Bilişsel haritalandırmada etkin parametrelerin ortaya konması: İTÜ Ayazağa Kampüsü örneği
Exploring effective parameters on cognitive mapping: A case study of ITU Ayazağa Campus
- Tez No: 151367
- Danışmanlar: PROF.DR. ALPER ÜNLÜ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Mimarlık, Architecture
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2004
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Mimarlık Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Mimari Tasarım Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 120
Özet
ÖZET Bilişsel haritalandırmada etkin parametrelerin irdelenmesine altyapı oluşturmayı amaçlayan literatür araştırması, kuramsal kurguyu oluşturmaktadır. Yapılan alan çalışması, kuramsal kurguda ortaya konan yaklaşımlar yardımıyla bilişsel haritalar konusunda yeni bulgular elde etmeyi amaçlamaktadır. 1. bölümde çalışmanın konu alanı ve kapsamı tanımlanmıştır. Bilişsel haritalandırmada etkin parametreleri konu alan bu çalışma, insan-çevre etkileşiminin anlaşılmasına yönelik, algı, biliş ve davranış temel kavramlarının irdelenmesini içermektedir. 2. bölümde insan-çevre etkileşimi çerçevesinde; insan, algısal.bilişsel ve davranışsal süreçleri süreklilik gösteren bir organizma olarak ele alınmakta ve bu süreçlere ilişkin tanımlar ve farklı yaklaşımlar incelenmektedir. Çevredeki deneyimin dolaysız duyumsanması olarak betimlenen algı, Geştalt, devinimsel ve ekolojik teoriler olmak üzere üç teori çerçevesinde ele alınmaktadır. Algılama.bilme ve düşünmeyi içeren bilişsel süreçler ve bu süreçlerden biri olan bilişsel haritalar incelendikten sonra, insan davranışını değerlendirmede kullanılan yaklaşımlar (davranışsal, bilişsel ve fenomenolojik yaklaşımlar) ele alınmaktadır, insanın çevreye tepkisi başlığı altında, çevreye uyum, çevreyi ihtiyaçlara uyarlama, çevreyi terk etme ve çevreyi değerlendirme mekanizmaları incelenmektedir. Mekan kavramı ve mekanı kavramsallaştırma konusunda farklı yaklaşımlar, fenomenolojik yaklaşım, Euklidiyen kavramları temel alan yaklaşım ve varoluşsal yaklaşım çerçevesinde ele alınmaktadır. Algısal ve bilişsel süreçler sonunda zihninde oluşan imgelem öğeleri incelenmektedir. 3. bölümü istanbul Teknik Üniversitesi Ayazağa Kampüsünde gerçekleştirilen alan çalışması oluşturmaktadır. Kampüste öğrenim gören öğrencilerin denek olarak katılımı ile gerçekleştirilen çalışma, bu deneklerle görüşme ve deneklerin kampus haritasını çizmesi olmak üzere iki aşamadan oluşmaktadır. XIBirinci aşamada, kampusun en etkin sosyal etkileşim alanlarından biri olan 75. Yıl Öğrenci Sosyal Merkezinde yapılan görüşmelerde 23 sorudan oluşan sözel anketlerle öğrencilerin kampus içindeki tercih ve davranışlarını, kampus hakkındaki görüş ve değerlendirmelerini tespit etmeyi amaçlamaktadır. İkinci aşamada ise deneklerden, kampus ve yakın çevresini içeren basit bir kroki çizmesi istenmiştir. Çizim süreci içinde haritanın nasıl gelişim gösterdiği (Harita çizen kişinin nereden başlayıp, nasıl bir yapılandırma şekli kullandığı), cinsiyet, yaş, aşina olma ve oturma süresi, geçmiş yaşantılar ve sosyokültürel özellikler ile çevresel bilişim arasındaki ilişki araştırılan temel konulardır. Son bölümde ise alan çalışmasının bulguları irdelenmekte ve çalışmanın sonuçları ortaya konmaktadır. Lynch'in (1960) ortaya koyduğu kentleri daha etkin imgesel ve anlaşılır kılan bilişsel haritalardaki beş strüktürel elemandan özellikle nirengi noktalarının tüm zihinsel harita tiplerinde mevcut olduğu bu çalışmada da doğrulanmaktadır. Çevresel alanda deneyimlenen süre ilgili bulgular Appleyard'ın (1970) ortaya koyduğu bulgularla örtüşmektedir. Deneyimlenen süre arttıkça kenar ve yol kavramı ortaya çıkmakta, haritalarda mozaik özellik görülmektedir. Cinsiyet ile kenar kavramı arasında bulunan ilişki Ünlü ve Çakır'ın (2002) bulgularıyla paralellik göstermektedir. Kız öğrencilerin yakın