Baraj yıkılmaları nedeniyle oluşacak su baskınlarının izlenmesi ve CBS yardımıyla analizi
Monitoring and analysis of floods caused by dam breaks by means of GIS
- Tez No: 154642
- Danışmanlar: DOÇ. DR. DURSUN ZAFER ŞEKER
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Jeodezi ve Fotogrametri, Geodesy and Photogrammetry
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2004
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Jeodezi ve Fotogrametri Mühendisliği Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 72
Özet
BARAJ YIKILMALARI NEDENİYLE OLUŞACAK SU BASKINLARININ İZLENMESİ VE CBS YARDIMIYLA ANALİZİ ÖZET Su baskını felaketleri dünyanın her yerinde çok büyük boyutlarda can kayıplarına ve altyapı ve ekonomik faaliyetlerde büyük zararlara neden olmaktadır. Baraj yıkılmaları problemlerinin sayısal simulasyonlan, Coğrafî Bilgi Sistemleri ve akıllı haritalar yardımıyla başarıyla gerçekleştirilebilir. Bir barajın yıkılmasından sonra su baskını dalgasının yayılışı bu teknolojiler kullanılarak tahmin edilebilir. Bu çeşit ileri modelleme teknolojisi, karar verme ve uygulama için kaçınılmaz bir araç olmaya başlamıştır. İçme ve sulama suyundan elektrik üretimine kadar bir çok amaçla inşa edilen barajların yıkılmaları nedeniyle oluşacak riskler çok ciddi oranlara ulaşabilir. Bugüne kadar inşa edilen barajların çoğu toprak dolgu barajlardır. Bunların yıkılma mekanizmaları beklenmedik ölçüde büyük giriş akımları, yetersiz temel, farklı oturma, toprak kaymaları, depremler, yetersiz projelendirme gibi bir çok etkiden biri veya birkaçı olabilir. Geçmişte yaşanan tecrübeler toprak dolgu barajların gövdesinde yarık oluştuktan sonra baraj gölünün boşalması için geçen sürenin 15 dakika ile 5 saat arasında değiştiğini göstermektedir. Dolayısı ile ekonomik ömürleri içinde giderek yerleşim birimleri içinde kalan barajlar için risk değerlendirmesinin ve buna bağlı kurtarma-kaçırma planlarının yeniden yapılması gerekmektedir. Risk analizi ve risk haritaları için; çalışma bölgesi ilgili topografik, demografik ve sosyo-ekonomik verilerin toplanması ve digital ortamda oluşturulması gerekmektedir. Bu veriler CBS'de değerlendirilebilir ve risk haritaları CBS yardımıyla oluşturulabilir. Risk haritalarının ve erken uyan sistemlerinin oluşturulabilmesi için baraj yıkılmasından sonra belirli kesitlerde suyun hangi yüksekliğe hangi sürede ulaşacağının bilinmesi gerekmektedir. Bu çalışmada, risk analizi ve risk haritalalannın oluşturulması için Alibeyköy Barajı (1966) incelenmiştir. Bugün baraj, şehrin içinde yer almaktadır ve yoğun bir yerleşim alanı ile çevrilmiş durumdadır. Bu nedenle yıkılması durumunda bu baraj, çevresindeki alan üzerinde çok büyük boyutlarda zarara sebebiyet verebilir. Yıkılma senaryosu olarak barajın gövdesi üzerinden su aştığı düşünülmüştür. İstanbul Büyükşehir Belediyesi 'nden sağlanan sayısal haritalar yardımıyla ArcView CBS yazılımı içerisinde oluşturulan SYM üzerinden kesit verileri alınmış ve bu kesitler nümerik model için giriş verisi olarak kullanılmıştır. Risk haritası üretilmiş ve olası felaketin etkileri, CBS ve Uzaktan Algılama teknikleri kullanılarak belirlenmiştir. Bu çalışmada görülmüştür ki; CBS ve Uzaktan Algılama teknikleri, risk haritası üretilmesinde yaygın biçimde ve başarılı olarak kullanılabilir. Ülke genelindeki bütün barajlar için bir“Erken Uyan Sistemi”nin kurulmasının maliyetinin, sadece bir barajın yıkılmasındaki zararlardan daha düşük olacağı söylenebilir. Bu nedenle, bu işlemler bütün barajlar için yapılmalıdır. ıx
Özet (Çeviri)
MONITORING AND ANALYSIS OF FLOODS CAUSED BY DAM BREAKS BY MEANS OF GIS SUMMARY Hood disasters cause massive loss of human lives and immense damage to the infrastructure and economic activities all over the world. The numerical simulation of dam-break problems could be accomplished with Geographic Information Systems and innovation maps. Spread of the flood wave after a dam break can be predicted using these enabling technologies. This kind of advanced modelling technology is becoming an inevitable tool for the decision-making process. The risks caused by breakage of the dams, which have been constructed for a number