İşletmelerde stratejik risk yönetimi ve bir model önerisi: Stratejik risk yönetimi sistemi, SRMS

Strategic risk management in companies and a model suggestion: Strategic risk management system, SRMS

Tez No: 143065
Yazar: İZZET BERK ÇAĞDAŞ
Danışmanlar: PROF.DR. CUDİ TUNCER GÜRSOY
Tez Türü: Doktora
Konular: İşletme, Business Administration
Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
Yıl: 2003
Dil: Türkçe
Üniversite: İstanbul Teknik Üniversitesi
Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
Ana Bilim Dalı: İşletme Mühendisliği Ana Bilim Dalı
Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
Sayfa Sayısı: 195

Özet

Ticari alanları farklı farklı olsa da, günümüz şirketleri çok çeşitli finansal ya da fînansal olmayan değişken karakterli içsel ve dışsal baskılarla biraradadırlar ve şirketin başarıya ulaşmasında bu değişken karakterli içsel ya da dışsal baskıların yönetiminin çok önemli bir yeri vardır. Bu baskılara genel olarak“risk”denilebilir ve“başarılı bir şirket”aynı zamanda risklerini de iyi yönetebilen bir şirkettir. Günümüzün ticaret koşullan çerçevesinde, ticari faaliyetlerine devam etmekte olan irili ufaklı yüzlerce şirket, mal ya da hizmet üretimlerinin genel bir sonucu olarak çok sayıda riskle karşı karsryadirlar. Şirketlerin karşı karşıya oldukları riskleri,“mali riskler”ve“mali olmayan riskler”olarak iki ana gruba ayırmak mümkündür. Mali olmayan riskler, şirketlerin kendi ticari faaliyet alanları içerisinde, mal ya da hizmet üretimlerinin doğal bir sonucu olarak karşılaştıkları ve şirket yöneticilerinin sektörel becerisi, problem çözme güçleri, işin bütünü ve organizasyonel yaprya hakimiyetleri gibi özellikleri sayesinde, kendi profesyonellikleri ile rahatlıkla altından kalkabilecekleri türde risklerdir. Örneğin üretim proseslerinde ortaya çıkan problemler, kullanılan teknolojinin eskimesi, üretilen mal veya hizmetin ikame edilebilir özelliklere sahip benzerlerinin daha yüksek piyasa payları elde etmeye başlaması, rakip malların piyasada öne geçmesi, dağıtım kanalları üe ilgili problemler gibi pek çok örnek bu tür riskler için verilebilir. Bu tür risklerin firmaya elbetteki mali bir yükü vardır. Ancak risk unsurunun ortadan kaldırılması tamamiyle şirketin yönetim gücü ve becerisi ile orantılıdır Mali riskler ise, esas olarak ilgileneceğimiz türde risklerdir. Çünkü mali olmayan türde risklerin şirket performansını kötü yönde etkilememesi açısından ortadan kaldırılmasının çeşitli yolları olabilir. Bu yollardan hangisinin kullanılacağı ise riskin taşındığı ya da basit anlamda ortaya çıktığı departman, bölüm ya da alana ve bu alanın yöneticisine, özet olarak şirket yönetim tekniğine göre farklılık gösterebilir. Oysa mali risklerin şirketin mali bünyesi içinde taşınmasının, riskin şirketin performans kaybına (şirket karlılığının azalması) yol açmamasının sağlanmasının, riskin mali bünye içinde kontrol altında tutulmasının, 'Yönetiminin“, şirketin esas faaliyet alanının ya da esas faaliyet gelir ve karlarının bu risklerden zarar görmesinin önüne geçilmesinin yöntemleri ve bu yöntemlerin uygulama seçenekleri birbirinden farklı değildir. Mali risklerin özellikleri bellidir. Risk unsurunun ortaya çıkması dununda, şirkete ”neye“ mal olacağım önceden görmek, bazı sânülasyon modellerini dikkatle uygulamakla