Türkiye'de imar planı uygulamalarında yeni bir sistem yaklaşımı
A New approach in the implementation of local physical plans in Turkey
- Tez No: 143117
- Danışmanlar: PROF. DR. YÜCEL ÜNAL
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Şehircilik ve Bölge Planlama, Urban and Regional Planning
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2003
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Şehir Planlama Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Şehir Planlama Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 414
Özet
Ülkelerin planlama sistemleri içerisinde, yerel fiziksel planlar ve bu planlann uygulanması, doğrudan mekanın şekillenmesini sağlamaktadır. Uluslararası düzeyde ortak biçimde, fiziksel planlann uygulanmasında arazi ve arsa düzenlemesi önemli bir araç olmuştur. Ülkemizde planlama sistemi içerisinde, mekanın şekillenmesi, yerel fiziksel planlar olan imar planlannın uygulanması ile sağlanmaktadır. İmar planı uygulamalannın temel olarak iki amacı bulunmaktadır. Birincisi, tüm donatı alanları ve gerekli alt yapısı oluşmuş, çevresel açıdan duyarlı kentsel mekanlar oluşturmak; ikincisi ise yeterli miktarlarda kentsel arsaların üretilmesi ve kentsel arsaya yönelik taleplerin karşılanması olmaktadır. Bu iki temel amacın sağlanması yönünden bakıldığında, ülkemizde kentsel alanlann sağlıklı bir şekilde geliştiği söylenememektedir. Çünkü kentsel alanlarda ortaya çıkan kaçak yapılaşmalar, arsa üretiminde yetersizlikler, sosyal ve teknik donatı eksiklikleri, gerekli altyapı eksiklikleri gibi sorunlar kentsel alanlarımızda sıkça gözlemlenmektedir. Ancak tüm bu gözlemlere rağmen, ülkemizde imar planlarının ne şekilde ve ne ölçüde uygulandığına ilişkin somut bilgi ve çalışmada bulunmamaktadır. İmar planı uygulamalan konusunda ulusal literatürde yapılan çalışmalarında daha çok kuramsal olduğu, konunun doğrudan mekanla ilişkilendirilmediği görülmüştür. Tezin amacı; uluslarası düzeyde karşılaştırmalı olarak ülkemizdeki imar planı uygulamalarının yerinin ve niteliğinin tanımlanması, ülkesel düzeyde ise, kentsel alanlardaki belediyelerin imar planı uygulamalanna ilişkin süreçteki davranışlarının belirlenmesi ve bunun mekanla ilişkilendirilerek incelenmesi, varolan uygulama yöntemlerinin etkinliğinin sınanması, mesleki disiplinler açısından sürecin irdelenmesi, imar planı uygulamalanndaki etkili olan aktörlerin sunulan çözüm önerileri değerlendirmelerine ilişkin analiz sağlamaktır. Tüm bunların sonucunda ise, yeni bir sistem önerisinin oluşturulmasıdır. Bu amaç sağlanırken tezin ana problemi, varolan imar planı uygulamalarına ilişkin sistem işleyişindeki tıkanıkların belirlenmesi ve bu tıkanıkların giderilmesi için sistemi şekillendiren mevzuatta hangi noktalarda düzenlemeye gidileceğinin tespit edilmesi olarak belirlenmiştir. Tanımlanan amacın ve belirlenen ana problemin çözülmesine yardımcı olmak üzere üç yönde hipotez ve alt hipotezler belirlenmiş ve bu hipotezler istatistiksel olarak sınanmıştır : « İmar planı uygulama süreci içerisinde kentsel alandaki belediyelerin performanslannın (davranışlannın) belirlenmesi ve değerlendirilmesine yönelik geliştirilen hipotez ve alt hipotezler, - Ülkemizde imar planı sürecindeki imar planı uygulama yöntemlerinin işlerliğinin değerlendirilmesine yönelik hipotez ve alt hipotezler, ? Ülkemizde imar planı uygulamalanna ilişkin süreçte etkili olan mesleki displinleri değerlendirmeye yönelik hipotez ve althipotezler, Bu hipotez ve alt hipotezlerin test edilmesinde, üç farklı örneklem grubuna yapılmış olan anket çalışması sonuçlan kullanılmıştır, örneklem grubu olarak, ülkemizdeki imar mevzuatı ile imar planı uygulaması sürecinde önemli sorumluluklan bulunan belediyeler, imar planı uygulamalarında sorumluluğu olan serbest çalışan harita mühendisleri ve yine imar planlannın düzenlenmesinde sorumluluğu olan serbest çalışan şehir plancıları olarak seçilmişlerdir. Tez çalışması kapsamında, birinci bölümde çalışmanın amacı, ana problem, hipotez