Amasya Merkez'de 13. yüzyıl Selçuklu yapılarda taş süsleme programı
Başlık çevirisi mevcut değil.
- Tez No: 159329
- Danışmanlar: Y.DOÇ.DR. NURŞEN ÖZKUL FINDIK
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Sanat Tarihi, Art History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2005
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Gazi Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Sanat Tarihi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 222
Özet
ÖZET 12. yüzyılın sonlarından 14. yüzyılın başına kadar Anadolu'da hem mimari hem de taş süsleme alanında gerçekleştirilen faaliyetler özellikle 13. yüzyıl Anadolu Sanatı'nda bütün İslam aleminde eşine az rastlanılan bir verimliliği ortaya koymaktadır. Bundaki en büyük etki Selçukluların iran'da tuğla üzerine kullandıkları geometrik formları, Anadolu'da taş üzerine oymalarıyla gerçekleştirilmiştir. Taşın Anadolu'da yoğun olarak bulunması ve kolay işlenmesinden dolayı yapılar üzerinde uygulanan kompozisyonların uygulanışında hem değişiklik hem de çeşitlilik göze çarpmaktadır. Kale, köşk, saray gibi yapılarla birlikte kervansaray, türbe, cami, medrese gibi dini ve sivil nitelikteki Anadolu Selçuklu eserlerinde uygulanan süsleme kompozisyonları uygulandıkları alanlar itibariyle organik bir bütünlük içerisinde verilmeye çalışılmıştır. 13. yüzyılın ilk yarısında Anadolu'da gerçekleştirilen yapılar üzerinde geometrik kompozisyonlar yoğun olarak uygulanırken 13. yüzyılın ikinci yarısıyla birlikte geometrik kompozisyonların yerini bitkisel kompozisyonlar yer almıştır. 12. yüzyılın sonlarında gerçekleştirilen süsleme kompozisyonları, basit geometrik kompozisyonlarla sınırlı kalırken 13. yüzyılın ilk yarısında yerini yıldız sistemlerinin ve geometrik düğüm - geçmelerin oluşturduğu kompozisyonlara bırakmıştır. Bu tip kompozisyonların uygulandıkları alanlar, yapı yüzeylerinde süslemenin neredeyse tamamının toplandığı portaldir. 13. yüzyılın ikinci yarısıyla birlikte hem süslemenin uygulandığı alanlar genişlemiş hem de süsleme unsurlarının çeşitliliği artarak farklı teknik ve üsluplarla işlenmeye başlanmıştır. 13. yüzyılın ilk yarısında; portal üzerinede yoğunlaşan süsleme kompozisyonları 13. yüzyılın ikinci yarısıyla birlikte portal dışına taşarak pencere kenarlarında ve yapıları köşelerden sınırlandıran köşe kuleleri üzerinde yoğunlaşmıştır. 13. yüzyılın ikinciyansıyla birlikte yazı da süsleme unsuru olarak yapı dış cephe yüzeylerini uygulanmıştır. Usta veya yapı kitabesi dışında Kuran'dan ayetlerin yer aldığı sureler, sülüs karakterde ele alınarak genelde bordur veya kemer yüzeylerinde uygulanmıştır. Hayvan figürleri, fantastik yaratıklar 13. yüzyılda da yapılar üzerinde uygulanmaya devam etmiştir. Anadolu Selçukluları, taş süsleme sanatında yeni bir devir açmış, taşı ustalıkla işleyerek önemli eserler vermişlerdir.
Özet (Çeviri)
SUMMARY From the end of the 12th century till the beginning of 14th century, the activities which were carried out in the fields of architecture and adornment of stones reflect especially a unique fruitfulness in 13th century Art of Anatolia and all Islamic World. The most effective factor that creates this is that the Seljuk dented the geometrical forms which they used on bricks in iran on stones in Anatolia. As stone can be found densely in Anatolia and it gains shape easily, in the compositions on the constructions, both difference and variation attract attention. The ornament compositions which were used on the civil and religious constructions of Anatohon Seljuks like cervansaries, turbes, masques and medressehs together with the buildings like fortresses, large wooden houses and palaces were tried to be presented in an organic integrity in terms of the fields in which they were applied. In the second half of the 13th century, geometrical compositions left their places to vegetable compositions, whereas in the first half the 13th century geometrical compositions were used on the buildings which were built in Anatolia. Although the ornament compositions which were carried out the last years of 12th century were limited to simple geometrical compositions, in the first half of the 13th century the compositions that were formed with star systems and geometrical knot interlockings replaced them. The places that these kind of compositions were used on are the portal of which surfaca constructions include almost the whole ornament. In the second half of the 13th century not only the places on which the ornaments were carried out expended but also variety of ornamental elements increased and there elements were started to be used by applying to different techniques and methods. In the first half of the 13th century the ornament compositions that intensified on portal become dansed on the edges of windows and on thecorner towers which limited the corners of constructions by extending over the edge of portal in the second half of the 13th century. In the second half of the 13th century calligrapy was used as an ornamental element on the exterior surfaces of the constructions, as well. Except master and construction inscription, the Quran's suras in the style of Arabic script were used on surfaces of archs and borders. People went on using animal figures and fantastic creatures on the constructions in 13th century, as well. Anatolian Seljuks started a new era in Anatolian stone art and created important Works of art by shaping the stones skillfully.
Benzer Tezler
- Amasya Gök medrese Camii Tarihlendirme Önerisi
Amasya Gök Madrasa Mosque Dating Proposal
KÜBRA GÜÇYETMEZ KIRCA
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Sanat TarihiSivas Cumhuriyet ÜniversitesiSanat Bilimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ERDAL ESER
- Amasya'da yetiştirilen bazı önemli üzüm çeşitlerinin döllenme biyolojileri üzerinde bir araştırma
A Research on the pollination biologies of some important grape varieties grown in Amasya
AYSUN UZUN
Yüksek Lisans
Türkçe
1990
ZiraatOndokuz Mayıs ÜniversitesiBahçe Bitkileri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FERHAT ODABAŞ
- Hüsem Dede ocağı
Ocak of Hüsem Dede
EZGİ AYDIN
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Halk Bilimi (Folklor)Aydın Adnan Menderes ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. CANER IŞIK
- Okul güvenliğinin sağlanmasında nöbetçi öğretmen uygulamasına ilişkin öğretmen görüşleri
Teacher's opinions regarding the duty teacher application in ensuring school safety
AYŞE AYYILDIZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
Eğitim ve ÖğretimGaziosmanpaşa ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. UĞUR AKIN
- Ortaokul öğrencilerinin beden eğitimi ve spor dersine ilişkin değerlerinin incelenmesi (Tokat ili örneği)
Examination of the values of secondary school students of physical education and sports lesson (sample of Tokat)
ÇAĞATAY FİKRİ VURAL
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Eğitim ve ÖğretimAmasya ÜniversitesiBeden Eğitimi ve Spor Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ŞULE KIRBAŞ