Türk bankacılık sektöründe risk analizi ve mali bünye bozulmalarına (iflasa) karşı erken uyarı modeli geliştirilmesi
Başlık çevirisi mevcut değil.
- Tez No: 140075
- Danışmanlar: PROF. DR. AHMET AKSOY
- Tez Türü: Doktora
- Konular: İşletme, Business Administration
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2003
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Gazi Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İşletme Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Muhasebe Finansman Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 357
Özet
ÖZET Gelişmekte olan ülkelerde son yıllarda yaşanan mali krizler, mali sistemlerin temel yapılarından olan bankaları ve bankacılık sektörünü derinden etkilemiştir. Bankalar, mali sistem içinde aracılık işlevi gören ve faaliyet konuları ve işlemleri gereği sorun yaşamaya ve kayıpla karşılaşmaya açık olan kurumlardır. Finansal tablolar yardımıyla işletmelerin gelecekteki durumları ile ilgili değerlendirme ve tahminler yaklaşık yüz yıldır yapılmaktadır. Son yıllarda yaşanan krizler nedeniyle tüm Dünya'da bankaların mali durumları ve geleceklerinin nasıl tahmin edilebileceği, başarısızlıkların nasıl önlenebileceği yeniden tartışılmaya başlanmıştır. Bu çalışma, istatistiksel teknikler kullanılarak banka başarısızlıklarının, finansal göstergeler/rasyolar yardımıyla önceden tahmin edilmesine ve başarısızlığın sinyali olabilecek göstergelerin tespitine yöneliktir. Çalışmanın birinci bölümünde, bankacılığın gelişimi, fon kaynak ve kullanımı ve bankalarda riskin kaynakları incelenmektedir. İkinci bölümde, banka kayıplarının makro ve mikro nedenleri ile banka kayıplarının etkileri incelenerek, erken uyarı niteliğindeki göstergeler irdelenmektedir. Üçüncü bölümde, literatür taraması yapılarak bazı denetim otoritelerinin bankaları izlemede kullandıkları erken uyarı sistemleri incelenmektedir. Uygulamada kullanılacak metodolojinin açıklanması tezin dördüncü bölümünde yapıldıktan sonra, analiz, iki ve üç gruplu ayırma için yapılmakta ve elde edilen sonuçlara göre banka sıralamaları verildikten sonra bölüm analizin sonuçları ve elde edilen modellerin kullanılabilirliğinin değerlendirilmesi ve sonuç ve öneriler kısmı ile bitirilmektedir. Çalışmada, 1998-1999-2000-2001 yılları arasında Türkiye mali kesiminde yer alan ticaret bankaları kullanılmış, bankalar Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu'na (TMSF) devredilip devredilmemesine göre gruplandırılmıştır. Çalışmada, iki gruplu ayırma analizinde TMSF'una devredilen bankalar fona devredildiği yıl ve fonda kaldığı sürece başarısız(1), aksi durumda başarılı (0) olarak kabul edilmiştir. Üç gruplu ayırma analizinde ise TMSF'una devredilen bankalar fona devredildiği yıl ve fonda kaldığı sürece başarısız (2), analizin yapıldığı yıldan fona devredildiği yıla kadar olan zaman diliminde başarısız olacak (1) gruba dahil edilmiş, fona devredilmeyen bankalar ise başarılı (0) olarak kabul edilmiştir. Çalışmada, TBB'nin yayınlamış olduğu finansal oranların yanı sıra, bankaların finansal tablolarından hesaplanan mali oranlar kullanılmış, kullanılan istatistiksel yöntemin gerektirdiği uygunluğu sağlayamayan oranlar daha sonra analiz kapsamından çıkartılmıştır. Finansal oranlar için uygunluk analizi her yıl için ayrı ayrı yapılmış, analizde, 13 adet sermaye, 9 adet likidite, 6 adet aktif kalitesi, 10 adet karlılık, 11 adet gelir-gider, 6 adet faaliyet, 8 adet bilanço kalemleri artışını içeren rasyo ile yabancı para net pozisyonu ve ihracat kredisi oranı olmak üzere toplam 65 adet finansal oran kullanılmıştır. Tezde bankalar, doğrudan ait oldukları grupların tahmin edilmesi amacıyla ilk olarak üç gruba ayrılmıştır. Sübjektif olarak üç gruba ayrılan bankaların elde edilen modellerle; tüm değişkenlerin kullanıldığı üçlü analizde, tüm gruplar için ortalama % 96 oranında tahmin gücü elde edilmiştir. Üç gruplu analizin ikinci kısmında değişken azaltımı yapılabileceği ancak grup sayısının ikiden fazla olması nedeniyle doğru tahmin gücünün düştüğü görülmüştür. İkili analizde bankalar mali başarılı ve mali başarısız olarak ikiye ayrılmış ve analize uygun tüm değişkenlerin kullanıldığı ve değişken azaltımı ile elde edilen modellerle bankaların ortalama % 98 oranında doğru sınıflandırdığı tespit edilmiştir. İkili analiz için adım adım seçme analizi sonucunda, üç gruplu ayırmaya göre daha iyi sonuçlar elde edilmiş olup analize uygun turp değişkenlerin kullanıldığı ikili analiz ile hemen hemen aynı ayırma güçleri elde edilmiştir. Analiz sonucunda genelde tüm gruplar için yüksek oranda ayırma (tahmin) gücü elde edilmiş, elde edilen modellerin güvenilirlik test istatistikleri uygun ve yüksek çıkmıştır.Uygulamada öne çıkan sermaye rasyoları, tüm modellerde ağırlıkla yer almakta ve önemli açıklayıcı bağımsız değişkenleri oluşturmaktadır. Özellikle (Özkaynak+Kâr)/Toplam Aktifler(S2), (Özkaynak+Toplarn Kâr) / (Toplam Aktifler+Gayrinakdi Krediler) (S5), Serbest Sermaye/özkaynak (S11) ve Bilanço Dışı Riskler/özkaynak(S13) rasyoları bankaların mali durumlarının yada risklerinin belirlenmesinde açıklama gücü yüksek ve izlenmesi gereken bağımsız değişkenler olarak ortaya çıkmıştır. Elde edilen tüm modellerde S13 değişkeninin yer alması, bilanço dışı risklerin bankaların başarısızlığında önemli ve belirleyici bir etkiye sahip olduğunu göstermektedir. Sonuç olarak, geliştirilen modellerin banka başarısızlıklarının önceden tahmininde başarılı olduğu ve pratik kullanım imkanının olduğu görülmüştür.