mümkündür. Bu bakımdan mali riskler ve bu risklerin şirkete olan etkileri, mali olmayan riskler ve etkilerine göre çok daha somutturlar ve o nispette de daha zarar vericiözellikleri vardır. Mali riskler iki uçtan kaynaklanır. Uçlardan biri, ticari faaliyetleri sebebiyle mali bir bünye yaratıp taşıyan şirketin bu mali, fînansal yapısı içindedir, diğer uç ise şirketin kesinlikle kontrol edemediği, ”dış dünyada“ yani fînansal piyasalardadır. Bu sebeple şirketlerin, değişik ticari alanlarda faaliyet gösterirlerken, yarattıkları mal, hizmet ve para akımlarının meydana getirdiği ve çeşitli finansal tablolarla da izlenebilen ”mali yapıları“, bu fînansal izleri olan ”ticari hareketler“ nedeniyle, bilinçli ya da bilinçsiz olarak ”mali riskleri“ de içermiş olabilir. Doğal olarak da tüm bu mali riskler şirketin ticari anlamda başarıya ulaşabilmesi için yönetilmelidir. Bu tezin temel aldığı konu Risk Yönetimidir. Çalışmada risk yönetiminin temel tanımı; ”bir firmanın mali yapısının, Devalüasyon, Faizler, Yurtdışı Piyasalardaki Çapraz Kurlar (Pariteler) gibi piyasa değişkenlerine olan hassasiyetinin ölçülerek, mali yapı içindeki, - Döviz Risklerinin (devalüasyon ve parite riski) - Faiz Oram Riskinin - Likiditeye Bağlı Riskin tespit edilmesi, tespit edilen bu risklerin, firma mali bünyesine en uygun nitelikte Risk Yönetimi Ürünleri kullanılarak (Türev Ürünler) hedge edilmesi, piyasa değişkenlerinin salınımmın, firmanın mali yapısı üzerindeki etkisinin izlenerek, yeni yöntem ve stratejilerin geliştirilmesi, böylelikle mali risklerin dinamik olarak yönetilmesi ve bütün bu işlevleri yerine getirecek MODELLER'in geliştirilmesi“ olarak yapılmaktadır. Ortalama bir şirkette finansal risk yönetiminin başarılı bir şekilde yapılabilmesi için, risk unsurlarının rahatlıkla izlenebileceği bir ”sistemin“ kurulması gereklidir ve bu sistem parametrik bir sistem olmalıdır. Sistemin girdileri, şirketin geleneksel metotlarla ifade edilebilen finansal büyüklükleri olabileceği gibi, risk oluşum kriterlerinin kendileri de olabilir ve tüm girdiler, risk yönetimi sisteminden elde edilmesi beklenen sayısal ve somut çıktıların birer dışsal parametresi niteliğindedir, işte bu doktora tezinde riskin oluşumunun finansal kaynaklan ve riskin ortaya çıkışım hazırlayan faktörlerden, riskin ölçülmesi, izlenmesi ve yönetimi için gerekli aksiyonların alınması ve sonuçların raporlanması sürecine kadar olan aşamaların tümü bir sistem bütünlüğü ve akışı mantığı çerçevesinde incelenmiş ve bir risk yönetimi modeli geliştirilmiştir. Geliştirilen risk yönetimi modelinde, öncelikle temel notasyonlar üzerinde durulmuş ve modefi meydana getiren unsurların teorilerine girilerek bir hazırlık çalışması yapılmıştır. Daha sonra temel risk kavramının ve finansal risk yönetimi kavramının sistem geliştirme sürecinde tanımı tekrar yapılmıştır. Bu tanıma uygun olarak da sırasıyla, ticari hareketlere endeksli değişen bir alt yapı tasarlanmış, bu alt yapıda ticari hareketlerin standartizayonu yapılarak sistematik olarak modele girişi sağlanmış, akabinde bu ticari hareketlerden yola çıkılarak, belki de sistemin can daman olan, değişken yapılı ve zaman fonksiyonlu risk yönetimi aktif ve pasif nakit akışlan modülü tasarlanmıştır. Bu standart nakit akışlarından hareketle, genel yapıya ve genel parametrik risk