çevrelerindeki daha geniş bir bölgeyi ev muhiti olarak nitelendirdiğini ve yakın çevrelerine ilişkin daha aynntılı imgelere sahip olduğunu, erkek öğrencilerin ise tüm kente ilişkin daha bütün bir imgeye sahip olduklarını bulmuşlardır. Goodchild 1974'de ingiltere yaptığı çalışmada, orta sınıftan gelen insanların, alt sınıftan gelenlere kıyasla daha karmaşık ve daha çok uzamsal haritalar çizdiklerini bulmuştur. Elde edilen bulgular bu verilerle paralellik göstermektedir. Yaşa bağlı olarak ise nirengi noktası sayısında artış olmakta ve kenar kavramı görülmektedir. Ünlü ve Çakır (2002) yayaların yakın çevreleri ile ilgili daha çok bilgiye sahip olduklarını, servis araçları veya başka ulaşım araçlarını kullanan öğrencilerin sıralamalar ve yapıların sürekliliği; bölgeler ve koşuluk sınırlan gibi özel sınırlar ile ilgili daha çok bilgiye sahip olduklarını bulmuşlardır. Elde edilen bulgular bu verilerle paralellik göstermektedir. Yayaların bilişsel haritalarında kesişim alanları ve kenar kavramları görülmektedir. XII
Özet (Çeviri)
EXPLORING EFFECTIVE PARAMETERS ON COGNITIVE MAPPING: A CASE STUDY OF ITU AYAZAGA CAMPUS SUMMARY The literature research, which aims to provide an infrastructure for explorations of effective parameters in cognitive mapping, forms the theoretical structure. With the help of the approaches emerged in theoretical discussions, the case study of this dissertation aims to reach new findings about cognitive maps. First chapter defines the area and the scope of the study. The dissertation, that explores effective parameters in cognitive mapping, contains the examination of the basic concepts of perception, information and behavior to understand the 'human- environment' interaction. Second chapter takes the human being as an organism, having continuous perceptive, cognitive and behavioral processes, and the definitions and different approaches in relation to these processes are being explored in terms of human- environment interaction. The 'Perception', which is described as the direct feeling of experience in the environment, is taken in terms of different theories, which are Geştalt, transactional and ecologic theories. After examining the cognitive processes, comprising from perception, knowing and thinking, and the cognitive maps, which are one of these processes; different approaches (behavioral, cognitive and phenomenological approaches), which are used to examine the human behavior, are dealt with. Under the title of 'the reaction of the human being towards the environment', the mechanisms of harmony with the environment, adopting the environment to the needs, leaving the environment and evaluating the environment are examined. The help of these discussions investigates the concept of space and different approaches for conceptualizing the space investigated in frame of the phenomenological approach, the approach that takes the 'Euclidean' approach as a basis and the existentialist approach. The elements of imagination that take shape in mind after the perceptual and cognitive processes are investigated. XIIIThird chapter presents an outcome of the case study that was conducted in Ayazağa Campus of Istanbul Technical University. The study, which has emerged by the participation of students as test subjects, is formed by two parts, which are 'the interviews' and 'the drawings of the campus map by the students.' The first part of the survey aims to clarify the preferences and behaviors of the students and their opinions about the campus. And in the second part, the test subjects are asked to draw a simple sketch of the campus and its close environment. The aim of this part is to understand and clarify the development of sketches, eg. their starting points and drawing styles, map characteristics, and categories in relation to environmental cognition, human characteristics such as