Tuluntaş Mağarası'nın (Gölbaşı-Ankara) karst morfolojisinin jeolojik yapı açısından incelenmesi
Investigation of karst morphology of Tuluntaş Cave (Gölbaşı-Ankara) in relation to the geological structure
- Tez No: 155345
- Danışmanlar: DOÇ. DR. MEHMET EKMEKÇİ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Jeoloji Mühendisliği, Geological Engineering
- Anahtar Kelimeler: Tuluntaş Mağarası, Ankara, karst, morfoloji, damlataş, Tuluntaş Cave, Ankara, karst, morphology, speleothem
- Yıl: 2004
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Jeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 95
Özet
Tuiuntaş Mağarası'nın (Gölbaşı-Ankara) Karst Morfolojisinin Jeolojik Yapı Açısından İncelenmesi Türkay COŞKUNER oz Karstik yapıların başında gelen mağaralar, güncel ve paleoortamsal yorumlamalarda geçmişe ait kayıtların korunduğu arşivler olarak değerlendirilmektedirler. Ankara İli, Gölbaşı İlçesi, Tuiuntaş Köyü yakınlarındaki Tuiuntaş Mağarası'nın geliştiği ortamın morfolojisi ve mağara içi yapıların özellikleri, karstlaşmayı denetleyen, litoloji, tektonik ve paleocoğrafik faktörler açısından değerlendirilmiştir. Ankara Çevre Yolu inşaatı sırasında, malzeme sağlamak amacıyla işletilen bir taş ocağında ortaya çıkmış olan Tuiuntaş Mağarası, karstik yapıların nadir olarak gözlendiği Ankara ve dolayının karstlaşma tarihçesi ve süreçleri hakkında bilgi içermesi açısından önem taşımaktadır. Mağara ve mağaranın oluştuğu kireçtaşı kütlesinin litolojik, tektonik ve paleocoğrafik özellikleri, karstlaşma ve mağara oluşum süreçleri açısından incelenmiştir. Bu kapsamda kireçtaşı kütlesi üzerinde kırık-çatlak analizleri, toprak örtü durumu ve yüzey morfolojisine yönelik çalışmaların yanı sıra, mağara içi aşınma ve çökelme yapıları tanımlanmıştır. Gerçekleştirilen tanımsal ve sayısal çalışmalardan elde edilen sonuçlar mağara oluşumu-gelişimi ve bölgesel karstlaşma evrimi açısından değerlendirilmiştir. Buna göre, Tuiuntaş Mağarası'nın içinde geliştiği allokton kireçtaşı bloğu Oligosen başlarından itibaren atmosferik koşullarda kalması ile bölgedeki karstlaşma süreçleri başlamıştır. Oligosen ve Miyosen boyunca bölgedeki karstlaşma sürmüş, Tuiuntaş Mağarası bu zaman aralığında D-B doğrultulu iyi gelişmiş kırık sistemlerini izleyen erime kanalı şeklinde oluşmuştur. Karstlaşma öncesinde tek büyük bir blok olarak bulunan Permiyen kireçtaşlarının Pliyosen öncesine kadar, karstlaşma ve erozyon ile kalınlığı azalmış, çeşitli büyüklüklerde birbirinden bağımsız kütleler haline dönüşmüştür. Erime kanalı selinde gelişmiş mağara, büyük iklimsel değişimlerden ve neotektonik hareketlerden etkilenmiş ve Üst Miyosen'de vadoz zonda, mağara içi serbest akım ile mağara tabanı oyulmuştur. 111Pliyosen gölleri Ankara ve çevresinde geniş yayılıma sahip olmuş, büyük oranda bölgesel karstlaşmanın kesintiye uğramasına neden olmuştur. Kireçtaşlarının üzerindeki kil örtünün erozyona uğramasını takiben kırık-çatlak sistemlerinden süzülen sular mağarada damlataşların oluşmasını sağlamıştır. Damlataşlar üzerinde yapılan nitel ve nicel analizler sonucunda, damlataşların oluşum süreçlerini etkileyen en az 2 ana fazın varlığı saptanmıştır. Ankara ve yakın çevresinde bugün gözlenen karst tipinin“evrimsel-artık karst”(evolutionary-relict karst) tipine uygun bir yapıya sahip olduğu sonucuna varılmıştır.
