Küreselleşme sürecinde haksız vergi rekabetinin Türkiye'deki vergi kayıp ve kaçağı yönünden yansımaları ve soruna ilişkin çözüm önerileri
Reflections of harmful tax competition in the globalization process from the standpoint of tax evasion in Turkey and suggestions for the problem
- Tez No: 145393
- Danışmanlar: PROF. DR. FEVZİ DEVRİM
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Maliye, Finance
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2004
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Dokuz Eylül Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Maliye Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Mali Hukuk Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 155
Özet
ÖZET 1970'li yıilann sonlannda başlayan dış ticaret ve finansal piyasalardaki serbestleşme süreci, iletişim teknolojisindeki yeniliklerin de katkısıyla, uluslar arası ekonominin bütünleşme sürecine girmesine neden olmuştur. Dolaylı ve dolaysız sermaye yatırımlarının hızla artması, uluslar arası şirketlerin dünya ticareti içindeki paylarının artış göstermesi, yeni üretim, yönetim ve dağıtım kanallarının gelişmesi küreselleşme sürecinin hızla artmasına neden olmuştur. Bu gelişmede en büyük katkı şüphesiz iletişim, ulaşım ve bilgisayar teknolojisinde meydana gelen yeniliklere ve bu unsurların maliyetlerinde meydana gelen düşüşe aittir. Küreselleşme ve bu bağlamda artan faktör hareketliliğinin etkilediği alanların başında vergiler gelmektedir. Üretim faktörleri hareketliliği, ülkelerin vergi matrahlarının hareketliliğinde de büyük ölçüde serbestlik meydana getirmiştir. Uluslar arası vergi rekabetini arttırmıştır. Vergi rekabetinin kamu harcamalarını belirli bir düzeyde tutmaya hükümetleri zorlaması gibi olumlu sayılabilecek yönü yanında, bir sorun olarak gündeme gelen zararlı vergi rekabeti de söz konusudur. Küreselleşme vergi kaçakçılığı ve vergiden kaçınma yollarını arttırması nedeniyle, ülkelerin vergi gelirlerini olumsuz yönde etkileyebilmektedir. Sınır ötesi sermaye hareketliliğinin artması, elektronik ticaretin gelişmesi, uluslar arası şirketler tarafından kullanılan transfer fiyatlaması uygulamalarının artması ve karmaşıklaşması, vergi cenneti ve tahrip edici vergi rejimi uygulamaları ve mobil haldeki sermaye ile işgücünün ülkeler arasındaki vergi yükü farklılıklarına daha duyarlı hale gelmesi ülkelerin veri toplama kapasitesinin azalmasına neden olmaktadır. 