Ahmet Reşit Bey'in Nazariyât-ı Edebiyyesi üzerine bir inceleme
Başlık çevirisi mevcut değil.
- Tez No: 159359
- Danışmanlar: PROF.DR. BELKIS GÜRSOY
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2005
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Gazi Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Yeni Türk Dili ve Edebiyatı Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 486
Özet
475 ÖZET Ahmet Reşit Rey (1870-1956) edebiyat tarihimizin belagat/retorik alanında modernleşmesinin öncü şahsiyetlerinden biri olup Nazariyât-ı Edebiyye isimli eseri devri açısından son derece ileri bir çalışmadır. Türk belâgati modernleşme tarihimizle paralel bir gelişme seyri gösterir. Zira, Süleyman Paşa'nın Mebânü'l-lnşâ (1871-1872)'sına kadar geçen dönemde yazılan eski belagat kitaplarının tamamı Arap belâgatini esas almış, örneklerine varıncaya kadar Arapça eserleri taklit eden bir nitelik arz etmiştir. Eski eserlerde belagat bir kaideler manzumesi olarak algılanmış, edebî sanatlar, aruz kaideleri ve edebî türler üzerinde yoğunlaşmış bir ilim şubesi olarak görülmüştür. Bu eserlerin en büyük zaafı ise teori/nazariyeden mahrum olmalarıdır. Belâgatçilerimizin bu tutumunun başlıca sebebi örnek aldıkları Arap belâgatidir. Batı dünyasında retorik terimiyle karşılanan belâgatin tarihi çok eskiye dayanır. MÖ 5. asırda devlet karşısında kendisini savunacak kişilere ders veren öğretmenlere verilen isim olan rhetor kelimesinden türemiş olan retorik alanında, Aristo'nun Retorik (MÖ 330) isimli eseri kitap hacmindeki ilk çalışma olarak kabul edilir. Orta çağın sonlarından itibaren retorik sâdece hitabet olmaktan kurtularak yazı türlerini de içine alan bir anlam genişlemesine ulaşmıştır. Nazariyât-ı Edebiyye, edebiyatımızın yönünü batıya çevirdiği sürecin bir ürünü olup millîlik iddiası taşıyan bir eserdir. Yazar, eserinde sistematik bakımdan batılı tutumu benimserken muhtevada yerli olma çabası içindedir. Eserde ilk dikkati çeken husus yazarın 'nazariye' kavramına verdiği önemdir. Eserin tertibinde okuyucunun algılaması esas alınmış olup belagat tarihimizdeki eski ve yeni tüm eserlerden farklı bir yöntem belirlenmiştir. Başlık476 isimleri eski terimlerle verilmesine rağmen bunlara yüklenen anlamlar batılı retorik paralelinde yenidir. Edebiyatm (şiirin) güzel sanatların bir kolu olarak görülmesi, edebî eser yaratmada yaratıcı bir dehaya sahip olunmasının önemli olmasına rağmen hünerverliğin de göz ardı edilmemesi, ilhamın rolü gibi hususlara da temas edilerek psikolojik ve fizyolojik bakımlardan bu hususların izah edilmeye çalışılması eserdeki yenilik unsurlarındandır. Nazariyât-ı Edebiyye, modern retorik çalışmalarımızda Talîm-i Edebiyât'la başladığı yerleşik bir kanaat olan nazariyâtçı tutumu ileri bir aşamaya götürmüş önemli bir eserdir. Çalışmamızda Nazariyât-ı Edebiyye Latin harflerine aktarılarak tahlili yapılmış, yazarın hayatı ve eserleri hakkında da kısa bir bilgi verilmiştir.
Özet (Çeviri)
477 ABSTRACT Ahmet Reşit Rey (1870-1956) is being one of the pioneer persons in the rhetoric area of our literature history and his work named Nazariyât-ı Edebiye is a very advanced work for his period. Turkish rhetoric shows a developing progress parallel to our modernization history. All old rhetoric books written in the period passed until Süleyman Paşa' s Mebanü'l-lnşa (1871-1872), based on Arabic rhetoric, and presented a characteristic of imitation of Arabic works, even for the samples of. In old works, rhetoric has been perceived as the poem of the rules, and seen as a branch of science which concentrated on literary arts, prosody rules, and literary kinds. The main reason of this manner of our rhetoricians is, the Arabic rhetoric, which they take as a sample. Belagat; that means rhetoric in west world, based on ancient times. In this area, that based on the name given to the teachers teaching to the persons who will defend themselves against the government in the 5. century (B.C.), Aristo's work named RHETORIC (B.C. 330) accepted as the first study as Book capacity vise. Rhetoric rescued from being only a speech and had a me'ânîng expansion which covers article types, in the end of middle era. Nazariyât-ı Edebiyye is a work that is a product of the period that our literature faced to west and carries assertion of being national. The Author is in an effort to be native in contents side while assuming west manner in system side. The first subject that attracts attention on is the importance that the author gives to the concept of theory.478 A method, which is different than all old and new works in our rhetoric history, has been determined by considering the perception of the reader in the arrangement of the work. Even the headlines given with the old terms, the me'ânîngs given to them are new on parallel of west rhetoric. To see the literature (poetry) as a branch of fine arts, considering also the talent beside the importance of having a creative genius in creating a literary work, the role of inspiration; to explain this points in psychological and physiological sides are the components of the reform in this work. Nazariyât-ı Edebiyye is a very important work that improved the theoretical manner in our rhetoric works which started with Talîm-i Edebiyat. In our study, Nazariyât-ı Edebiyye is being analyzed by transmitting to Latin letters and also a brief of the life of the author and his works can be found.
Benzer Tezler
- Hüseyin Sadettin Arel'in Türk makam müziğinde çok seslilik düşüncesi: 'Beşleme No. 1' eserinin analizi
Hüseyin Sadettin Arel's thought on polyphony in Turkish makam music: Analysis of 'Beşleme No. 1'
ORKUN ZAFER ÖZGELEN
Doktora
Türkçe
2024
Müzikİstanbul Teknik ÜniversitesiMüzikoloji ve Müzik Teorisi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. GÖZDE ÇOLAKOĞLU SARI
DOÇ. DR. SADIK UĞRAŞ DURMUŞ
- Milli Mücadele'de Çerkez Ethem ve Kuva-yı Seyyare'nin faaliyetleri (1919?1920)
In The Turkish National Struggle For Independence, Ethem The Circassian and The Activities Of Kuva-yı Seyyare (Mobile Army) (1919?1920)
ZÜBEYİR UZUN
- 1927–1935 arası ( III. ve IV. dönem ) TBMM Kayseri milletvekilleri ve faaliyetleri
Between 1927–1935 (Period of III and IV. ) grand national assembly of Turkey (TBMM) representatives of Kayseri and their proceedings
HÜSEYİN ARSLAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
Siyasal BilimlerErciyes ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SERDAR SAKİN
- I., II. ve III. dönem Kayseri milletvekilleri ve siyasî faaliyetleri
Duri̇ng the first, seceond and third term members of parliament of Kayseri̇ and their political activities
ZEMZEM YÜCETÜRK