yönetimi sentezine gidilmiş ve bu sentez üzerinde sistemin en önemli ölçüm unsurlarından birisi olan cari net faiz marjının izlenmesi sağlanmıştır.Genel yapının ve firmanın genel durumunun finansal duyarlılıklar olarak izlenmesinin mümkün kılınması ve bunu sağlayacak modülün inşa edilmesi akabinde, modelin likidite yönetimini nakit akışı mantığı ile yapılmasını sağlayacak olan ve tamamıyla ticari hareketlerin değişimine endeksli olan genel nakit akışı ve likidite yönetimi modülü tasarlanmış ve bu tasarı üzerinde likidite riski yönetim ve kontrolünün yapılmasını sağlayacak üç farklı teknik çalıştırılmıştır. Likidite riskinin izlenmesinin algoritmik olarak sağlanmasından sonra döviz riski yönetimi modülü model içinde geliştirilmiştir. Bu yönetim modülündeyse şirketin yine ticari hareketlerine endeksli olarak stratejik döviz pozisyonu, net döviz pozisyonu incelenmeye alınmış, açık ya da kapalı pozisyon tanımı yapılarak deşifre edilen riskin yönetimi için üç temel döviz riski yönetimi karar parametresi geliştirilmiştir. Şirketin iki temel döviz riski olan devalüasyon riski üe parite riskinin böylelikle parametrik olarak izlenen ve ticari hareketlerin oluşumu ve değişimine duyarlı bir yapı kazanması sağlanmıştır. Döviz riski yönetimi modülünün de devreye sokulmasından sonra faiz riski yönetimi modülünün inşasına geçilerek, yine tamamıyla ticari hareketlere endeksli olarak, şirketin parametrik faiz tablosu elde edilmiş, buradan hareketle faize duyarlılık incelenmiş ve faiz gap'inin ölçülmesi ve böylelikle faiz riskinin boyutunun hesaplanması mümkün kılınmıştır. Likidite, döviz ve faiz oram risklerinin tanımı, ölçülmesi, izlenip yönetilmesi ve kontrolü işlevleri parametrik bir alt yapıya oturtulduktan sonra, geliştirdiğimiz risk yönetimi modeline simülasyon yapabilme işlevi de katılarak, farklı pazar koşullarının yarattığı parametrelere karşı, şirketin cari net faiz marjının gösterdiği değişimin izlenebilmesi mümkün kılınmıştır. Bu modülde, şirketin hem içsel finansal verilerinin herhangi bir nedenle değişiminin hem de faizler ve devalüasyon gibi dışsal koşulların değişirninin, bu şirketin temel finansal kazancı olan cari net faiz marjını nasıl etkilediği ve ne yönde değiştirmeye zorladığı özümlenmiştir. Tezin son aşamasında ise bu modelin ve modelin içinde yeralan modüllerin kullanımıyla ilgili olarak bir örnek üzerinde durulmuştur. Bu çalışmanın gayesi, profesyonel anlamda bir ”Stratejik Risk Yönetimi“nin nasıl ve hangi süreçleri ihtiva ederek yapılabileceğini ortaya koymak ve bu alanda da bir ”araç, bir mekanizma'', yani bütün anlatılanları ya da yapılması gerekenleri sistematik olarak yapabilecek bir“Stratejik Risk Yönetimi Sisteminin”örnek“tasanmını”yapmak ve Türkiye'de bu alandaki eksikliklere paralel bir ölçüde de olsa bir yöntem ve yönetim tekniği geliştirebilmek, doğal olarak da çok karmaşık olabilecek ve ayn çizgiler üzerine oturmuş bir çok tekniği aynı amaç için birleştirip, basitleştirerek şirketlerin finans yönetimlerine sunmaktır. Çalışmanın bir gayesi de şirketlerin finans yönetimlerini kuvvetlendirmek ve risk yönetimi alanında bilinçlendirmektir. Özellikle finansal konular ve risk yönetiminde çok ilerilere ulaşmış olan yabancı ülkelerdeki aynı konuda çalışanlara Türkiye'de de“birşeylerin olduğu ve yapıldığını”göstermektir

