Büyük Selçuklu İmparatorluğu'unda Bâtıni hareketi: Hasan Sabbah ile ilk halefleri ve İran Nizari İsmailileri, 1090-1157
At the period of Empire Seljuks Movement of Batıni
- Tez No: 159899
- Danışmanlar: PROF. DR. FEDA ŞAMİL ARIK
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Tarih, History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2005
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tarih Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Genel Türk Tarihi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 304
Özet
Halef sorunu ile ortaya çıkan, sünni-şii çatışması içinde gelişen, şii mezhebinin bir kolu olan Bâtınîlik Hasan Sabbah'ın eski Bâtınî düşünceleri yeniden canlandırması ile yeni bir anlayış kazanmıştır. Hasan Sabbah tarafından oluşturulan yeni düzenin adına da Davet' el ül-Cedide denmiştir. Doktrin, teşkilat ve propaganda farklılıkları görülen bu yeni Bâtınîlik, dönem içinde büyük ses getirmiş hatta bugüne kadar devam etmiştir. Hasan Sabbah Büyük Selçuklu topraklan içinde bulunan Alamut kalesini kendisine merkez mekan olarak seçmiş ve propagandalarını, teşkilatlanmayı sağlamış ve kendi halkının bir kısmım burada barındırmıştır. Daha sonraları bazen propaganda yaparak bazen de suikastlarla kendi inancı doğrultusunda hareket etmiş ve civar bölgelerde debir takım faaliyetlerde bulunmuştur. Bâtınîlerin doktrinleri, teşkilat yapılan, propagandaları sayesinde Büyük Selçuklu topraklarında barınmışlardır. Selçuklu komutanları Bâtınî kaleleri Şahdiz, Alamut, Girdkuh, Tikrit'e vs. saldırılar düzenlemiş ancak Bâtınîler tüm bu saldırılara çok iyi direnmiştir. Büyük Selçuklu topraklarında faaliyetlerini sürdüren ve önemli kaleleri ele geçirerek merkezileşmeye çalışan Bâtınîlerin birçok Selçuklu sultam ile değişik zamanlarda siyasî ve askeri mücadeleleri olmuştur. Melikşah döneminde kendim bariz bir şekilde belli eden bu oluşum, hareket Sultan Berkyaruk ve Sultan Muhammed Tapar döneminde ise yaşanılan karışıklıklar sonucunda güçlenmiştir. Sultan Sancar II. İmparatorluk döneminde yaşanılan taht mücadeleleri ve dış 220etkenler yüzünden daha da güçlenen ve yayılan Bâtınîleri hiçbir Büyük Selçuklu sultanı tam olarak ortadan kaldıramamıştır. Büyük Selçuklu topraklarında özellikle dağlık bölgelere yerleşen Bâtınîler 1090-1256 yıllan arasında varlığım korumuş ancak Moğollar tarafından dağıtılmış, Bâtınî kaleleri yakılıp yıkılmıştır.
Özet (Çeviri)
Batıni Denomination, which is one branch of shi'i denomination and came up with Halef Issue, growth with sunni-shi'i argument, had a new comprehension with reanimation of Hasan Sabbah. This new order, which was created by Hasan Sabbah named as Davet' el ul-Cedide. This new Batıni Denomination, which has doctrine, organization and propaganda, had a big voice in the period and also has been continuing until now. Hasan Sabbah chose Almut Castle, which was located in territory of Seljuk Empire as a centre and provided propagandas and organization and saved his people here. Then he kept on moving according to his belief by propaganda and conspiracy and continued his activities in neighbor areas. Batıni could take shelter in Seljuk territory because of their doctrines, organization structure and propagandas. The commanders of Seljuk attacked against the Batıni Castles such as Sahdiz, Alamut, Girdkuh, Tikrit but Batıni could insist on these attacks very well. Batıni people, who continued activities in territory of Seljuk and acquired important castles and tried to be centralized, had got military and political struggle with a lot of Seljuk Sultans in different times. This formation and movement, which showed itself in the period of Melikshah, was more powerful in the period of Sultan Berkyaruk and Sultan Mohammed Tapar after chaos. Any of Seljuk Sultan could not completely terminated Batıni, which was more powerful and expansive because of exterior elements and Throne fights in the period of Sultan Sancar at the II. Empire Term. 222Batıni, located especially in hilly areas, saved their existence in territory of Seljuk between 1090 and 1256, but Mongols broke them up, Batıni Castles were fired and destroyed.
Benzer Tezler
- Selçuklu Başkenti İsfahan( Kuruluşundan Moğol istilasına kadar)
The capital of Seljuk Isfahan ( From establishment to Mongolian invasion)
TUBA YÜKSEL
- Anadolu Selçuklu saray çinilerinde insan figürü
Human figure in Anatolian Seljukian tiles
LALE İSKENDERZADE
Doktora
Türkçe
2010
Sanat TarihiSelçuk ÜniversitesiArkeoloji ve Sanat Tarihi Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. YAŞAR ERDEMİR
- Büyük Selçuklu ordusunun etnik ve sayısal durumu
Ethnic and numerical status of Great Seljuk army
ARZU KARA