Macaristan prensi İmre Thököly
Hungarian prince Imre Thokoly
- Tez No: 159831
- Danışmanlar: PROF. DR. HİCRAN YUSUFOĞLU
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Batı Dilleri ve Edebiyatı, Western Linguistics and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2005
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Batı Dilleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Hungaroloji Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 159
Özet
TEZ OZETI 1660 'lı yıllardan itibaren Viyana ile Macaristan'daki sınıflar arasındaki gerginlik giderek artmaktadır. Vasvar Banşı'ndan hoşnut olmayan kral naibi Ferenc Wesselenyi, Hırvat banı Peter Zrinyi, yargıç Ferenc Nâdasdy, I. Ferenc Râköczi ile soyluların büyük bir kısmı Habsburg hanedanıyla yollarını ayırmayı Türklerin yardımıyla ulaşmayı planlamaktadır. Ne var ki Türklerden umdukları yardımı alamazlar ve amacına uygun olarak planlanmayan bu ayaklanma başarısızlığa uğrar. Bu ayaklanmanın başarısızlığa uğraması ülkede baskıcı bir mutlakiyet düzeni kurmak için Avusturya İmparatoru I. Leopold tarafından en uygun zaman olarak değerlendirilmiştir. Habsburglarm baskıcı rejimiyle adeta ittifak halinde bulunan reformist karşıtı hareket imparatorluk askerlerinin desteğini de arkasına almak suretiyle Protestan İdliselerinin tümüne birden el koymuştur. Mutlakiyet yönetiminin getirdiği düzen Macar toplumunun büyük bir çoğunluğu tarafından tepkiyle karşılanır. Ülkeden sürülen soylular Erdel'e sığınmışlar ve I. Leopold' a karşı mücadelelerini buradan sürdürmüşlerdir. Artık Kuruc hareketi başlamıştır. İmparatorluk ordularına karşı büyük bir saldırıya girişmişler ancak organizasyon bozuklukları ve disiplinsizlik yüzünden kalıcı bir başarı elde edememişlerdir. 1678' de Kuruclarm başına İmre Thököly gelir. Yirmi bir yaşındaki Thököly'nin mükemmel yönetiminde Kuruc orduları başarı üstüne başarı kazanırlar. İmparatorluk ordularının aldığı yenilgiler sarayı düşündürmeye başlamıştır. Mutlakiyet idaresinin baskıcı yöntemleriyle bir yere varılamayacağını idrak eden Avusturya sarayı 1681 Sopron meclisinde baskıcı yaptırımların büyük bir kısırımdan 149vazgeçer. Af ilan eder, I. Leopold' e bağlılığını ilan eden herkese el konulan mülklerinin geri verileceğine dair söz verir. Birtakım sınırlamalar da olsa ibadet özgürlüğü sağlayan daha önceki düzeni yeniden tesis ederler. Thököly 1682'de, I. Raköczi'nin dul eşi İlona Zrinyi ile evlenmek suretiyle ülkenin en geniş mülklerini de elde etmiş olur. Kassa'yı da alır ve Yukarı Macaristan'ın tümü onun olur. Bir yandan Avusturya sarayımn tekliflerini geri çevirirken diğer yandan da Osmanlılarla ilişkilerini sağlamlaştırmaktadır. Bu süreç Osmanlılar tarafından Yukarı Macaristan kralı ilan edilmesiyle sonuçlanır. Thököly iktidarım kısa bir süre içinde sağlamlaştırmış olsa da bu iktidarın devamı yine de dış etkenlere bağlıdır. Önderliğini yaptığı hareket başlangıçta Fransızlar, Polonyalılar ve Erdelliler tarafından da desteklenirken 1683'te yanında artık sadece Osmanlılar vardır. Oluşan güç dengelerini gereği gibi değerlendiremeyen Thököly Osmanlıların Viyana seferini onaylamış ve destek vermiştir. Sadrazam Kara Mustafa Paşa I. Leopold' e karşı harekete geçmiş, Thököly'nin ordusu da Pozsony yakınlarında ona katılmıştır. Osmanlı ordusu 1683 Eylülünde Habsburg ve Lehistan orduları tarafından büyük bir yenilgiye uğratılmış, Osmanlıların almış olduğu bu yenilgi de Thököly iktidarının sonunu getirmiştir. Thököly bu başarısızlık sonucunda Osmanlı sarayında gözden düşmüş, 1685 sonbaharında Nagyvârad'a çağırılarak burada mtuklanmıştır. 1699 Karlofça Barışı ise ülkeden sürülmesi şartını getirmiş, eşi ve yaklaşık bin beş yüz kadar sadık adamıyla birlikte Osmanlı sarayımn kendileri için tahsis ettiği ikamet olan İzmit'e yerleşmiştir. Yaşamının son yıllarında hastalığı gittikçe ağırlaşmış ve bu hastalık sonucu da İzmit'te yaşama veda etmiştir. İzmit'teki Ermeni mezarlığına gömülmüştür. 1906 yılında Kesmârk'taki evangelist kilisesine konulmuştur. 150
Özet (Çeviri)