Özet (Çeviri)

The companies of the contemporary world are tinder the pressure of various financial or non-financial or internal and external pressures of variable in nature, no matter what their commercial field of activities and the success of the company is greatly dependent on the management of such internal and external pressures of variable in nature. These pressures are usually defined as“risks”and the company that is able to manage is regarded as“successful company”. Hundreds of small size and big size companies operating under current commercial conditions are face to face many risks in the process of producing goods and services. The risks faced by the companies might be classified as“financial risks”and“non- financial risks”. Non-financial risks can be identified as the risks faced as a natural outcome of the inherent process of the production of goods and services during their commercial activities and as a general rule, such risks can be easily settled within the framework of their professionalism that might be defined by the adrninistrative executive capabilities of the corporate senior managers, their ability of problem solving initiatives and control of the business activities as a whole. To give an example for such risks, the problems faced in the production processes, the expiry of the technological life cyefe, the increase in the market share of the alternative goods and services that are substitute of the goods and services produced, the problem in connection with the distribution network are among to be mentioned in this regard. It is obvious that there are burdens associated with such risks. On the other hand, the possibility of success in removing any kind of risk component is proportional to the skill and ability of the corporate senior management. However, the financial risks are those we are mainly concerned about. This is because, in general, it is generally possible to get rid of non-financial risks effectively in many ways without allowing them to induce adversely the corporate performance. The method utilized will depend on the manager of the department, division or areas to whom the risk is associated, in short, the way the techniques implemented in the corporate administration. Whereas the burden of a financial risk within the financial framework of the overall corporate structure wfll induce the loss of the corporate performance (diminishing of the corporate profitability) and the method and the application of the methods to prevent these financial risks to induce any harm to the major corporate field of activities or on the major operational revenues and profits will not be comprehensively different than each other. The features of financial risks are quiet straightforward. In the event that any risk situation is encountered, it is only possible to extent the relevant burden if several simulation models are observed carefully. Therefore, the financial risks and their influence on the corporate activities are much more concrete that the non-financial risksand, consequently, much harmful in nature. The financial risks may originate from both extremities. On one extreme case, it is within corporate financial structure, which is defined as to be connected with financial structure specific to an exclusive commercial activities and on the other extreme case, it is related with an“external world”, i.e., a financial markets that are not under the control of the corporation in any way whatsoever. Therefore the“financial corporate structure”composed of the goods and services produced and monetary movements generated by the corporation in its business operations within various fields of activities might as well include several“financial risks”due to the“commercial activities”having imprints of financial influences in them. It is therefore compulsory to manage these financial risks, should any comprehensive commercial success is ever achieved. The basis of this thesis is Risk Management. Withm this article, the basic definition of the risk management, the determination of - Foreign Currency Risks (devaluation and parity risks) - Interest Rate Risks, and - Liquidity-connected Risk through the sensitiveness of the market parameters Mke“corporate financial structure, Devaluation, Interest Rates, Foreign Exchange Rates (Parities), appropriation of (Derivative Products) by use of the Risk Management Products of the risks that are in accord with the corporate financial structure, to device new methods and strategies by monitoring the influence of the oscillations of the market variables onto the corporate financial structure and thus dynamically managing the financial risks and the development of MODELS to conduct all these functions is aimed. It is necessary to establish a system to monitor the risk elements conveniently in order to perform a financial risk management successfully within an average corporation. In addition, this system is based on parameters. It is possible to define the system inputs through either conventional procedures or the risk generating criteria themselves and these inputs are in the nature of the an exterior parameters of the concrete outputs expected from the risk management system anticipated. To this effect, all stages with respect to risk management starting from the financial sources of the risk generation, to the factors influencing on the emergence of the financial risks, the measurement, monitoring and management of the risks in order to observe the necessary actions and the establish the relevant reports are handled within doctorate thesis, covering the complete evolution within the system as a whole in its natural flow and the relevant risk management model has been established. Within the risk management model established, basic terminology was defined and the explanations regarding the mam elements of the relevant model were given to set forth the initial preparations. Then, the definition of concept of the major risk and the financial risk management were provided again in connection with the development of system process. In conformity with these definitions, an infrastructure that is function of the commercial activities was designed, the systematic inclusion of the standards of the commercial activities in the model was ensured and finally active and passive cash flow module was designed on the basis of the mentioned commercial activities, which might be considered as the critical subject İn connection with the system. Starting from the standard cash flows, the synthesis of the general structure and general risks management based on the market parameters was made and the monitoring of the current net interestmargins was ensured, which is the most important measurement elements within the synthesized system. Upon the construction of a module to ensure the monitoring of the general structure and the corporate general conditions with respect to the financial sensitivities of the corporation, general cash flow and liquidity management module was designed, which will provide the implementation of the model's liquidity management on cash flow basis and synchronized completely with the change in the commercial movements and three different techniques were anticipated to conduct the liquidity risks management and control After the analysis on the algorithm on the liquidity risk monitoring, another model was established for the foreign currency risks management. In this management model, the strategic corporate foreign currency definition is given with respect to the commercial corporate activities and three basic foreign currency risk management decision parameters were developed for the management of the uncovered risk. It is therefore possible to obtain an corporate structure that are sensitive to the generation and change of the commercial activities of the two basic foreign currency risks of the corporation, namely, devaluation risks and parity risks. Upon the activation of the foreign currency risk management module, the construction of the interest risks is envisaged and interest rate parameters table is established again in a manner completely synchronized with the change in the commercial movements and therefore it is possible to calculate the magnitude of the interest risk. After basing the liquidity, definition, measurement, monitoring and management and control functions of foreign currency risks on an infrastructure consisting of the parameters, it is ensured to monitor the change observed in corporate current net interest margins under various market conditions with inclusion of the simulation feature within the model. In this module, the measurement of the change of both corporate internal financial data due to any reason and the external conditions like interests on the current net interest margin that is basic financial corporate revenue. The last step of the thesis devotes the discussions of the example on the model and the use of the modules within the model. The purpose of this work is to determine how to perform ”Strategic Risk Management'' and what are the processes involved in a professional manner and to conduct a sample“design”which might be able to employ all the methods described and the relevant applications involved within this thesis in connection with“Strategic Risk Management System”, and to devise a method and management techniques which might be able to cover the inefficiencies experienced in this regard within Turkey and introduce to the financial management of the companies, by combining the various techniques anticipated for a definite purpose, otherwise to be considered as complex or deemed as to be based on various understandings. Another purpose of this work is to make contribution of the strengthening of the corporate financial management and to enhance their awareness in the financial risk management. It is time to demonstrate to those foreigners who are practicing advanced method in financial matters and risk management that that there are some activities in Turkey as well in this regard