Özet (Çeviri)
Investigation of Karst Morphology of Tuluntaş Cave (Gölbaşı-Ankara) In Relation To The Geological Structure Türkay COŞKUNER ABSTRACT Caves are considered among the principal karstic features that archive records of natural processes which provide information about the modern and the paleo environmental conditions. Tuluntaş Cave is located near Tuluntaş village of Gölbaşı town of Ankara. The morphology of the lithological outcrop that hosts the cave and cave interior features are considered in relation with the factors, controlling karstification such as lithology, tectonic and paleogeography. Tuluntaş Cave was first explored following an explosion at a quarry to supply material for Ankara Periphery Highway construction. The importance of the cave stems from the fact that the Ankara region is quite poor in karstic features compared to other regions of Turkey. Therefore the cave considered to bear information also about karst evolution of the region. Lithologic, tectonic and paleogeographic characteristics of the limestone is investigated in terms of karstification and genesis of the cave. On the limestone surface, fracture-fissure analysis, condition of soil cover and surface morphology were studied and erosional features were described. The results of descriptional studies and numerical data were used in terms of evolution of regional karst cave development. Based on these studies the cave has been developed within Permian allochthonous limestone block which had formed erosional areas in early Oligocene. So, karstification might have started and Tuluntaş cave developed on E-W fractures as a solutional channel in phreatic zone during Oligocene-Miocene period. Permian limestone was a huge block before karstification processes, during early Oligocene-pre-Pliocene period and the limestone thickness had decreased due to karstification and erosion. The limestone block dissected due to drastic change of tectonic regime and change of climatic conditions. Then various sized isolated blocks formed since pre-Pliocene. The cave was influenced by theneotectonic activity and in the upper Miocene cave had been incised by vadose flow. Pliocene lake had covered widespread area over Ankara and its vicinity and karstification was ceased in the region. Percolation water through the fracture system formed the speleothems after impervious cover was eroded. The results of the qualitative and quantitative analysis have revealed that the speleothems have formed at least 2 different phases which may indicate at least 2 phase of vadose condition. The karst type which can be seen around Ankara has similarity with evolutionary- relict karst
Benzer Tezler
- Taşpınar, İncek, Tuluntaş (Ankara) köyleri arasında yayılış gösteren step formasyonlarının floristik yönden araştırılması
The Floristic research of distribution of step formation between Taşpınar, İncek, Tuluntaş villages (Ankara)
AYŞE YAĞCI
Yüksek Lisans
Türkçe
1994
BiyolojiGazi ÜniversitesiBiyoloji Eğitimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MUSTAFA AYDOĞDU
- 19. yüzyılda Anadolu'da Katolik Misyonerlerin eğitim alanındaki faaliyetleri
The activities of Catholic missionaries in the field of education in Anatolia 19th century
TÜLÜN TAŞ
- Alacaatlı-Beytepe ve Kösrelik (Ankara) çevrelerindeki mesozoyik yaşlı çökellerin stratigrafik ve paleontolojik verilerinin karşılaştırması
Stratigraphical and paleontological correlation of mesozoic aged sediments between Alacaatli-Beytepe and Kosrelik (Ankara)
HAKAN ÖZKELEŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Jeoloji MühendisliğiAnkara ÜniversitesiJeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUHİTTİN GÖRMÜŞ
- Siirt ilinde yetiştirilen 'Cefan' kavunu'nun(Cucumis melo L. C.V./Cucurbitaceae) bazı biyokimyasal özelliklerinin belirlenmesi
Determination of somebiochemicalproperties of 'Cefan' melon (Cucumis melo L. C.V./cucurbitaceae) grown in Siirt province
ASIM ÖZBEK
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
BiyolojiVan Yüzüncü Yıl ÜniversitesiBiyoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ NECATİ ÖZOK