gender, age, experience, socio-cultural features, etc. In the final chapter, the findings of the case study are explored and the results of the study are put forward. In this study too, it's confirmed that between five city imagination elements, which were presented by Lynch (1960), especially the landmarks exist in all mental map types. The findings, which were experienced in environmental area and related to the period, suit the results that Appleyard (1970) had put forward. As the experienced period increases, the concepts of 'edge' and 'path' appear and characteristic of mosaic structure is seen in the maps. The relation that is found between gender and edge has parallelism with the findings of Ünlü and Çakır (2002). They have found that female students were considering a wider region in their close environment as their home circle, that they have much detailed imaginations about their close environment and that male students have a much complete imagination about the entire city. In the study that Goodchild had made in the UK in 1974, he has found that the people who came from the middle class were drawing much more complex and extended maps when they were compared to the ones from the lower classes. The findings that were reached show parallelism with these data. And in terms of 'age', there becomes an increase in the number of landmarks and the concept of edge is seen. Ünlü and Çakır (2002) have found that the pedestrians have more information about their close environment and that the students who use school vehicles and other transportation vehicles have more information about the orders and the continuation of the buildings, the regions and the borders of neighborhood. The findings that were reached have parallelism with these data. In the cognitive maps of the pedestrians, areas of junctions and concepts of edges are seen. XIV
Benzer Tezler
- The circularization of the textile and ready-to-wear industry in Turkey: An evaluation in the context of the European green deal
Türk tekstil ve hazır giyim sektöründe döngüselleşmenin Avrupa yeşil mutabakatı bağlamında değerlendirilmesi
İBRAHİM ŞAPALOĞLU
Yüksek Lisans
İngilizce
2022
Ekonomiİstanbul Teknik Üniversitesiİşletme Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İPEK İLKKARACAN AJAS
DOÇ. DR. NİHAN YILDIRIM
- Otononom mobil robotlarda optik akış tabanlı görsel eş zamanlı lokalizasyon ve haritalama
Optical flow based visual simultaneous localization and map building in autonomous mobile robots
ONUR ŞENCAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2010
Bilgisayar Mühendisliği Bilimleri-Bilgisayar ve Kontrolİstanbul Teknik ÜniversitesiKontrol Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HAKAN TEMELTAŞ
- Tarlabaşı'nda yaşayan çocukların çevresel algı süreçlerinin bilişsel haritalar yöntemiyle irdelenmesi
A research study for understanding the process of enviromental perception of children living in Tarlabası, through cognitive maps
ÇİĞDEM NURTEN YILMAZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2005
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF.DR. ALPER ÜNLÜ
- Sağlık 4.0: Sanayide öngörülen devrimin sağlığa yansımaları
Health 4.0: Projections of forecasted revolution of industry in health
GÜLER KOŞTI
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Sağlık Kurumları Yönetimiİzmir Katip Çelebi ÜniversitesiSağlık Yönetimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SERHAT BURMAOĞLU
- An intellectual biography of 'Abd al-Ḥakīm al-Siyālkūtī (D. 1657): His place in Hind intellectual history and influence upon Ottomans
'Abdülhakim Siyâlkûtî'nin (Ö. 1657) entelektüel biyografisi: Hint entelektüel tarihindeki yeri ve Osmanlılar üzerindeki etkisi
ABDULLAH AL MAMUN
Doktora
İngilizce
2023
Doğu Dilleri ve Edebiyatıİstanbul Medeniyet ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. İBRAHİM HALİL ÜÇER