Benzer Tezler

Tez No
769899
Dünyada ve Türkiye'de petrol sektöründe yeşil yönetim Türkiye için bir model önerisi
Green management in the crude oil sector in the world and Türkiye a model for Türkiye
ÖZGE KOÇMAN
Doktora
Türkçe
2022
İşletme Ankara Üniversitesi
İşletme Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ÖZLEM ATAY
Tez No
744405
A model and an application for information technology governance, risk and compliance and implementation in a bank
Bilgi teknolojileri yönetişimi, risk ve uyum model önerisi ve bir bankada uygulaması
MEHMET MURAT HUYUT
Doktora
İngilizce
2022
Bankacılık Piri Reis Üniversitesi
İşletme Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BATUHAN KOCAOĞLU
Tez No
102669
Sigortacılık sisteminde aktif-pasif yönetimi ve Türkiye hayat sigortası örneğinde portföy performansının boyutlarını belirleyen faktörlerin irdelenmesine ilişkin bir model denemesi
Assets and liablity management in the insurance sector and investigating sectors that are determinating dimensions of the portfolio performance by relating to model testing in the Turkish life insurance sector
ALİ İHSAN DOĞAN
Doktora
Türkçe
2001
Sigortacılık Marmara Üniversitesi
Bankacılık Ana Bilim Dalı
PROF.DR. ABDÜLGAFFAR AĞAOĞLU
Tez No
902563
Gıda perakende işletmelerinde kurumsal risk yönetiminin analitik hiyerarşi süreci (Ahp) yöntemi ile modellenmesi: Zincir marketler uygulama örneği
Modeling of enterprise risk management in food retail enterprises with analytical hierarchy process (Ahp) method: Chain stores application example
MEHMET İLDEM
Doktora
Türkçe
2024
İşletme İstanbul Ticaret Üniversitesi
Muhasebe Denetim Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. GENCAY KARAKAYA
Tez No
833589
Kurumsal iş hayatında risk ve suç önleme kapsamındagüvenli işe alım yaklaşımı için özgün bir model önerisi
Kurumsal iş hayatında risk ve suç önleme kapsamındagüvenli işe alım yaklaşımı için özgün bir model önerisi
BURÇİN DİNÇ
Doktora
Türkçe
2023
Adli Tıp Üsküdar Üniversitesi
Adli Bilimler Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. AYLİN YALÇIN SARIBEY

Geri Dön