İstanbul atmosferinde hava kirleticilerinin dağılımının modellenmesi
Dispersion modelling of air pollutants in İstanbul atmosphere
- Tez No: 150775
- Danışmanlar: PROF.DR. CUMA BAYAT
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Çevre Mühendisliği, Environmental Engineering
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2004
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Çevre Mühendisliği Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 162
Özet
İSTANBUL ATMOSFERİNDE HAVA KİRLETİCİLERİNİN DAĞILIMININ MODELLENMESİ ÖZET Istanbul 2000 yılı nüfus sayınıma göre 13 milyonluk nüfusu ile ülkemizin en kalabalık şehridir. Daha iyi yaşam, iş ve eğitim koşullarına ulaşmak gibi sebeplerden dolayı İstanbul özellikle son 30 yıldır küçük şehir ve kırsal bölgelerden yapılan göçe maruz kalmıştır. Bu yüzden meydana gelen hızlı şehirleşme ve plansız büyüme sonucu ciddi hava kirliliği problemleri ile karşı karşıya kalınmıştır. Hava kirliliği özellikle evsel ve endüstriyel alanların içice olduğu, yüksek nüfus yoğunluğuna sahip bölgelerde etkili olmuştur. Bu çalışmada İstanbul'da, hava kkliUğinin etkili olduğu ve farklı emisyon kaynaklarma sahip bir bölge seçilmiş ve bölgeden kaynaklanan PMıo ve PM2.5 emisyonlannm konsantrasyon dağılımları hava kalitesi model programı kullanılarak belirlenmiştir. Çalışma bölgesinde oluşan PMıo emisyonları, emisyon envanter çalışması ile tespit edilmiştir. Her bir emisyon kaynağının toplam PMıo emisyonu içindeki yüzdeleri saptanmıştır. Ayrıca seçilen çalışma bölgesinde mevcut bulunan ve PMıo ölçümlerinin gerçekleştirildiği Yenibosna Hava Kirliliği Ölçüm İstasyonu'na partİküler madde ölçüm cihazı yerleştirilmiş ve PM2.5 ölçümleri yapılmıştır. Eş zamanlı yapılan bu ölçümler sonucu PMıo ve PM2.5 arasındaki korelasyon istatistiksel analiz yardımıyla belirlenmiş ve PM2.5 emisyonları tahmin edilmiştir. Modelleme çalışmasında 1999, 2000 ve 2001 yıllan meteorolojik verileri kullanılmış ve 3 ayrı meteoroloji dosyası oluşturulmuştur. Meteorolojik dosyanın oluşturulmasında gerekli parametrelerle, 1999-2001 yıllan arasında Yenibosna Hava Kirliliği Ölçüm İstasyonu'nda kaydedilen PMıo kirlilik değerleri arasındaki ilişkiler istatistiksel yöntemlerle incelenmiştir. Modelleme çalışması 1999, 2000 ve 2001 yıllan için yapılmış, PMıo ve PM2.5 için 24 saatlik ortalamada maksimum konsantrasyon değerleri hesaplanmıştır. Model performansının belirlenmesi için gerçek ölçüm değerleri ile model tahmin değerleri karşılaştınlmış ve istatistiksel olarak değerlendirilmiştir. Model performansının korelasyonu, Yenibosna Hava Kirliliği Ölçüm İstasyonu'nda 1999-2001 yıllan arasında yapılan 24 saatlik ortalama PMıo ölçüm değerleriyle model tahmin değerleri arasında yapılan karşılaştırmada r=0.56 olarak bulunmuştur. Aynca Mart- Nisan 2004 döneminde çalışma bölgesinde farklı noktalarda gerçekleştirilen 8 saatlik xmortalama PMıo ve PM2.5 ölçüm sonuçlan ile model tahmin değerleri arasında karşılaştırma yapılmış ve korelasyon sırasıyla r=0.53 ve r=0.51 olarak bulunmuştur. Ayrıca çalışma alanında hava kirliliği kaynaklarının tespiti ve kontrolü ile hava kirlenmesinin denetim altına alınabilmesi amacıyla Coğrafi Bilgi Sistemi kullamlarak Hava Kirliliği Kontrolü Bilgi Sistemi oluşturulmuştur. Hava Kalitesi Model Programı ile 1999 yılı için tahmin edilen PMıo konsantrasyon değerleri kullamlarak konsantrasyon haritaları oluşturulmuş ve mekansal analiz yapılmıştır. Yapılan mekansal analizde hava kirliliğine neden olan kaynaklar konumsal olarak gösterilmiş ve her emisyon kaynağı için sorgulama sistemi geliştirilmiştir. xıv
Özet (Çeviri)