of purposes such as provision of drinking and irrigation water as well as generation of electric power, could reach serious proportions. Most of the dams constructed so far are earth-fill dams. The breaking mechanism of such structures could be one or more of numerous reasons like intake flow at unforeseen level, inadequate foundation works, different settling, landslides, earthquakes or improper project design. Past experiences show that the time between the occurrence of a breach and discharge of the dam reservoir ranges from 15 minutes to 5 hours. Therefore, it is necessary to make again the risk assessment and accordingly the plans of rescue and evacuations for the dams which remain within the settlement units during their economic lifetime. For making risk analysis and risk maps; topographic, demographic and socioeconomic data of the interested area must be collected and stored in digital environment. These data can be processed in GIS and risk maps can be processed by using GIS. For producing risk maps and establishing“emergency warning systems”, the water height on different cross-sections at different times must be known after the dam failure. In this study, Alibeykoy Dam - which was constructed in 1966 - is researched for risk analysis and risk maps. Today the dam's location is in the urban area and it is surrounded by dense residence areas. Therefore, failure of this dam might cause huge damages on the surrounding area. The“flood”over the dam body was thought as the scenario. The cross-section data was obtained from the DEM, created in Arc View GIS by using the digital maps provided by Istanbul Municipality and these cross- section information were used as the input data for the numeric models. Flood risk map of Alibeykoy Dam was produced and the effects of probable disaster were pointed out by using GIS & Remote Sensing techniques. In this study, it was shown that GIS & Remote Sensing techniques can be used in risk map production widely and prosperously. It can be said that the cost of establishing an“emergency warning system”to the all dams in the country will be less than the damages of only one dam's failure. Therefore, these processes should be done for all dams.
Benzer Tezler
- Atatürk barajı'nın yıkılması durumunda oluşabilecek subaskınının CBS kullanılarak modellenmesi
GIS based flood risk modelling of possible damage of theAtaturk dam
FATİH YEKELER
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Jeodezi ve Fotogrametriİstanbul Teknik ÜniversitesiGeomatik Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HİMMET KARAMAN
- İş kazaları ile stres, kaygı ve öfke kavramları arasındaki ilişkinin incelenmesi: 9 Türk ve 2 İngiliz tekstil fabrikasında yapılan bir araştırma
The relations between work accidents and stress, anxiety and anger: A survey at 9 Turkish and 2 English textile factories
M. HÜLYA ÜNAL KARAGÜVEN
Doktora
Türkçe
1997
Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileriİstanbul Üniversitesiİşletme Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AYŞE CAN BAYSAL
- Experimental and numerical investigation of piping in uniform embankment dam with weak layer at the upper region
Zayıf bölgenin üst bölgede olduğu üniform dolgu barajdaki borulanmanın deneysel ve sayısal araştırılması
MERVE OKAN
Yüksek Lisans
İngilizce
2022
İnşaat Mühendisliğiİzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsüİnşaat Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. GÖKMEN TAYFUR
DR. ÖĞR. ÜYESİ ASLI BOR TÜRKBEN
- Probabilistic assessment of Kanliköy Dam failure incyprus and its consequences
Kıbrıs Kanlıköy Barajının olasılıksal yıkılması vesonuçlarının değerlendirilmesi
ATİLLA ONAT TÜRKEL
Yüksek Lisans
İngilizce
2023
İnşaat MühendisliğiOrta Doğu Teknik Üniversitesiİnşaat Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ALİ MELİH YANMAZ
DR. ÖĞR. ÜYESİ HASAN ZAİFOĞLU
- Baraj yıkılma analizi; Değirmendere Barajı örneği
Dam breach analysis; the case of Değirmendere Dam
SAİD ÖLMEZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
İnşaat MühendisliğiOndokuz Mayıs Üniversitesiİnşaat Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. TURGAY PARTAL