Dogu Anadolu erken demir Çağı kültürü: Arkeolojik kazı ve yüzey araştırmaları bulgularının değerlendirilmesi
The Early İron Age culture in Eastern Anatolia evaluation of archaeological data from excavations and survery
- Tez No: 146646
- Danışmanlar: PROF. DR. OKTAY BELLİ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Arkeoloji, Archeology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2004
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tarih Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Eskiçağ Tarihi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 683
Özet
Doğu Anadolu Erken Demir Çağı Kültürü, bölgesel olarak farklı alt gruplarda şekillenmiştir. Gerek coğrafi gerekse kimi kültürel özelliklerden yola çıkılırsa, Elazığ-Malatya, Kuzeydoğu Anadolu, Van Gölü Havzası ve Doğu Toros bölgelerinin kendilerine has bir kültürel yansıma gösterdikleri anlaşılır. Özellikle yivli çanak çömlekler bu kültürün ana karakterini yansıtmakla birlikte bütün bölgelerde homojen bir yapı göstermez. Kimi bölgesel farklılıklarla şekillenen çanak çömlek yapım geleneğinin kronolojisi de birçok sorunu beraberinde getirir. Oldukça uzun bir zaman periyodunda kullanıldığı anlaşılan yivli çanak çömleğin alt ve üst kullanım sınırını belirlemek oldukça güçtür. Elazığ-Malatya bölgesi dışında bu türden malzeme daha çok kale ve nekropol alanlarında bulunmuştur. Dolayısıyla Elazığ-Malatya Bölgesi dışındaki bölgelerde stratigrafik düzeni belirlemek oldukça güç olmuştur. Yerleşme biçimi ve mimari de bölgenin coğrafi koşullarına bağlı olarak değişim göstermiştir. Örneğin Elazığ-Malatya Bölgesi'nde ova düzeyinde höyük tipindeki yerleşme anlayışı hakkimken, daha doğuya gidildiğinde yer şekilleri ve iklime bağlı olarak kale tipinde, savunmaya önem veren yerleşmeler tercih edilmiştir. Yerleşmeye bağlı olarak, yaşama biçiminde ve geçim kaynaklarında da önemli farklılıklar gözlenmiştir. Elazığ-Malatya Bölgesi'nde yerleşik ve tarım ile uğraşan topluluklar varken, Van Gölü Havzası, Kuzeydoğu Anadolu ve Doğu Toroslar'da insanlar, yüksek kesimlere yerleşmeyi tercih etmiş, yarı göçebe topluluklar olarak hayvancılıkla uğraşmışlardır. Bunun yanında kimi uygun yerlerde yerleşik ve tarımsal faaliyetlerini sürdüren topluluklar da vardır. Şüphesiz Doğu Anadolu Erken Demir Çağı Kültürü şekillenirken kimi dış etkilere de açık kalmış, çeşitli iletişim noktalarından beslenmiştir. Bu bölgelerin başında Güney Kafkasya, Kuzeybatı İran ve Güneydoğu Anadolu gelmektedir. Doğu Anadolu ile doğal sınır oluşturmaları bakımından bu bölgelerdeki çağdaş merkezler ele alınmış, arkeolojik kazılar sonucunda ortaya çıkarılmış olan buluntular karşılaştırılmıştır. m
Özet (Çeviri)
The Early Iron Age culture of Eastern Anatolia is shaped by regionally different sub-groups, namely Elazığ-Malatya, Northeastern Anatolia, Lake Van basin and Eastern Taurus, each of which show distinctive cultural features, according to their geography and identities. Although grooved wares are actually the main characteristic of the Early Iron Age culture, they do not seem to be homogenous in all these regions. Pottery tradition is marked by several regional differences, as well as by chronological aspects. It is difficult to establish an upper and lower date for the grooved ware, as it was had been for a long period of time. Another main problem is the absence of stratigraphical analysis on a regional basis, because this kind of pottery usually comes from fortresses and necropoleis, save for Elazığ-Malatya region. Geography has also an effect on settlement pattern and architecture. For instance, höyük type settlement on plains dominate Elazığ-Malatya region, while moving further to the east, fortresses are preferred due to defensive advantages. These naturally caused important changes in life style and livelihood. In Elazığ- Malatya region we have settled and farming communities, but semi-nomadic herding people on higher plains of Lake Van basin, northeastern Anatolia and eastern Taurus. Without doubt, Early Iron Age culture of Anatolia was open to several foreign influences and interacted with some important centres, most evident are southern Caucasia, northwestern Iran and southeastern Anatolia. For this very reason I have included the recent archaeological data of contemporary centers in these regions. IV
Benzer Tezler
- M.Ö. II Bin'de Doğu Anadolu'da ölü gömme adetleri
Burial customs in the Eastern Anatolia in B.C. 2nd Millennium
MÜŞERREF KARAKOÇ
Yüksek Lisans
Türkçe
2012
ArkeolojiDokuz Eylül ÜniversitesiArkeoloji Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. A. SEMİH GÜNERİ
- Salat Tepe buluntuları ışığı altında Doğu ve Güneydoğu Anadolu Erken Demir Çağ kültürel yapısı
The Early Iron Age cultural structure of the Eastern and Southeastern Anatolia in the light of Salat Tepe finds
IŞIK TUBA ÖNEN
Yüksek Lisans
Türkçe
2006
ArkeolojiHacettepe ÜniversitesiArkeoloji Ana Bilim Dalı
PROF.DR. AYŞE TUBA ÖKSE
PROF.DR. ENGİN ÖZGEN
- Erken Demir Çağında Doğu Trakya'nın kültürel dinamikleri ve Anadolu-Balkan ilişkileri
Cultural dynamics of Eastern Thrace and Anatolian-Balkan relations in the Early Iron Age
MURAT UMUT DOĞAN
Doktora
Türkçe
2023
ArkeolojiDokuz Eylül ÜniversitesiArkeoloji Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ALİ KAZIM ÖZ
PROF. DR. ENGİN BEKSAÇ
- Arkaik Dönem plastik eserleri ışığında Lykia ikonografisinde yerli ve yabancı unsurlar
Lycian iconographic elements in Archaic Period plastics
ŞÜKRÜ ÖZÜDOĞRU
- Van-Yoncatepe kazılarında ortaya çıkarılan demir silahlar
Iron weapons from Van-Yoncatepe excavations
CAN AVCI
Yüksek Lisans
Türkçe
2002
Arkeolojiİstanbul ÜniversitesiEskiçağ Tarihi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. OKTAY BELLİ