Predictor variables of psychological distress and perceived growth following motor vehicle accidents
Motorlu taşıt kazalarından sonraki stres düzeyi ve strese bağlı gelişme olgusunun yordayıcı değişkenleri
- Tez No: 147785
- Danışmanlar: PROF. DR. AYŞE NURAY KARANCI
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Kazalar, Psikoloji, Accidents, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Kaza, Travma Sonrası Stres, Başaçıkma, Gelişme vm, Accident, posttraumatic distress, coping, growth
- Yıl: 2004
- Dil: İngilizce
- Üniversite: Orta Doğu Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Psikoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 160
Özet
Bu çalışmanın amacı trafik kazası geçiren kişilerin yaşadıkları psikolojik stresi ve strese bağlı gelişme düzeyleri ile bunların yordayıcılarını araştınnaktır. Kaza öncesi değişkenler kapsamında demografik değişkenler, kaza sırasındaki değişkenler kapsamında kazaya ait değişkenler ve kaza sırasındaki değerlendirmeler, kaza sonrasındaki değişkenler kapsamında da sosyal destek algısı ve stresle başa çıkma stratejileri yordayıcı değişkenler olarak ele alınmıştır. Çalışmaya trafik kazası geçirmiş 200 yetişkin (142 erkek ve 58 kadın, 18 ve 65 yaşları arasında) katılmıştır. Veriler dört bölümden oluşan bir anket yoluyla toplanmıştır. Psikoloji lisans öğrencilerinden oluşan üç eğitilmiş anketör, anketleri bireysel olarak viuygulamışlardır. Anketin birinci bölümünde sosyo-demografik bilgiler yer almaktadır. îkinci bölüm, kaza geçirenin sürücü olup olmadığı, kazada, ölüm ya da yaralanma olup olmadıği, kaza sırasında alkollü olup olmama, kazadan sonraki tedavi ve hastanede kalma süresi gibi kazaya ait bilgiler içermektedir. Üçüncü bölüm, kaza sırasındaki sorumluluk, korku, çaresizlik, tehlike, ölüm düşüncesi ve kontrol algısı gibi kaza geçirenin kaza anındaki değerlendirmelerini kapsamaktadır. Dördüncü bölüm 5 ölçeği kapsamaktadır. Kaza sonrası stres düzeyi, Olay Etki Ölçeği (Impact of Event Scale, IES) ile ölçülmüştür. Stresle başa çıkma stratejileri, Başaçıkma Yolları Ölçeği (Ways of Coping Questionnaire) ile değerlendirilmiştir. Algılanan gelişmeyi ölçmek için Strese Bağlı Gelişme Ölçeği (Stress Related Growth Scale, SRGS) kuUamlmıştır. Sosyal destek ölçeği ile sosyal destek düzeyi ve katılımcıların depresyon skorları da Beck Depresyon Envanteri (Beck Depression Inventory, BDI) ile değerlendirilmiştir. Anketin dğer bölümleri kazaya ait bilgiler ve kaza sırasındaki değerlendirmeleri içermektedir. Sonuçlar, çalışma ömeMeminin orta derecede strese sahip olduğunu göstermiştir. Stres düzeyi ile algılanan gelişme anlamlı olarak ilişkili bulunmuştur. Yaş, kaza sırasında algılanan tehdit ve çaresiz yaklaşım anlamlı olarak genel stres düzeyini yordamıştır. Kazayı yeniden yaşama semptom düzeyleri ele alındığında yaş, sosyal güvenceye sahip olma, depresyon düzeyi, algılanan tehdit ve çaresiz yaklaşım anlamlı yordayıcılar olarak bulunmuştur. Kaçınma semptom düzeyleri ele alındığında, eğitim düzeyi depresyon ve kaderci yaklaşım anlamlı yordayıcılar olarak bulunmuştur. Sosyal güvenceye sahip olmama algılanan tehdit, iyimser/problem odaklı ve kaderci yaklaşım ise vumotorlu taşıt kazalarından sonra görülen algılanan gelişmenin anlamlı yordayıcıları olduğu bulunmuştur. Çalışmanın bulguları stres ve strese bağlı gelişim kapsamında tartışılmış, yetersiz yönler üzerinde durulmuş, klinik göstergeleri ile ileride yapılması uygun olabilecek çalışmalarla ilgili öneriler sunulmuştur.