1990'lardan sonra ÖECD ve AB gibi organizasyonlar zararlı vergi rekabetini ağırlıklı olarak irdelemeye başlamışlardır. Bir vergi rekabetinin zararlı olup olmadığını belirlemek üzere genel kabul görmüş bazı kriterler belirlenmiştir. Zararlı vergi rekabeti uygulamaları OECD'nin belirlediği çerçevede, vergi cennetleri ve tercihli vergi rejimleri olmak üzere iki gruba ayrılmaktadır.Zararlı vergi rekabeti bîr takım ekonomik, mali, sosyal ve siyasal sorunlar oluşturmaktadır. En önemli sorunların başında, birey ve şirketlerin yatırım kararlannda çarpıklıklara yol açan“mali bozulmadın oluşmasıdır. Bu durum kamu maliyesi için önemli sorunlar meydana getirmektedir. Yine zararlı vergi rekabeti, etkin vergileme ve kaynak dağılımını bozan dışsallıklar oluşturmaktadır ve vergi rekabeti, vergi yükünü hareketli üretim faktörlerinden daha az hareketli ve/veya hareketli olmayan faktörlere doğru kaydırmaktadır. Vergi rekabetinin gerek AB gerekse OECD içinde oldukça yaygın olduğu görülmektedir. Haksız vergi rekabetini kaldırmanın ülkeler arasında ikili işbirliği dışında küresel bir yaklaşımla alınacak önlemler doğrultusunda giderilebileceği anlayışıyla, OECD ve AB çerçevesinde bir takım çalışmalar yapılmıştır, özellikle OECD'nin önemli çalışmaları olmuştur. OECD tarafından 1998 yılında oldukça geniş kapsamlı bir haksız vergi rekabeti raporu hazırlanmıştır. Bunu 2000 raporu izlemiştir. Raporlara göre OECD ülkeleri arasında yeknesak bir vergi uygulaması öngörülmüştür. OECD tarafından hakiz vergi rekabetini önlemek için birtakım yaptınm kararlan alınmıştır. Zararlı vergi rekabetine Türkiye açısından bakıldığında, her ne kadar uygulanan vergi oranlan düşük gözükmekte ise de, sosyal güvenlik, ve diğer vergisel yükler eklendiğinde, AB ülkelerinde uygulanan ortalama oranların bile üzerinde vergi oranlanna sahip olması yanında, Türkiye'de banka işlemlerinin gizliliği ve ticari gizlilik kuralları, nakit kontrolü ve vatandaşlık ve vergi numarası zorunluluğu uygulamaları nedeniyle de vergi cenneti olma ihtimali görünmemektedir. Vergi rekabetinin diğer önemli bir konusunu oluşturan tercihli vergi rejimi açısından da Türkiye'ye bakarsak, OECD tarafından Türkiye'deki Serbest Bölgeler Rejimi ve istanbul Kıyı Bankacılığı Rejimi potansiyel zararlı vergi rekabeti uygulaması olarak belirtilmiştir. Serbest Bölge rejimi ile ilgili uygulamanın Türkiye açısından dış ticaretin ve istihdamın gelişmesinde çok önemli katkısı olmuştur. 2002 yılı itibariyle serbest bölgelerdeki ticaret hacmi 12 milyar dolar civarına ulaşmıştır. Ülkemiz için çok faydalı olan serbest bölge uygulaması, diğer ülkeler açısından zararlı vergi rekabeti oluşturması nedeniyle OECD tarafından 2003 yılı Nisan ayı itibariyle kaldırılması istenmiştir. Bu doğrultuda 06.02.2004 tarih ve 25365 sayılı Resmi Gazete'deyayımlanarak aynı gün yürürlüğe giren 5084 sayılı ”Yatırımların ve istihdamın Teşviki ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun" ile tanınan ayrıcalıkların faaliyette bulunanlar için 2009 yılına, yeni faaliyet göstereceklerin de AB' ne tam üyeliğin gerçekleşmesine kadar, serbest bölgelere tanınan bazı vergisel ayrıcalıkların kaldırılacağı belirtilmiştir.
