Hafif-Ekinli arasında (Kızılırmak çevresinde) jips karstı
The gypsum karst between Hafik-Ekinli (arround Kızılırmak)
- Tez No: 159815
- Danışmanlar: YRD. DOÇ. DR. UGUR DOĞAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Coğrafya, Geography
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2005
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Fiziki Coğrafya Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 101
Özet
ÖZET Eriyebilen kayaçlardan olan jips Anadolu'da kireçtaşma oranla oldukça az görülen bir kayaç türüdür. Ancak çalışmaya konu olan Sivas Doğusu (Hafik çevresi) jipsin Anadolu'da en çok yüzeylendiği kesimdir. Kalınlığı 750 metreye ulaşan masif Miyosen jipslerin bulunduğu bu bölgede; lapya, erime dolini, çökme dolini, kör vadi, karstik kaynak, düden mağara, tavanı açılmış mağara, doğal köprü, boğaz ve polye gibi tüm karstik şekiller bir arada bulunmaktadır. Çalışma alanı Miyosen sonunda yükselerek tamamen karalaşmıştır. Bundan sonra iklim de değişerek yağmur ve akarsu şebekesinin bol olduğu bir devir başlamıştır. Bu şartlar altında bölgedeki erozyon artmış kara halinde olan sahada jipsler üzerinde 1460-1600 metrelerde görülen aşınım yüzeyi gelişmiştir. Ayrıca Pliyosen' de aşman malzemelerin birikmesiyle konglomera tabakaları meydana gelmiştir. Geç Pliyosen' den itibaren gerek akarsuların yataklarını sürekli olarak derine kazmaları, gerekse de jipsin hızla karstlaşması sonucunda özellikle Kızılırmak ve ona karışan Acısu nehri çevresindeki jips tabakaları hızla boşaltılmıştır. Bu aşınmaya bağlı olarak Geç Pliyosen' den itibaren Kızılırmak vadisi çevresinde bir oluk şeklinde doğu-batı yönünde uzanan Erken Kuaterner aşınım yüzeyi gelişmeye başlamıştır. Bu aşınım yüzeyi 1350-1420 metreler arasında görülmektedir. Pliyosen aşınım yüzeyi genç karstm, Kuaterner aşınım yüzeyi ise olgun karstm görüldüğü alanlardır. Sahanın kuzeyinde doğu-batı doğrultusunda uzanan Pliyosen aşınım yüzeyinde hakim şekli erime dolinleri iken, güneyde Kızılırmak ve Acısu nehirleri çevresindeki Kuaterner aşınım 78yüzeyinin hakim şekli çökme dolinleridir. Kızılırmak nehrinin Kuaterner başlarında hızla yatağını derine kazması bunun sonucunda yüzeyden gerçekleşen drenajı yeraltına indirmiş, yatay mağara tavanları yükselmiştir. Neticede, mağaraların tavanları çökerek Kuaterner aşınım yüzeyinin hakim şekli çökme dolinleri oluşmuştur. Bölgede kaide seviyesine yaklaşan jips alanlarında karst kenar ovalan halinde açık polyeler ve paleo vadilerin karstlaşması ile drenajı yeraltından sağlanan kapalı polyeler gelişmiştir. Günümüz şartlarında Pliyosen aşımm yüzeyinde karstik gelişim devam etmektedir. Kuaterner aşımm yüzeyi ise hızlı bir tahrip süreci içerisindedir. 79
Özet (Çeviri)
SUMMARY Gypsum one of the dissolvable rocks is rarely seen less than limestone at the Anatolia on the other hand the place east of Sivas surroundings of Hafik which is the subject of this study, consists of most of the gypsum on the Anatolia. The tickness of masif the Miocene gypsum can reach 750 m. on this regions, all the karstic features; karrens, solution dolines, collapsed doline, blind valley, spring, sinkhole, cave, cave the ceiling of which has opened, natural bridge, gorge, poljes, etc. can be seen together. The study region became land after the end of the Miocene. After this with the change of climate the new era which include abundance rain and river rings has began. Under this contitions the erosion has increased in this region; in this area the erosed places which is seen 1460- 1600 metres are became true. Besides with the collection of the materials which is erosed from Pliocene, it becames conglomera formation. From Late Pliocene, both the deeply erosion of the rivers beds and the fast karstification of gypsum make the gypsum layers, which is the surroundings of Kızılırmak and its limb Acisu river fast empty. Related to this erosion from Late Pliyosen the environment of the Kızılırmak valley, it begins to develope as Early Quaternary erosion surface which is extending from east to west. This erosion surface is seen between 1350 metres to 1420 metres. Youthful karst can be seen in Pliocene erosion surface; mature karst can be seen in Quaternary erosion surface. Dolines, which are extending from east to west in the north side of the region, are the mostly seen features in this region. However 80collapsed dolinesess which is seen in the environment of Kızılırmak and Acisu rivers and the Quaternary erosion surface, are the mostly seen features. Kızılırmak river incised the channel so fast in the Early Quaternary. Afterwards the drainage which is seen on the surface is going to undersurface and the ceiling of the cave are risen. Finally the ceiling of the caves has fallen down and the dominant feature of the Quaternary erosion surface have been constituated. On the jips areas of the region which are take part in as karstic edge basins open poljes,and with the carstification of the paleo valleys; the closed poljes the dranage of which is supplied under the surface are developed. The karstic development is continuing in nowadays conditions,on the Pliocene erosion surface. On the other hand the Quaternary erosion surface is inside a fast destruction process. 81
Benzer Tezler
- Hafif düzeyde otizm spektrum bozukluğu tanılı çocuk ve ergenlerde sluggish cognitive tempo (yavaş bilişsel tempo) belirtileri: İlişkili bireysel ve ailesel özelliklerin belirlenmesi ve dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu tanılı çocuk ve ergenlerle karşılaştırılması
Sluggish cognitive tempo symptoms in children and adolescents with mild autism: investigating associated individual and familial factors and comparing to children and adolescents with attention deficit hyperactivity disorder
NAZAN EKİNCİ
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2020
PsikiyatriSağlık Bilimleri ÜniversitesiÇocuk Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ÖZALP EKİNCİ
- Kistik fibrozis hastalarında fenotipik ciddiyeti etkileyen genlerin ve ilişkili yolakların araştırılması
Investigation of genes and associated pathways affecting phenotypic severity in patients with cystic fibrosis
İLKSEN BERFİN EKİNCİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Tıbbi BiyolojiHacettepe ÜniversitesiTıbbi Biyoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. DİDEM DAYANGAÇ ERDEN
- İnfertilite tanısı almış kadınlarda lipid fraksiyonları, D vitamini düzeyleri ve diyet kalitesinin saptanması
Determination of lipid fractions, vitamin D levels and diet quality in women with infertility diagnosis
TUBA EKİNCİ GEZMİŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Beslenme ve DiyetetikAcıbadem Mehmet Ali Aydınlar ÜniversitesiBeslenme ve Diyetetik Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ DUYGU SAĞLAM
- Bronşiyal astımlı çocuklarda glutatyon-s-transferaz gen polimorfizminin bir risk faktörü olarak belirlenmesi
Başlık çevirisi yok
MURAT EKİNCİ
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2006
Çocuk Sağlığı ve HastalıklarıSağlık BakanlığıÇocuk Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MURAT ELEVLİ