Fatih devrinde yerli bir Osmanlı alimi: Şeyhülislam Molla Hüsrev (1400-1480)
A Native Ottoman scholar in the reign of Fatih: Sheikhulislam Molla Hüsrev (1400-1480)
- Tez No: 144115
- Danışmanlar: PROF. DR. AHMET YAŞAR OCAK
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Tarih, History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2004
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tarih Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 189
Özet
Osmanlı ilmiyesinin geçirdiği kuruluş-imparatorluk süreci içerisinde özellikle ikincisinde daha manîdar bir yer bulan Molla Hüsrev, kendisiyle ve eserleriyle ilgili belli sayıda bilimsel ya da popüler araştırmalara konu olmuş birisidir. O, devletin yaşadığı fetret devrfnde çocukluğunu ve gençliğinin bir kısmım geçirip, iyi bir tahsil görmek maksadıyla devletin merkezine yöneldi. Naklî ilimlerden fıkıh sahasında iyi bir tahsil yaptı. Hocası, müteahhirûn (Gazali dönemi sonrası) kelâmcılan içinde önemli yeri bulunan Sadeddin Taftazânî'nin talebesi Burhâneddin Haydar Herevî idi. O, bu sayede müteahhirûn' 'u tanıma imkanı buldu. Yalnız onunla yetinmeyip başka âlimlerden de okudu. Bu maksatla, Anadolu dışına çıkmasa da, buranın önemli merkezleri olan Edirne ve Bursa' da bulundu. Tedris görevine öncelik verip müderrislik yaptı. Bunun yanında kazâ'ya. da ulaştı. Bu sahada katettiği aşamalar, kadılık ve daha sonra kazaskerlik oldu. Tedris ile kazâ'yı birlikte yürütürken II. Mehmed onun tâlimi değiştirdi. Onunla Manisa'ya giderken başlayan ilişki, ömürlerinin sonuna kadar devam etti. Taltifler ise hadsiz boyutlara ulaştı. Neyse ki âlimimiz bütün yapılanların boş yere olmadığım ispatladı. Çok sayıda eser kaleme aldı. Öyle eserler ki, Dürer'i ve Mir 'âfıyla. fıkıh ve usûl ilmine önemli kazanımlar sağladı. Çok sayıda şerh, haşiye yazdı. Ama bu bir gelenekti. Onun Mutavvel Haşiyesi bu geleneğin ondaki başlangıcı idi. Daha sonra başkaları bunu takip etti. İlk telifi Mirkâftı. En ünlü eseri Dürer'i, engin bilimsel ve hayatî tecrübelerin zirvesindeyken meydana getirdi. O, eser yazmakla kalmadı, yeni görüşler ortaya atarak tartışma ortamları oluşturdu. Muasırı ulemâ ile ilmî diyaloglara girdi. Bütün bunlar, Molla Hüsrev'in özellikle bilim literatürüne girmesinde ve kalıcı olmasında etkili oldu.
Özet (Çeviri)
Molla Hüsrev, who has a significant place among the Ulema class of the Ottoman imperial period, has been t he subject of numerous scientific andpopular researches. During his teenages he withnessed the Interim Period, and later on went to the heart of the Empire. He received a well education period in fiqh, which is a narrative science. His teacher was Burhaneddin Haydar Herevî, who was a student of Sadeddin Taftazanî being one of the important modern theologian chain. By means of his teacher he got the possibility to know the modern theologians. Not connecting himself with his teacher, he also learned from other scientists. For learning from other scholars, although he did not went to the outside of Anatolia, he travelled between Edirne and Bursa many times. He gave especially importance to teaching and worked as müderris. In addition, he also got the juridical post, kaza. In this field, he later on became first kadi, and then kadiasker. When he was simultaneously teaching and judging, he met Mehmed II. who changed his fate. The relationship began when Mehmed E. was returning to Manisa after a short reining experience, and continued until their end. The gratification was enormous. In return Molla Hüsrev left behind numerous works. His writings, such as Diirer and Mir 'ât, are important inheritances for the sciences of canon law of Islam and method. He wrote many other explanations and commentaries. This was a taradition. His Mutawel Haşiye is the first work in terms of this tradition. His initial compilation is Mirkât. He wrote his famous work Diirer, when he was in peak of his scholarly life. He not only wrote books, but also started debates by making new suggestions. He also get into dialogs with other contemporary scholars. All of these made Molla Hüsrev to get into scientific litterature and be permanent.
Benzer Tezler
- Şeyh Bedreddin Simavi ve tefsirdeki metodu
Methods of sheikh Bedreddin Simavi and tefsir
MUSTAFA AYYILDIZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
DinUşak ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. ORHAN PARLAK
- Yavuz Sultan Selim Dönemi Kültür ve Edebiyatı
The Culture and Literature in the era of Yavuz Sultan Selim
ÖMER GÖKHAN YAĞCI
Doktora
Türkçe
2014
Türk Dili ve EdebiyatıKırıkkale ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUHİTTİN ELİAÇIK
- Hacı Selim Ağa Kütüphanesi yazmalarının tezhip sanatı açısından tanıtılması
Presentation of manuscri̇pts i̇n Hacı Seli̇m Ağa Li̇brary according to the art of illumination
SONGÜL BOLAT
Yüksek Lisans
Türkçe
2014
El SanatlarıFatih Sultan Mehmet Vakıf ÜniversitesiGeleneksel Türk El Sanatları Ana Sanat Dalı
PROF. DR. M. HÜSREV SUBAŞI