Eski Türkçe ve Kırgızca'daki yapım ekleri
The Affixes used in old Turkic and Kirghiz language
- Tez No: 144381
- Danışmanlar: PROF. DR. EMİNE YILMAZ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2004
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Türk Dili Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 250
Özet
ÖZET Bu çalışmada Türkiye Türkçesine göre çok farklı özellikler taşıyan Kırgızca ile Eski Türkçenin ilk devresi olan Köktürkçe yapım ekleri bakımından karşılaştırılarak incelenmiştir. Yapım eklerinin belirlenmesinde bazı eklemeler ve çıkarmalar yapmakla birlikte Eski Türkçe için T.Tekin'in Orhon Türkçesi Grameri kitabı ve A.von Gabain'in Eski Türkçenin Grameri adlı eseri esas olarak alınmıştır. Kırgızca için ise, B.Oruzbayeva'nın Söz Kuramı eserine ve S.Kudaybergenov'un editörlüğünde hazırlanan Kırgız Adabiy Tilinin Grammatikasfna dayanılmıştır. Çalışmamız genel olarak Giriş, Yapım Ekleri, Sonuç, Dizin ve Kaynakça bölümlerinden oluşmaktadır. Ayrıca İçindekiler, Kısaltmalar ve Önsöz tezin diğer bölümleridir. Giriş bölümünde Eski Türkçe ve Kırgızca üzerinde esas bilgiler verilmiştir. Ayrıca bu bölümde ana Türkçedeki kelime yapımı ve yapım ekleri üzerinde genel bir değerlendirme de yer almıştır. Yapım Ekleri bölümü çalışmamızın ana bölümünü oluşturmaktadır. Burada Eski Türkçe ile Kırgızcanın yapım ekleri karşılaştırılmıştır. Bu bölüm yapım eklerinin türlerine göre İsimden İsim Türeten Ekler, İsimden Fiil Türeten Ekler, Fiilden İsim Türeten Ekler ve Fiilden Fiil Türeten Ekler gibi dört bölümden oluşmaktadır. Bu bölümlerin her biri Eski Türkçe ve Kırgızcadaki Ortak Ekler, Eski Türkçede Bulunduğu Halde Kırgızcada Rastlanmayan Ekler ve Eski Türkçede Rastlanmadığı Halde Kırgızcada Görülen Ekler başlıklarına ayrılmış ve Eski Türkçe ile Kırgızcadaki bütün yapım ekleri bu başlıklar altında incelenmiştir. Sonuç bölümünde ise karşılaştırma sırasında Eski Türkçe ile Kırgızcanın yapım ekleri arasında görülen benzerlik ve farklılıklar toplu olarak ele alınmıştır. Ayrıca Eski Türkçe ve Kırgızcadaki tespit edilmiş yapım eklerinin karşılıklı olarak verilmiş dizini Wave edilmiştir. Çalışmamız Kaynakça bölümü ile son bulmaktadır.
Özet (Çeviri)
11 SUMMARY In this work, affixes of Orkhon Turkic language which is the first period of Kirghiz language, differing from the Modern Turkish, and Old Turkic are compared with each other. Though there are some additions and extractions, for Old Turkic,“A Grammar of Orkhon Turkic”written by T.Tekin and“Alttürkische Grammatik' written by A. von Gabain are taken as basis. For Kirghiz language, the books called ”Word Theory written by B.Oruzbayeva and“The Grammar of Kirghiz Language of Literature”edited by S.Kudaybergenov are the essential ones. In general, our work consists of Introduction, Derivational Affixes, Conclusion and Bibliography.Also, there are Index, Abbreviations and a Preface. Introduction part covers basic information on Old Turkish and Kirghiz language. Besides, there is a general assesment on word structure and derivational affixes of the basic Turkish language. Affixes is the main part of the work. In this part, the affixes of the two language are compared. This part consists four parts as Affixes Forming Nouns from Nouns, Affixes, Forming Verbs from Nouns, Affixes Forming Nouns from Verbs and Affixes Forming Verbs from Verbs. Each of these parts are separately titled as Common Affixes In Old Turkic And Kirghiz Language, Affixes not Available In Kirghiz Language But In Old Turkic And Affixes Not Available In Old Turkic But In Kirghiz Language. All the affixes used in both languages are studied within these titles. In Conclusion, both similarities and differences between the derivational affixes of the two languages are discussed together. Additionally, a comparative index covering affixes both in the Old Turkic and in Kirghiz language is available. Our work concludes with the Bibliography.
Benzer Tezler
- «манас» дастанындагы архаизм сөздөр (жүсүп мамайдын варианты боюнча.«манас» бөлүмү)
Manas destanının cüsüp mamay varyantının Manas bölümünde geçen arkaik kelimeler
MİRZAT RAKIMBEK UULU
Doktora
Kırgızca
2010
DilbilimKırgızistan-Türkiye Manas ÜniversitesiTürkoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. KADIRALI KONKOBAYEV
- Türkçe ve Kırgızca dil yapılarının dil öğretimi amaçlı karşılaştırması
Comparison of Turkish and Kyrgyz language structure language on the base of teaching
MUHİTTİN GÜMÜŞ
- Ali Emîrî Efendi'nin durûb-ı emsâl-i Osmâniyye'si [Metin-çeviri-açıklamalar-dizin]
Али эмири эфендинин дуруби эмсали османиеси [текст-котормо-түшүндүрмөлөр-индекс]
İSLAM KÜÇÜK
Doktora
Türkçe
2014
Türk Dili ve EdebiyatıKırgızistan-Türkiye Manas ÜniversitesiTürkoloji Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HAKAN TAŞ
- Kitâb-ı Mecmû-ı Tercümân-ı Türkî ve Acemî ve Mugalî esasında Memlük-Kıpçak sahasında yazılan sözlüklerdeki söz varlığı üzerine inceleme
The examination on the vocabulary in the dictionaries written in the Mamluk-Kipchak period basis on Kitâb-ı Mecmû-ı Tercümân-ı Türkî ve Acemî ve Mugalî
FATMA MOHAMED AHMED ELTAMIMI ELSHERBINI
Doktora
Türkçe
2024
Türk Dili ve EdebiyatıGazi ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HÜLYA KASAPOĞLU ÇENGEL
- Dîvânu Lugâti't-Türk'teki coğrafȋ terimlerin tarihî ve çağdaş Türk lehçeleriyle fonetik ve semantik açıdan karşılaştırması
The phoneti̇c and semanti̇c compari̇son of geographi̇cal terms i̇n Dîvânu Lugâti̇'t-Turk from the poi̇nt of hi̇stori̇cal and contemporary of Turki̇sh di̇alects
NADIRA TURDUBAI KYZY
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
DilbilimEge ÜniversitesiTürk Dili ve Lehçeleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. İBRAHİM ŞAHİN