Özet (Çeviri)
This study aimed to examine the predictor variables of psychological distress and perceived growth among the survivors of motor vehicle accidents. Demographic characteristics as pre-accident variables, cognitive appraisals of the accident as accident related factors, coping strategies and social support as post-accident variables were used as predictors of distress and perceived growth. 200 adults (142 males and 58 females, ages between 18 and 65) participated in the study. Data was iiicollected by a questionnaire which consisted of four parts. Three trained interviewers who were undergraduate psychology students, administered the questionaire individually. The first part examined on socio-demographic variables. The second part explored variables related to the accident, such as the status of the survivor as driver or non-driver, existence of injury or death to others in the accident, treatment after the accident, duration of hospitalization. The third part focused on the subject's accident related appraisals such as perceived level of responsibility, fear, helplessness, danger, thinking of death to oneself or others, sense of control, perceived level of injury severity. The fourth part contained five scales. Psychological distress was assessed by Impact of Event Scale (IES). Coping strategies were assessed by Ways of Coping Questionnaire (WCQ). Stress Related Growth Scale (SRGS) was used to examine perceived growth. Social support was assessed via Social Support Scale and Depression scores of the participants were assessed by Beck Depression Inventory. The results revealed that the present sample was moderately distressed. The current distress level was significantly related to perceived growth. The general distress level was predicted by age, perceived threat and helplessness coping. Considering intrusive symptoms, age, not having social security entitlement, depression, perceived threat and helplessness coping were found to be significant predictors. Considering avoidant symptoms, years of education, depression and fatalistic coping were found to be significant predictors. Not having an insurance policy, perceived threat, optimistic/problem solving coping and fatalistic coping were found to be significant predictors of percieved growth IVfollowing motor vehicle accident. The findings are discussed within psychological distress and perceived growth. Limitations of the study, directions for future research and clinical implications are proposed.
Benzer Tezler
- Gender differences in distress levels, coping strategies, stress related growth and factors associated with psychological distress and perceived growth following the 1999 Marmara earthquake
1999 Marmara depremini yaşayan yetişkinlerde stres düzeyi, başa çıkma stratejileri, strese bağlı gelişme olgusu ve ilgili faktörlerde cinsiyet farklılıkları
HATİCE GÜNEŞ
Yüksek Lisans
İngilizce
2001
PsikolojiOrta Doğu Teknik ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. A. NURAY KARANCI
- The effects of being 'neighborhood disaster volunteer' on psychological distress and posttraumatic growth among the survivors of the 1999 Marmara Earthquake
1999 Marmara Depremi yaşayan yetişkinlerde 'mahalle afet gönüllüsü' olmanın psikolojik stres düzeyine ve travma sonrası gelişime etkileri
ZEYNEP CEREN TANRIDAĞLI
Yüksek Lisans
İngilizce
2005
PsikolojiOrta Doğu Teknik ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NURAY KARANCI
- Otizm spektrum bozukluğu tanısı olan çocukların annelerinin psikolojik sıkıntı, travma sonrası gelişim ve yaşam doyumu düzeyleri ile ilgili değişkenler
Factors related with psychological distress, posttraumatic growth and life satisfaction in mothers of children with autism spectrum disorder
MUAZZEZ YILDIRIM
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
PsikolojiDokuz Eylül ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. GÜLAY DİRİK
- Posttraumatic growth and psychological distress among rheumatoid arthritis patients: An evaluation within the conservation of resources theory
Romatoid artrit hastalarinda travma sonrasi gelişim ve psikolojik sikintilar: Kaynaklarin korunmasi kurami kapsaminda bir değerlendirme
GÜLAY DİRİK
Doktora
İngilizce
2006
PsikolojiOrta Doğu Teknik ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
PROF.DR. NURAY KARANCİ
- Romatoid artrit hastalarında travma sonrası gelişim, psikolojik sıkıntı ve ilişkili faktörlerin değerlendirilmesi
Assessment of post-traumatic growth, psychological distress, and related factors in patients with rheumatoid arthritis
ECEM MERVE COŞKUNER
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2024
PsikiyatriGazi ÜniversitesiRuh Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BEHÇET COŞAR
DOÇ. DR. MUHAMMED HAKAN AKSU