Özet (Çeviri)
SUMMARY For the last few years, the financial crisis in developing countries affect, the bases of financial systems, banks and banking industry deeply. Banks have the intermediation duty in the financial system and they are likely to lose money and have problems because of operations. The implications and evaluations of enterprises have been done for about a century by means of financial charts/ratios. Because of the recent crises, how to forecast the financial situations and futures of banks and how to prevent them from failing are again being argued all over the world. This work is mainly based on forecasting the bank failures with financial signs/ratios before bankruptcy and determining signs which can be signals of failure by statistical techniques. In the first part of this work, the development of banking, the resource and usage of fund and risk resources at the banks are all examined. In the second part, by examining macro and micro causes and their effects of bank failings, early warning signals are also examined. In the third part, by having a literature search, early warning systems used by some supşrvisory authorities in banks are examined. After explaining the methodology that will be used in application in the fourth part of the thesis, analysis is done for the separation with 2 and 3 groups and bank order is given according to these results, after the results of part analysis it is concluded with suggestions and evaluating of the usage of the models. In this work, trade banks which are included in the Turkish financial sector between 1998-1999-2000-2001, are used, the banks are grouped due whether to be transferred to TMSF ( Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu) or not. In the work, discriminate analysis with 2 groups the banks which are transferred to TMSF are accepted to fail (1), the others are accepted to succeed(O). For the transfer year,the discriminate analysis with 3 groups, banks which are transferred to TMSF are accepted to fail for the year of transferring(2), from the year of analysis to the year it is transferred to the fund it will be successful(l), the banks which are not transferred to the fund are accepted to be successful(O). In this work, beside the ratios that are published by TBB (Türkiye Bankalar Birliği), the ratios that are calculated at the banks financial charts are used, then the ratios that are irrelevant for the statistical methods have been omitted from the analysis content. The appropriate analysis for the financial ratios have been done separately for each year. In the analysis totally 65 financial ratios which include 13 capital, 9 liquidity, 6 asset quality, 10 profit, 11 income-expenditure, 6 operation, 8 increase of assets and liability items and foreign money net position and exportation credit ratio have been used. In the thesis, firstly, the banks are separated into 3 groups in order to be forecast in which group they belong to. %96 forecasting ability has been achieved for all groups by the models of the banks that are separated subjectively into 3 groups and by the analysis in which all variables have been used. In the second part of the 3 grouped analysis, there can be a reduction in variables, however, because there are more than 2 groups, correct forecasting ability decrease. In the 2 grouped analysis, banks are separated into two as financially successful and unsuccessful and it is established that banks are %98 percent separated correctly by the usage of appropriate variables and by the models that are achieved by variable reduction. At the end of the stepwise selection four the two grouped analysis, better results compared to three grouped separation and approximately the same separation powers as the two grouped analysis with all variables, are achieved. At the end of the analysis, generally for all groups high ratio discriminate powerhas been achieved, reliability test statistics of achieved models have been appeared to be high. Capital ratios appeared to be important in the application which occurs in the all models and they are important independent variables. Particularly, (Equity + Profit)/ Total Assets(S2), (Equity+ Total Profit)/ (Total Assets + Guarantees and Warranties) (S5), Free Capital/ Equity(S11) and Off Balance Sheet Risks/ Equity (S1 3) ratios have high explanation power over banks financial situations or risks. The presence of S13 variable, in all models, shows that off balance sheet risks have great and effective role on bankruptcy. Finally, developed models are shown to be successful and to be practical in usage on early warning of bank failings. %*^#
Benzer Tezler
- Türk bankacılık sektöründe sorunlu kredilerin analizi ve uygulamaya yönelik politika önerileri
Analysis of nonperforming loans in Turkish banking sector and policy recommendations for implementation
CEMAL KARAMUSTAFA
Yüksek Lisans
Türkçe
2013
BankacılıkGalatasaray Üniversitesiİktisat Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. BURAK GÜRBÜZ
- Risk yönetimi ve Türk bankacılık sektöründe bir uygulama
Risk management and an application on Turkish banking sector
MURAT ATAN
- Türk bankacılık sektöründe iç denetim üzerine bir uygulama
Internal audit practices in Turkish banking sector
HAKKI MERT ÇAKAR
- Türk bankacılık sektöründe banka kırılganlık endeksini etkileyen faktörler
The factors effecting the index of bank fragility in Turkish banking sector
NAGEHAN KARANFİL
Yüksek Lisans
Türkçe
2014
BankacılıkGaziosmanpaşa Üniversitesiİktisat Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. BAKİ DEMİREL
- A stress testıng framework for the Turkısh bankıng sector: an augmented approach
Türk bankacılık sektörü için bir stres testi çerçevesi: Bir genişletilmiş yaklaşım
BAHADIR ÇAKMAK
Doktora
İngilizce
2014
BankacılıkOrta Doğu Teknik Üniversitesiİktisat Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NADİR ÖCAL