SUMMARY Tension between Vienna and Hungary had been climbing since 1660's. Ferenc Wesselenyi who was then assisting the King, Ban of Croatian Peter Zrinyi, judge Ferenc Nâdasdy and I. Ferenc Râköczi with some other noble families were planning to act against Habsburg dynasty with the help of Turks. However, they were not supported by the Ottoman Empire as they had expected and this rebellion, which was not indeed well planned, ended up with a big defeat. This defeat served as the exact opportunity the Austrian Emporer I. Leopold had been looking forward to, to establish a monarchy regime (in Hungary) and force people to live under pressure. The anti-reformist parties which were acting in line with pressuring regimes of Habsburg, seized all Protestant churchs at once with the help of Austrian army. Hungarian people reacted against the monarchy and its regime. The nobles who were discharged gathered in Transylvania and made their plans and preparations against I. Leopold there. This was the beginning of Kuruc act. They rushed upon armies of the Emporer and attacked them several times but due to lack of organization and discipline problems, results were not satisfactory. It was 1678, when Imre Thököly was appointed to be the new leader. At the age of twenty one, Imre Thököly proved that he was a good commander and from that time Kuruc army started beating the enemy. Vienna was worried about the progress of Kuruc army. Austria, at the end, was aware of the fact that pressing regime of monarchy would not lead to the results they had expected. Therefore, Emporer declared in 1681 in Sopron, that new regime 153would be more tolerant and announced amnesty: The ones who sweared to be loyal to the Emporer would receive their possessions back. New regulations would be valid in divine services to provide more freedom. In 1682, Thököly was married with Hona Zrinyi, the widow of I. Rakoczi. Via this marriage Thököly had the control of huge possessions in his country. He then conquered Kassa and he became the sole leader of the whole North Hungary. At that time, he was refusing the requests from Austrian side and on the other hand, keeping in touch with the Ottoman Empire. After several contacts, he was appointed to be the King of North Hungary by the Ottomans. Although from the very beginning Thököly managed to build strong management, he still depended on his neighbours to survive. Kuruc act had been suported by French, Polish and Transylvania people. But starting from 1683, his only alliance was Ottoman Empire. Disjudging the power shifts, Thököly attended the II. Besiegment of Vienna to support the Grand Vizier Kara Mustafa Paşa who challanged I. Leopold. The army of Thököly joined the Ottoman army near Pozsony. However, the besiegement ended up with a big defeat and Ottoman army was beaten by Habsburg ve Poland armies. The defeat also affected Thököly negatively and moreover, he was held responsible for the outcome and was arrested in 1685 by the Ottomans. Later on, reconciliation in 1699 forced Thököly, his family and approximately 1,500 people still loyal to him, to leave their country and move to the zone Ottomans assigned for them in İzmit. In his last years, Thököly suffered from illnesses. He was burried in Armenian graveyard in İzmit when he passed away and was moved to Evangalist church in Kesmârk in 1906. 154
Benzer Tezler
- War and peace in the frontier: Ottoman rule in the Uyvar province, 1663-1685
Serhadde savaş ve barış: Uyvar eyaleti'nde Osmanlı hakimiyeti, 1663-1685
MUHAMMED FATİH ÇALIŞIR
Yüksek Lisans
İngilizce
2009
Tarihİhsan Doğramacı Bilkent ÜniversitesiTarih Bölümü
YRD. DOÇ. DR. EVGENİ RADUSHEV
- 1886 yılının 9/21 Ağustos'unda devlet darbesi ve Bulgar krizi (1886-1887)
Coup d'etat on 9/21th August 1886 and Bulgarian crisis (1886-1887)
GÜLİN AKATA
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
TarihTrakya ÜniversitesiBalkan Çalışmaları Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MYUMYUN YASHAROV ISOV
- J.M. Sperger'in Si-Minör Sonatının teknik açıdan incelenmesi
Technical examination of J.M. Sperger's B-Minor Sonata
MERT ASLAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
MüzikANKARA MÜZİK VE GÜZEL SANATLAR ÜNİVERSİTESİÇalgı Eğitimi Ana Sanat Dalı
PROF. DR. TOĞROUL GANİOĞLU
- Pasarofça Antlaşması (1718) ve diplomasi
The Peace of Passarowitz (1718) and diplomacy
HÜSEYİN ONUR ERCAN
- Kıbrıs sorunu ve Kıbrıs Barış Herekatı'nın SSCB kamuoyuna yankıları
The reflections of the Cyprus problem and Cyprus peace operation in the USSR community
DİNARA ZHUMATAYEVA