Meme kanserinde radyoterapinin geç yan etkileri
To find out the frequency of the late side effects in breast cancer patients treated with radiotherapy
- Tez No: 142257
- Danışmanlar: PROF. DR. ŞABAN ÇAKIR
- Tez Türü: Tıpta Uzmanlık
- Konular: Onkoloji, Radyoloji ve Nükleer Tıp, Oncology, Radiology and Nuclear Medicine
- Anahtar Kelimeler: Meme kanseri, Radyoterapi, Geç toksisite vı, Breast cancer, Radiotherapy, Late toxicity vm
- Yıl: 2004
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ondokuz Mayıs Üniversitesi
- Enstitü: Tıp Fakültesi
- Ana Bilim Dalı: Radyasyon Onkolojisi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 82
Özet
ÖZET Amaç: Meme kanseri kadınlarda en sık görülen kanser olup başarılı bir tedavi ile uzun sağkalım elde edilebilmektedir. Radyoterapi, meme kanseri tedavisinde ana tedavi modellerinden biridir. Radyoterapiye bağlı gelişen geç yan etkilerin önlenmesi ve tanınması, uzun sağkalım beklenen meme kanserli hastalar için çok önemlidir. Çalışmamızda, radyoterapi uyguladığımız meme kanserli hastalardaki geç yan etki sıklığını saptamayı ve geç yan etkiler ile ilişkili olabilecek faktörleri ortaya çıkarmayı amaçladık. Yöntem: 1992-1999 yıllan arasında modifiye radikal mastektomi sonrası ışınlanan 272 hasta ile meme koruyucu cerrahi sonrası veya öpere edilmeyerek primer ışınlanan 32 hasta iki grup halinde geç yan etkiler yönünden Radyoterapi Onkoloji Grubu ve Avrupa Kanser Araştırma ve Tedavi Organizasyonu tarafından düzenlenen skorlama sistemine göre değerlendirildi. İki grup için de geç yan etkinin görüldüğü yer, sıklığı, derecesi ve geç yan etkiler ile ilişkili olabilecek faktörler incelendi. Bu faktörlerden yaş, hemoglobin düzeyi, tedavi volümü, kemoterapi ve tamoksifen kullanımı, erken yan etkilerin varlığı iki grup için de incelenirken operasyon varlığı ile tipi ve toplam dozun etkisi, meme koruyucu cerrahi uygulanan veya öpere edilmeyip primer ışınlanan grupta değerlendirildi. Bulgular: Modifiye radikal mastektomi sonrası radyoterapi uygulanan 272 hastanın izlem süresi en az 3, en çok 131 ay olup ortalama izlem süresi 44 ay; meme koruyucu cerrahi sonrası veya primer radyoterapi uygulanan 32 hastanın izlem süresi en az 8, en çok 109 ay olup ortalama 57 aydır. Mastektomi sonrası radyoterapi uygulanan grupta 196 hastada (%72) geç yan etki görülmezken 76 hastada (%28) grad 1-4 arasında derecelendirilen geç yan etkiler saptanmıştır. 35 hastada (%13) deriye, 39 hastada (%14) akciğere, 19 hastada (%7) deri altı dokuya, 2 hastada (%0.8) kalbe ait geç yan etkiler, 16 hastada (%6) kol ödemi gözlenmiştir. Bütün bölgeler için grad 3-4 geç yan etki görülme sıklığı %2.3 olarak bulunmuştur. Meme koruyucu cerrahi sonrası veya primer ışınlanan 32 hastanın 1 6'sında (%50) geç yan etkiler saptanmazken 1 6 hastada (%50) ortaya çıkmıştır. Geç yan etkiler 13 hastada (%40.7) deride, 12 hastada (%37.5) deri altında ve 7 hastada (%21.9) akciğerde görülmüştür. Grad 3-4 geç yan etki sıklığı %6.2 olarak bulunmuştur. Mastektomi sonrası ışınladığımız hastalarda deride ortaya çıkan geç yan etkiler ile yaş, hemoglobin düzeyi, radyoterapi volümü, kemoterapi, tamoksifen kullanımı ve erken yan etki varlığı parametreleri arasında anlamlı ilişki saptanmamıştır. Deri altında ortaya çıkan geç yan etkilerin tamoksifen kullanan hastalarda anlamlıolarak daha az izlendiği görülmüştür. Akciğerde oluşan geç yan etkiler ileri yaş ve tedavi volümü ile ilişkili bulunmuştur. Kalpte ortaya çıkan geç yan etkilerle ve kol ödemi ile ilişkili parametre bulunmamıştır. Meme koruyucu cerrahi sonrası veya primer ışınlanan hastalarda kozmetik etkilerin doz artışı, eş zamanlı tamoksifen kullanımı ve operasyona aksiller diseksiyonun eklenmesi ile bozulduğu saptanmıştır. Akciğere ait geç yan etkilerin erken yan etkilerin gözlenmediği hastalarda daha fazla ortaya çıktığı görülmüştür. Sonuç: Ortaya çıktıktan sonra tedavisi kolay veya mümkün olmayan geç radyasyon etkilerinin önlenmesi için meme koruyucu cerrahi yapılmış özellikle büyük ve pandüle memeli hastalarda yüksek enerjili tedavi aygıtlarının seçilmesi uygun olacaktır. Ayrıca ışınlanacak alanların seçiminde ve tedavi volümünün belirlenmesinde titizlikle davranılmasını, ileri yaştaki hastalarda toplam radyasyon dozunda düzenleme yapılmasını ve bu hastaların daha sıkı takibini önermekteyiz. Mastektomi sonrası özellikle yüksek riskli hastalarda endikasyon var ise tamoksifene radyoterapi ile eş zamanlı başlanabileceğini düşünmekteyiz.