DISPERSION MODELING OF AIR POLLUTANTS IN ISTANBUL ATMOSPHERE SUMMARY Istanbul is the most crowded city in Turkey with the population of 13 million as per 2000 census. Istanbul has faced to migration from rural areas or small towns in the last 30 years because of the various factors; employment opportunities, urban convenience, access to better educational facilities, lack of modern resources, etc. The extremely high rate of migration from other parts of Turkey, squatters settlement development, uncontrolled growth of the city, caused severe air pollution in Istanbul. Air pollution has been affected the compact areas that has high population and industrial sources. In this study, an area has been chosen to cover a compact residential and industrial area of 4 x 4 km centered of Istanbul and predict the dispersion of PMio and PM2.5 emissions ensuing from various air pollution sources using air quality modeling program. PM10 emissions has been obtained with emission inventory studying. The disperse of PM10 emission sources over the regions has been calculated. PM10 and PM2.5 measurements were done in the Yenibosna Air Pollution Observing Station in the same time period. The correlation between PM10 and PM2.5 was calculated with statistical analysis using these measurements and PM2.5 emissions were predicted. In the modeling study, three different meteorological files have been obtained for 1999, 2000 and 2001. The relationship between PM10 air pollutant concentration which observed in the Yenibosna Air Pollution Observing Station in the time period of 1999- 2001 and meteorological parameters which are used in model, is examined by using statistical methods. Modeling study has been done for 1999, 2000 and 2001; and the 24 hourly average basis maximum concentrations of PM10 and PM2.5 were predicted. In order to evaluate the performance of the model, the values projected within the model are compared with the observed values and evaluated using statistical analysis. The correlation of the model performance was found as r=0.56 according to the comparison between PM10 observation results recorded in the Yenibosna Air Pollution Observing Station and model predicted values. In addition, PM10 and PM2.5 observation results which were recorded in March-April 2004 at different measurement points were compared with model predicted results. The correlations were found r=0.53 and r=0.51 relatively. xvIn addition in the study area, Air Pollution Controlling Information System has formed for controlling and mitigating of air pollution sources using Geographic Information System. The concentration map has obtained with PMio model predicted values for 1999 and spatial analyses has done for emission sources. All emission sources are displayed at locations and questionnaire system is progressed. xvi
Benzer Tezler
- Understanding the dynamics of air pollution during forest fires in Antalya-Manavgat: A WRF-CHEM analysis
Antalya-Manavgat'ta orman yangınlarında hava kirliliğinin dinamiklerini anlamak: WRF-CHEM analizi
YİĞİTALP KARA
Yüksek Lisans
İngilizce
2024
Meteorolojiİstanbul Teknik ÜniversitesiMeteoroloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HÜSEYİN TOROS
- The spatio-temporal dynamics of aerosols in the Marmara region and impact of land cover/use on atmospheric environment
Marmara bölgesindeki aerosollerin mekansal-zamansal dinamiksel ve arazi örtüsü/kullaniminın atmosferik ortam üzerindeki̇ etkisi
PARIA ETTEHADI OSGOUEI
Doktora
İngilizce
2023
Mühendislik Bilimleriİstanbul Teknik Üniversitesiİletişim Sistemleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ŞİNASİ KAYA
- İstanbul ili atmosferinde partikül maddede inorganik kirleticilerin dağılımının ve kaynağının belirlenmesi
Determination of the distribution and sources of inorganic pollutants in particular material in the atmosphere of Istanbul
CEMİL ÇELEN
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Kimya Mühendisliğiİstanbul ÜniversitesiKimyasal Oşinografi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NURAY BALKIS
- Analysis of air pollution over Izmir via atmospheric modeling
İzmir'deki hava kirliliğinin atmosferik modelleme yoluyla analizi
DUYGU ÖZÇOMAK
Yüksek Lisans
İngilizce
2016
Meteorolojiİstanbul Teknik Üniversitesiİklim ve Deniz Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ALPER ÜNAL
- Kentsel alanlarda kalıcı organik kirleticiler'in atmosferik konsantrasyonlarının araştırılması
Investigation of atmospheric concentrations of persistent organic pollutants in urban areas
GÜLTEN GÜNEŞ
Doktora
Türkçe
2013
Çevre MühendisliğiYıldız Teknik ÜniversitesiÇevre Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ARSLAN SARAL