techniques and material properties. This way, common properties of these madrasas with Feyzullah Effendi Madrasa were determined. These comparisons provided the typological properties that were used to determine the lost properties and elements of Feyzullah Effendi Madrasa and helped preparing of the Restitution Project. The changes, environment of the building has gone through, the changes that has occurred in the buildings' planimetry and facades due to prior restorations and constructions were investigated. According to the knowledge gained from historical maps of the region, typological research on other madrasa buildings and the clues the building reveals itself, Restitution Project for the building was prepared to show the original state of the madrasa. After preparing detailed measured drawings and determining the prior state of the madrasa, Restoration Project has been prepared. The suggested interventions to help the building to structurally survive and continue functioning are grouped in three groups in the project.. The first group includes necessary interventions to restore the structural cracks the building has due to the earthquake which are prior to the other problems the madrasa contains. The cracks were categorized in to three according to their width, depth, position and the properties of the structural element they are on. So the appropriate interventions for each of crack are suggested. The elements that contain cracks that are relatively wide and move through to cut the element and have been separated in to pieces in vertical and horizontal directions are suggested to be taken down and reconstructed with the same kind of brick and mortar. The cracks that are wider than 10 mm and move in to the element can be restored by replacing new bricks or stones instead of the broken bricks or the stones along the crack. The same kind of brick, stone and mortar should be used in fixing these kinds of cracks. The crack that are narrower than 10 mm and are mostly on the walls and the painted surfaces are suggested to be fixed by injection of the replica of the original mortar of the building. XI. The second group of restoration suggestions can be defined as interventions, like plastic repairs of the lost element parts, cleaning of the facades with the appropriate method of stone consolidation, renovation of lost regions of mortar around the cracks and lead sheets on the reconstructed domes. Also building a new restroom at the back yard of the madrasa, has been suggested in the project thinking that the users will need.. The third group of restoration decisions contains the ideas on re-functioning of the building. The institution of Fatih Millet Library which was placed in the Feyzullah Effendi Madrasa until shortly after the 1999 Earthquake is suggested to be replaced in to the building after the restoration. However the Project offers the library to be changed in to a professional research institution for historical hand written books and documents. Feyzullah Effendi Madrasa with the outstanding features in the Ottoman educational buildings is in a condition that serious precaution has to be taken and a scientific restoration project has to be applied so that the building can survive in time with all the historical and artistical values it carries. But the interventions the building faced after the 1999 Marmara Eartquake have caused serious loss in these values. xn

Benzer Tezler

  1. Tez No

    423495

    Osmanlı Dönemi kuş saraylarının belgesel fotoğrafçılık yöntemi ile tanıtılması

    Introducing Ottoman era palace of birds by the way of documentaries and photography

    RECEP KAMİL AZMANOĞLU

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2016

    Sahne ve Görüntü SanatlarıDumlupınar Üniversitesi

    Grafik Ana Bilim Dalı

    YRD. DOÇ. DR. TAŞKIN İNAN

  2. Tez No

    17499

    20. yüzyıl Türk tezhib sanatı ve sanatçıları

    Başlık çevirisi yok

    İLHAN ÖZKEÇECİ

    Sanatta Yeterlik

    Türkçe

    Türkçe

    1991

    El SanatlarıMimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi

    PROF.DR. KERİM SİLİVRİLİ

  3. Tez No

    583533

    Şeyh Mazhar Ohinî'nin hayatı eserleri ve tasavvufî görüşleri

    Şeyh Mazhar life facts and sufism views

    ÖNDER GÖK

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2019

    DinVan Yüzüncü Yıl Üniversitesi

    Temel Bilimler Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. FERZENDE İDİZ

  4. Tez No

    234294

    Şeyh Cüneyd Efendi ve tefsirdeki metodu

    Şheikh Cüneyd and his commentary method

    MEHMET TAHİR GÜNDÜZ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2008

    DinYüzüncü Yıl Üniversitesi

    Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı

    PROF. MEHMET HALİL ÇİÇEK

  5. Tez No

    641700

    Bitlis'te bir Kadiri Şeyhi: Şeyh Safiyuddin Geylani'nin hayatı, eserleri ve tasavvuf anlayışı

    A Qadri Sheikh in Bitlis: Biography of Sheikh Safiyuddin Geylani and his understanding of Islamic sufism

    RIDVAN GEYLANİ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2020

    DinSiirt Üniversitesi

    Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. MEHMET SAKİ ÇAKIR

Geri Dön