Özet (Çeviri)
ABSTRACT Purpose: Breast cancer is the most common cancer in women and a long survival can be achieved with succesful therapy. Radiotherapy is one of the main therapy models in breast cancer. The prevention and prognosis of the late side effects due to the radiotherapy is very important for the breast cancer patients whom a long survival are expected. In our study we aimed to find out the frequency of the late side effects in breast cancer patients treated with radiotherapy. Methods: 272 breast cancer patients irradiated after modified radical mastectomy and 32 irradiated either after breast-conserving surgery or without any surgery during 1992- 1999 were evaluated in two groups for the late side effects according to Radiation Therapy Oncology Group and European Organization for Research and Treatment of Cancer scoring system. For both of the groups the frequency, site, degree of the late side effects and the factors that could influence the late side effects were examined. The factors age, hemoglobin level, radiotherapy volume, chemotherapy, tamoxifen, the presence of acute side effects were examined for both groups while the presence and type of surgery and the effect of total dose were examined for the second group treated with radiotherapy either after breast-conserving surgery or without any surgery. Results: The median follow up period for 272 patients irradiated after modified radical mastectomy was 44 months with a range of 3-131 months, and for 32 irradiated either after breast-conserving surgery or without surgery was 57 months with a range of 8-1 09 months. No late side effects were found in 196 patients (72%) of 272 irradiated after modified radical mastectomy while 76 (28%) of them had some between grade 1-4 according to the scoring system. These were belonged to skin in 35 (13%), lungs in 39 (14%), subcutaneous tissue in 19 (7%), heart in 2 (0.8%) patients, and in 16 (6%) patients edema of the arm was seen. The frequency of the grade 3-4 late side effects for all sites was 2.3%. No late side effects were found in 16 patients (50%) of 32 irradiated either after breast-conserving surgery or without surgery while 16 (50%) of them did have. These were belonged to skin in 13 (40.7%), subcutaneous tissue in 12 (37.5%), and lungs in 7 (21.9%) patients. The frequency of the grade 3-4 late side effects was 6.2%. For the patients irradiated after modified radical mastectomy there was not any significantly relationship between the late side effects that belonged to skin and age, hemoglobin level, radiotherapy volume, chemotherapy, tamoxifen treatment, and the presence of acute side effects. Late subcutan tissue side effects were significantly seen fewer in patients treated with tamoxifen. Late lung side effects were found significantly Vllreleated to older age and therapy volume. Not any relationship was found between any parameter and late side effects belonged to heart and edema of the arm. Poor cosmetic results in patients irradiated either after breast-conserving surgery or without surgery were found to be associated with dose arising, simultaneously tamoxifen treatment and adding axillary dissection to the surgery. It was found that late lung side effects were much more in patients without acute side effecs. Conclusion: Especially for the patients with large/pendulous breasts and had breast- conserving surgery, it will be suitable to choose high energy therapy machines to prevent the late side effects of radiotherapy. Besides, we recommend to behave carefully for choosing the therapy fields and volumes for all patients and to arrange the total dose of radiation and to make follow up evaluations more often for the elderly patients. We think that tamoxifen can be used simultaneously with radiotherapy for the estrogen receptor positive high risk patients.
Benzer Tezler
- COVID-19 pandemi sürecinde erken evre meme kanseri hipofraksiyone radyoterapisinin klinik değerlendirmesi
Evaluation of hypofractionated radiotherapy for early stage breast cancer during the COVID-19 pandemic
ONURHAN ÇOLAK
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2023
Radyasyon OnkolojisiSağlık Bilimleri ÜniversitesiRadyasyon Onkolojisi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET MURAT BEYZADEOĞLU
- Radyoterapi gören implantların kapsül kontraktürü gelişiminde titanyum kaplı prolen mesh ve asellüler dermal matriks etkinliğinin karşılaştırılması
Comparison of the effects of titanium coated prolene mesh and acellular dermal matrix on radiation-induced peri-implant capsular contracture
NECİP SEFA ÖZDEN
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2022
Plastik ve Rekonstrüktif CerrahiAnkara ÜniversitesiPlastik Rekonstrüktif ve Estetik Cerrahi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ZEKİ CAN
- Meme kanserinde radyoterapinin akciğer fonksiyonlarına etkileri
Effects of radiotherapy on lung functions in breats cancer
ÖZLEM ELMAS
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2013
Radyoloji ve Nükleer TıpBülent Ecevit ÜniversitesiRadyoloji Onkolojisi Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. BEKİR HAKAN BAKKAL
- Meme kanserinde radyoterapi sonrası selenoprotein ve gen polimorfizmlerinin incelenmesi
Investigation of selenoprotein and gene polymorphisms after radiotherapy in breast cancer
SELİM ÖĞÜT