ve alt hipotezler belirlenmiş, tezin kapsamı ve tezin yöntemi açıklanmıştır, ikinci bölümde ise, tanımlar ve kavramlara yer verilmiştir. Üçüncü bölümde, uluslararası çerçeve içerisinde planlama sistemleri ve plan uygulamalanna ilişkin sistem işleyişleri incelenmiştir. Dördüncü bölümde, ülkemizdeki şehir planlama sistemi ve işleyişi genel olarak ele alınmıştır. Bu bölümde, ülkemizdeki imar planı uygulama yöntemleri üzerinde durulmuş ve 18. madde uygulaması, 15. ve16. madde uygulaması, kamulaştırma ve diğer yöntemlerin detaylı olarak incelemesi yapılmıştır. Beşinci bölümde ise, ülkemizde imar uygulamalarında ortaya çıkan sorunların tanımlanması ve değerlendirilmesi yapılmıştır. Bu bölümde, ülkemizde imar planı uygulamalarındaki yasal çerçeveye ilişkin sorunlar, iyelikle ilgili sorunlar, yönetimsel sorunlar ve teknik sorunlar incelenmiştir. Altıncı bölümde ise, belirlenen problem, hipotez ve althipotezler çerçevesinde, Türkiye örneklem alanında üç farklı denek grubuna yapılan anketleri ve bu anketlerin sonuçlannın istatistiksel olarak analizini içermektedir. Bu bölümün sonucunda, analiz sonuçlarının hipotezleri doğrulayıp, doğrulayamadıklan ortaya çıkmaktadır. Genel değerlendirme ve sonuç bölümü olan yedinci bölümde ise, bütün bölümlerdeki elde edilen bulgulann genel değerlendirilmesi yapılarak, sisteme getirilecek önerilere ilişkin stratejik kararlar alınmış ve bu stratejik kararlar doğrultusunda yeni bir sistem yaklaşımına gidilmiştir.
Özet (Çeviri)
Local physical plans and its implementations in the planning systems of countries, provides the shaping of the space directly. Commonly, at the international level, land readjustment has been an important tool for the implementation of local physical plans. In the planning system of Turkey, the shaping of space is provided by the implementation of local physical plans. The implementation of local physical plans have basically two aims. First one is to fulfill basic needs in settlements, to constitute the achievement of good urban design, to constitute healthy infrastructure and to help in better management of urban growth. Second one is to produce sufficient urban plots. From viewpoint of these basic two aims, it cannot be said that urban areas in Turkey develops in a healthy structure. There are important problems in Turkish urban areas, like the growth of illegal housing areas, insufficiency in land market and infrastructure and essential services. Although all observations related to implementation of local physical plans in Turkey, there has not been any information or study related to how to be the implementation of local physical plans in Turkey. The studies at national literature on the implementation of local physical plans are more theoretical and these studies mostly are not connected with the space. The objective of the thesis is to define the location and characteristics of the implementation of local physical plans in Turkey as compared to the international level, io determine the behaviour of municipalities in urban areas on the implementation procedure at the national level, to examine the relationship between these behaviours and space, to examine whether existing implementation method is effective or not, to supply the investigation of the procedure from pointview of the professions and specialisation, to evaluate the solutions of actors related to the implementation procedure and to constitute a new system approach at the result. The main problem of thesis is to determine the bottlenecks in the implementation procedure and to determine at which points interference to legislations should eliminate these bottlenecks. In this study, hypotheses and sub-hypotheses are constituted at three levels.Those are;. Hypotheses and sub-hypotheses connected with the determination and the evaluation of the municipality performances in urban areas. ? Hypotheses and sub-hypotheses connected with examination whether the existing implementation