Özet (Çeviri)
ABSTRACT External trade and liberalization of financial markets, which begun in late 1970s, together with the contribution of advances in communication technology led to the integration process of the international economy. Rapid increase in direct and indirect capital investments, increase in multinationals share in world trade, expansion in new production, administration, and distribution channels caused the globalization period to increase rapidly. It is certain that the most significant contributions to this development are innovations in communication, transportation, and computer technology and the decrease in the costs of these elements. The first field, which is affected by globalization and thus by increased factor mobility, is the tax field. Production factors' mobility has also resulted in a freedom in mobility of tax assessments. International tax competition has increased thereafter. In addition to the positive aspect of tax competition, regarding its power on governments to.maintain public spendings in a specific level, harmful tax competition is also on agenda as a problem. Tax competition is thus able to affect tax incomes of countries negatively due to the reason that globalization increases tax evasion and the ways to evade from taxes. The increase in overseas capital mobility, the development of electronic trade, the increase in and complexity of transfer pricing applications used by international firms, applications of tax heavens and disrupting tax regimes, and more sensitive capital and labor power, both of which are mobile to tax load differences among countries cause a decrease in the data collection capacity of countries. Organizations such as OECD and EU, have started investigating harmful tax competition after 1990s. Some generally accepted criteria have been determined in order to address whether a tax competition is harmful or not. Applications of harmful tax competition are separated into two groups as tax heavens and preferential tax regimes according to OECD's classification. Harmful tax competition constitutes problems in economic, financial, social and political field. One of the most significant problems is“financialcorruption”, which causes distortions in financial decisions of persons and/or firms. This situation brings important problems to public finance. In addition, harmful tax competition causes some externalities that corrupt effective taxing and allocation of resources. Besides, tax competition shifts tax load from mobile production factors towards less mobile and/or immobile factors. Tax competition seems to be prevalent both in EU nations and in OECD countries. A number of studies were made by OECD and EU with the understanding that removal of unjust tax competition can be accomplished by precautions taken with a global approach, rather than by bilateral cooperation between countries. Particularly OECD has conducted important studies. OECD prepared a very comprehensive unfair tax competition report in 1998. This was followed by the 2000 report. A monotonous tax application was thus anticipated between OECD countries according to reports. A number of decisions, which have sanction power, were taken by OECD in order to prevent unfair tax competition. When harmful tax competition is examined for Turkey, it can be recognized that although applied tax rates seems to be low, Turkey has when social security and other tax loads are added to applied tax rates in fact higher tax rates than the average tax rates applied in EU countries. Besides, to pronounce Turkey as a tax heaven seems not to be probable due to the applications regarding privacy of banking operations and rules of commercial privacy, cash controls, and obligations of citizenship number and tax number. Preferential tax regime constitute an other important aspect of the Turkish taxing regime. Free Zones Regimes and Istanbul Coast Banking Regime in Turkey were indicated as potential harmful applications of tax competition by OECD. The application regarding Free Zone Regimes had important contributions to the development of external trade and employment levels in Turkey. Trade volume in free zones reached approximately to $12 billions in 2002. However, OECD requested this free zone application, which is very useful for our country, to be completely removed in April 2003 as it created harmful tax competition for other countries. Because of this some tax privileges given to free zones will be removed no later than 2009 for those that are currently operating and until full-membership to EU is accepted for those that will newly start operating due course of Law no. 5084 on“Encouragementof Investments and Employment and Amendments in Some Laws”, which was issued in the Official Gazette No. 25365 in 06.02.2004 and put in force on the same day.
Benzer Tezler
- Contribution a la recherche d'un cadre juridique pour un droit international de laconcurrence plus efficace
Daha etkin bir uluslararası rekabet için hukuki çerçeve arayışı
ALİ CENK KESKİN
Doktora
Fransızca
2009
HukukGalatasaray ÜniversitesiKamu Hukuku Ana Bilim Dalı
PROF. DR. JEAN MARC SOREL
PROF. DR. HALİL ERCÜMENT ERDEM
- Türkiye'de ek vergilerin kayıtdışı ekonomiye etkisi (1994-2001)
Extraordinary tax effects to informal (unregistered) economy in Turkey (1994-2001)
MÜRSEL ALİ KAPLAN
- Transfer fiyatlandırması ve vergilemede etkinlik
Transfer pricing and efficiency of taxation
İNANÇ ÇAKIR
- Vergi Hukukunda ek mali yükümlülükler
Additional financial obligations in Tax Law
FİGEN ÖZER
Doktora
Türkçe
2009
EkonomiMarmara ÜniversitesiMaliye Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BİLLUR SERAP YALTI SOYDAN
- Hatay ilinde yabancı sermayeli turizm yatırımlarının olabilirlik analizi
Feasibility analysis of tourism investments with foreign capital in hatay
ÖZLEM ALCAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2014
TurizmMustafa Kemal ÜniversitesiSeyahat İşletmeciliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HÜSEYİN ALTAY