method is effective or not. ? Hypotheses and sub-hypotheses connected with the investigation of the procedure from the point of view of the professions and specialisation. To test these hypotheses and sub-hypotheses, the results of questionnaires for three sampling groups are used. The municipalities, professional survey engineers and professional urban planners are selected as sampling groups. All of sampling groups have important responsibilities in the implementation procedure of the local physical plans.The organization of study is as follows. The aim, the main problem, these hypotheses and sub-hypotheses of thesis are expressed in sectionl and also, the extent and the methodology of thesis is explained in this section. The definitions and the conceptions take part in section 2. At the international context, the planning system and the implementation procedure of the local physical plans are examined in section 3. The urban planning system and the implementation procedure of local physical plans in Turkey take part in section 4. In this section, the implementation methods are widely explained and Article 18, Article 15 and 16, expropriation and the other method are given in these sections. In section 5, the definition and the evaluation of the problems in the implementation procedure in Turkey is made. In this section, legal problems, problems related to ownership, administration problems and technical problems in the implementation procedure in Turkey are examined. In the frame of defining problem, hypotheses and sub-hypotheses, ttie results of questionnaires and statistical analysis of these results take part in section 6. At the end of the section, it appears whether the results of analysis verify the hypotheses and sub-hypotheses. Final section is devoted to the general evaluation and conclusion. In this section, all findings related previous sections are evaluated and the strategic decisions related to suggestions to the system are taken and a new system approach is constituted under the direction of these strategic decisions.
Benzer Tezler
- Kentsel kültür mirasına yönelik risk azaltımı için bir yönetim modeli önerisi: İstanbul-Büyükada örneği
A management model for risk mitigation for urban cultural heritage: Istanbul-Büyükada case study
EVREN UZER VON BUSCH
Doktora
Türkçe
2010
Şehircilik ve Bölge Planlamaİstanbul Teknik ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NURAN ZEREN GÜLERSOY
- İstanbul kentsel bölgesinde sürdürülebilir gelişme bağlamında havza planlama ve yönetim yaklaşımı:Küçükçekmece göl havzası örneği
The basin planning and management approach in context of sustainable development in istanbul urban region: Case of Küçükçekmece lake basin
HALE MAMUNLU
Doktora
Türkçe
2009
Şehircilik ve Bölge PlanlamaMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AYKUT KARAMAN
- Özelleştirme kapsam ve programındaki taşınmazlara ilişkin planlama faaliyetinin taşınmazın değeri üzerindeki etkilerinin incelenmesi
Analysis of impacts of planning activities on real estates covered by privatization scope and programme to the value of real estate
AYŞEGÜL DİNÇ
Yüksek Lisans
Türkçe
2012
Şehircilik ve Bölge PlanlamaAnkara ÜniversitesiTaşınmaz Geliştirme Ana Bilim Dalı
PROF. DR. TÜRKAY TÜDEŞ
- Kentsel yenileme alanlarında arazi değer artışlarının kamuya kazandırılması için yöntem önerisi: Fikirtepe örneği
Proposal of a method for public value capture in urban renewal areas: Fikirtepe case
SEZEN TARAKÇI
Doktora
Türkçe
2021
Şehircilik ve Bölge Planlamaİstanbul Teknik ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ŞEVKİYE ŞENCE TÜRK
- Twentieth century architectural heritage in site conservation approach: Case of Unkapani-Saraçhane
Sit koruma yaklaşımında yirminci yüzyıl mimarlık mirası: Unkapanı-Saraçhane örneği
DAMLA TÜFEKLİ
Yüksek Lisans
İngilizce
2021
Şehircilik ve Bölge Planlamaİstanbul Teknik ÜniversitesiKentsel Tasarım Ana Bilim Dalı
PROF. DR. TURGAY KEREM KORAMAZ